قاره‌ای در نیمکرهٔ جنوبی سیارهٔ زمین From Wikipedia, the free encyclopedia
آمریکای جنوبی (به انگلیسی: South America) قاره‌ای در نیم‌کره غربی زمین است که بیشتر مساحت آن در نیم‌کره جنوبی و بخش کوچکی از آن در نیم‌کره شمالی قرار دارد.[۱]
.svg) | |
| مساحت | ۱۷٬۸۴۰٬۰۰۰ کیلومتر مربع |
|---|---|
| جمعیت | ۴۱۰٬۰۱۳٬۴۹۲ |
| ترکم جمعیت | ۲۱٫۴ نفر در کیلومتر مربع |
| کشورها | (به همراه گویان فرانسه)۱۳ |
| متعلقات | ۲ |
| زبان‌ها | پرتغالی، اسپانیایی، انگلیسی، فرانسوی، هلندی، کچوا و شمار زیادی از زبان‌های محلی سرخ‌پوستی |
| منطقه‌های زمانی | یوتی‌سی ۲:۰۰- تا یوتی‌سی ۵:۰۰- |
| بزرگ‌ترین {{# if:|مناطق مسکونی|شهرها}} | سائو پائولو (برزیل) لیما (پرو) بوگوتا (کلمبیا) ریو دو ژانیرو (برزیل) سانتیاگو (شیلی) کاراکاس (ونزوئلا) بوئنوس آیرس (آرژانتین) سالوادور، باهیا (برزیل) برازیلیا (برزیل) فورتالزا (برزیل) رسیفی (برزیل) بلو هوریزونته (برزیل) مدئین (کلمبیا) والپارایسو (شیلی) لاسرنا (شیلی)الگو:لیپن ژرمن [(ا‌‌ونتالیس)] |
آمریکای جنوبی را گاه به عنوان یک زیرقاره از قاره آمریکا به‌حساب می‌آورند.[۲] آمریکای جنوبی از سمت غرب به اقیانوس آرام و از سوی شمال و شرق به اقیانوس اطلس محدود می‌شود. آمریکای شمالی و دریای کارائیب در شمال غرب آن واقع شده‌اند. محدوده آمریکای جنوبی را معمولاً از شمال کشور کلمبیا تا جنوب کشور شیلی در نظر می‌گیرند. خط استوا از این قاره می‌گذرد و رود بزرگ آمازون و جنگل‌های بارانی آمازون در این قاره قرار دارند.
آمریکای جنوبی ۱۷٬۸۴۰٬۰۰۰ کیلومتر مربع مساحت دارد و ۱۵ کشور را در خود جای داده‌است. این قاره پس از آسیا، آفریقا و آمریکای شمالی، چهارمین قارهٔ بزرگ است. جمعیت این قاره در سال ۲۰۰۵ میلادی جمعاً ۳۷۲ میلیون نفر بود.[۳] جمعیت قاره آمریکای جنوبی در سال ۲۰۱۶ میلادی بیش از ۴۲۰ میلیون نفر برآورد شد.[۴] بیشتر مردم این قاره در نزدیکی سواحل غربی و شرقی قاره زندگی می‌کنند و مناطقی مانند جنوب پاتاگونیا، جمعیت بسیار پایین و پراکنده‌ای دارند. پس از آسیا، آفریقا، اروپا و آمریکای شمالی، پنجمین قاره پُر جمعیت است.[۵][۶] کشور برزیل پُرجمعیت‌ترین کشور آمریکای جنوبی است و بیش از نیمی از جمعیت آمریکای جنوبی در این کشور زندگی می‌کنند. کلمبیا، آرژانتین، ونزوئلا و پرو پرجمعیت‌ترین کشورهای قاره هستند. برزیل همچنین قدرتمندترین کشور این قاره بوده و رشد اقتصادی و تولید ناخالص داخلی بالایی دارد.[۷] آمریکای جنوبی در مقایسه با قاره‌های دیگر در قرن بیستم، معمولاً در وضعیت صلح بوده و جنگ‌های معدودی در این منطقه رخ داده‌است.[۸]
آمریکای جنوبی ۱۷٬۸۴۰٬۰۰۰ کیلومتر مربع مساحت دارد و ۱۵ کشور را در خود جای داده‌است. به‌جز سیزده کشور مستقل و غیر مستقل، دو قلمروی وابسته به نام‌های جزایر جورجیای جنوبی و ساندویچ جنوبی و جزایر فالکلند نیز در آمریکای جنوبی قرار دارند که از سرزمین‌های فرادریایی بریتانیا به‌شمار می‌آیند. گویان فرانسه نیز از سرزمین‌های فرادریایی فرانسه است.
