امیرخسرو دهلوی
شاعر ترکتبار هندوستان / From Wikipedia, the free encyclopedia
حکیم ابوالحسن یمینالدین بن سیفالدین محمود معروف به امیرخسرو دهلوی[1] (زادهٔ ۶۵۱ در پتیالی، هند – درگذشتهٔ ۷۲۵ هجری قمری در دهلی) شاعر پارسیگوی هندوستان بود.[2][3][4][5] او یکی از دو شاعر مهم اوایل قرن هشتم است که سایر سخنوران پارسیگوی هند را تحتالشعاع قرار دادند و در ادوار بعد هم نفوذی دامنهدار در میان شعرای ایران و هند داشتند. آن دو امیرخسرو، و حسن دهلوی بودند.[6] امیرخسرو به زبانهای فارسی، عربی، ترکی و سانسکریت چیرگی داشت و به سعدی هند معروف بود و او در اوایل حال به «سلطانی»[7] و سپس به «طوطی» تخلص میکرد.
امیرخسرو دهلوی | |
---|---|
نام اصلی | حکیم ابوالحسن یمینالدین بن سیفالدین محمود |
زاده | ۶۳۲ خورشیدی۶۵۱ پتیالی، هندوستان |
درگذشته | ۷۰۳ خورشیدی ۷۲۵ دهلی، هندوستان |
آرامگاه | در مجموعه درگاه نظامالدین اولیاء، دهلی |
لقب | سعدی هند |
تخلص | «سلطانی»، «طوطی» |
زمینه کاری | شعر |
سبک نوشتاری | عراقی |
سالهای فعالیت | غزل، قوالی، رباعی |
کتابها | ثمانیهٔ خسرویه |
دیوان اشعار | دیوان امیر خسرو |
او را اساس گذار ادبیات اردو میدانند. امیر خسرو در موسیقی نیز مشهور است و ایجاد سبک قوالی را به او نسبت میدهند.[8] به یک احتمال بسیار قوی، امتیاز ابداع «طبله[9]» نیز از آنِ امیر خسرو است. شاید به همین دلیل، بر آرامگاهش که در جوار پیر و مرادش نظامالدین اولیا در دهلی قرار دارد، همیشه گروههای قوالی به غزلخوانی و طبلهنوازی میپردازند. البته ایجاد آلهٔ معروف موسیقی «سهتار یا سیتار[10]» و تصنیفها و سبکهای دیگر موسیقی را نیز به او نسبت دادهاند.