افزون بر این‌ها، در برخی تقسیمات، ترینیداد و توباگو، پاناما، آنتیل کوچک (متعلق به پادشاهی هلند)، جزیره اسنشن (متعلق به بریتانیا) و جزیره بووه (متعلق به نروژ) را نیز جزئی از آمریکای جنوبی به‌شمار می‌آورند.[نکته ۱]
مرز شمالی آمریکای جنوبی را به‌طور معمول گسست دارین در نظر می‌گیرند. گسست دارین یک سرزمین باتلاقی و جنگلی توسعه‌نیافته است که به خاطر سخت‌گذر بودنش باعث به هم نپیوستن بزرگراه‌های آمریکای شمالی و جنوبی به هم و ایجاد گسستگی در بزرگراه سراسری قاره آمریکا شده‌است. برخی نیز کانال پاناما را مرز شمالی آمریکای جنوبی در نظر می‌گیرند.
از نظر زمین‌ساخت، تقریباً همه سطح خاک اصلی آمریکای جنوبی بر روی صفحه آمریکای جنوبی قرار گرفته‌است.
آبشار آنجل که بلندترین آبشار ناگسسته در جهان است در ونزوئلا در آمریکای جنوبی واقع شده‌است. آبشار کائتور در گویان نیز بلندترین آبشار یک‌مرحله‌ای در جهان است. بزرگ‌ترین رودخانه جهان (از نظر حجم آب) یعنی رود آمازون، طولانی‌ترین رشته‌کوه جهان، یعنی کوه‌های آند، و خشک‌ترین بیابان دنیا، بیرون از مناطق قطبی، یا همان بیابان آتاکاما در آمریکای جنوبی جای گرفته‌اند.[۹]
آمریکای جنوبی همچنین جایگاه بزرگ‌ترین جنگل بارانی جهان، یعنی جنگل‌های آمازون، مرتفع‌ترین پایتخت جهان، لاپاز (بولیوی)، مرتفع‌ترین دریاچه قابل کشتیرانی تجاری جهان، یعنی دریاچه تیتیکاکا، و جنوبی‌ترین روستای دائمی دنیا یعنی پوئرتو تورو (در شیلی) است.
منابع معدنی آمریکای جنوبی عبارتند از طلا، نقره، مس، سنگ آهن، قلع و نفت خام.
آمریکای جنوبی بیش از ۴۲۰ میلیون و ۴۵۸ هزار نفر جمعیت دارد و تراکم جمعیت آن ۲۱ نفر در هر کیلومتر مربع است. برزیل با ۲۰۸٫۲ میلیون نفر پرجمعیت‌ترین کشور آمریکای جنوبی و پس از آن کلمبیا با ۴۹٫۶ میلیون نفر و آرژانتین با ۴۳٫۵ میلیون نفر در رتبه‌های بعدی قرار دارند. سائوپائولو، برزیل و لیما، پرو بزرگ‌ترین شهرهای آمریکای جنوبی از نظر جمعیت هستند که به ترتیب دارای ۱۲ میلیون و ۸٫۸ میلیون نفر هستند. شهرهای بزرگ دیگر عبارتند از بوگوتا، کلمبیا (۷٫۸ میلیون)، ریودوژانیرو، برازیل (۶٫۵ میلیون)، و سانتیاگو، شیلی (۵٫۵ میلیون).[۱۰]
اکثر جمعیت آمریکای جنوبی در نزدیکی سواحل غربی یا شرقی این قاره زندگی می‌کنند در حالی که قسمت داخلی و منتهی‌الیه جنوبی جمعیت کمی دارد.
در امتداد ساحل کارائیب کلمبیا و در فاصله یک ساعته از شهر ساحلی سانتا مارتا، یکی از باور نکردنی‌ترین پارک‌های ملی آمریکای جنوبی واقع شده‌است. با یک منطقه ساحلی بکر و دست نخورده و کیلومترها محیط جنگلی همراه با جانوران و گیاهان مختلف و پارک تیرونا (Tayrona) که مکان مناسبی برای گردشگری و گذراندن اوقات خوش است. در این محیط می‌توان از تماشای جانوران وحشی زیادی مثل میمون‌های قرمز، میمون‌های کاپوچین، تامارین کلاه پنبه‌ای، ایگوانا، قورباغه‌های دندان‌دار و از این قبیل لذت برد. می‌توانید غواصی کرد و غرق در تماشای صخره‌های مرجانی زیر آب شد یا فقط در ساحل بکر به استراحت و تمدد انرژی پرداخت.
._-_4.jpg)
پارک جریکوآکوآرا (Jericoacoara) محبوبیت و شهرت خود را مرهون تپه‌های شنی چشم نواز، بادبادک‌ها، موج‌سواری در باد، تالاب‌های پر شده از آب باران و سواحل سر پوشیده خود است. شما می‌توانید در محیط پارک با اسب یا درشکه گردش کنید یا در حال قایق‌رانی در رودخانه اسب‌های دریایی را ببینید. روستایی که در شهر جریکو کورا وجود دارد نیز در نوبه خود، یک مقصد گردشگری به‌شمار می‌رود که شامل اقامتگاه‌های لوکس و قسمت‌هایی برای کمپینگ و چادر زدن است. فراموش نکنید که در قسمت‌های طاقی شکل بسیار معروف پارک به نام پدرا فورادا (Pedra Furada) عکس‌های زیبایی در غروب آفتاب بگیرید.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
