ال گرکو
معمار، نقاش، و مجسمهساز اسپانیایی / From Wikipedia, the free encyclopedia
اِل گِرکو (اسپانیایی: El Greco، به معنی «یونانی»، به یونانی: Δομήνικος Θεοτοκόπουλος) نقاش، مجسمهساز و معمار دوران رنسانس اسپانیا است.
این مقاله به دلیل نثر و لحن کتابی نامنظم با اشتباهات نوشتاری بسیار نیازمند تمیزکاری است. لطفاً تا جای امکان آنرا از نظر املا، انشا، چیدمان و درستی بهتر کنید، سپس این برچسب را بردارید. محتویات این مقاله ممکن است غیر قابل اعتماد و نادرست یا جانبدارانه باشد یا قوانین حقوق پدیدآورندگان را نقض کرده باشد. |
ال گرکو | |
---|---|
نام هنگام تولد | Doménikos Theotokópoulos |
زادهٔ | ۱ اکتبر ۱۵۴۱ هراکلیون، پادشاهی کاندیا (جزیره کرت کنونی) |
درگذشت | ۷ آوریل ۱۶۱۴ (۷۲−۷۳ سال) تولدو، اسپانیا |
ملیت | یونانی |
شاگرد | پل سزان، پابلو پیکاسو، گروه سوار کار آبی |
پیشه | نقاشی، مجسمهسازی، معماری |
کارهای برجسته | تدفین کنت ارگازتثلیث مقدسمنظرهای از تولدوال اسپولیو |
جنبش | شیوه گرایی |
او در هفتم آوریل سال ۱۵۴۱ در شهر کرت زاده شد. کرت در آن زمان بخشی از جمهوری ونیز بود که مرکز هنر پسا-بیزانسی[1] محسوب میشد. او قبل از مهاجرت به ونیز (در آن زمان دیگر هنرمندان یونانی نیز چنین میکردند) در نقاشی آموزش کامل دید و به استادی رسید. در سال ۱۵۷۰ به رم نقل مکان کرد، در آنجا کارگاهی گشود و به کار پرداخت. در طول مدت اقامتش در ایتالیا سبک خود را با استفاده از عناصر منریسم و رنسانس ونیزی تکمیل کرد.
در سال ۱۵۷۷ به شهر تولدو واقع در اسپانیا رفت و تا به هنگام مرگ در آنجا به زندگی و کار پرداخت. ال گرکو در تولدو سفارشهای بسیاری دریافت کرد و بهترین کارهایش را در آنجا به ثمر رسانید. در روند تحول هنر گرکو سه مرحله متمایز وجود دارد. آثار مرحله نخست (۰۱۵۸۰–۱۵۷۰۹) تأثیر هنر استادان ونیزی به خصوص تیسین را بازمیتابند. محو شدن طراحی خطی، عدم محدودت رنگها، و تسلط کیفیتهای صرفاً تصویری را میتوان از مشخصات عمده این آثار دانست.
هم چنین در کاربرد اغراقآمیز نور و سایه، و روش چهرهنگاری اش، متأثر از تینتورتو، ورونزه،[2] و تا حدی کاراوادجو[3] بوده. پرده تثلیث مقدس[4] مربوط به این دورهاست. گرکو در مرحله دوم (۱۶۰۴–۱۵۸۰) ریتم و حرکت را با جنبههایی از هنر بیزانسی در هم میآمیزد. از آثار این دوره میاتوان به پرده شهادت مریس قدیس اشاره کرد،[5] که به سفارش فیلیپ دوم ساخته شد، ولی مورد قبول قرار نگرفت، و همچنین پرده تدفین کنت ارگاز، به این دوره تعلق دارد. این پرده برخوردار از مضمونی افسانهای، و پر از چهرهها، پیکرها و عناصر متباین است. با این حال در آن دو عالم زمینی و آسمانی، سنگینی و وقار بخش پایین تصویر و والایی و تابندگی روح القدس در بخش بالا به خوبی وحدت یافتهاند. نگاه بیننده از مراسم تدفین به آسمان کشانیده میشود و در آنجا یحیی تعمیددهنده شفاعت روح کنت پارسا را از مسیح میطلبد. این گونه تجلیل روحانی عمدهترین خصلت کارهای گرکو است. نمونه دیگر چنین رویکردی را در پرده پایین آوردن جسد مسیح از صلیب میتوان ملاحظه کرد.
در سالهای بعد گرکو بیش از پیش به تجسم زیبایی باطنی همت گماشت، و در واپسین مرحله تحول کارش، بیان معنوی کاملی را به دست آورد. گویایی و سادگی شکل و رنگ در نقاشیهایش بارزتر شدند. شدت بیان ناشی از کژنمایی و کشیدگی پیکرها، و نیز بهرهگیری از نور و رنگ غیر متداول (فامهای آبی و زرد لیمویی)، رفعت و تشعشع روح قدسی را به تماشاگر القا میکنند. یکی از جسورانهترین نقاشیهای او منظرهای از تولدو است که در آن رؤیای چیرگی طبیعت بر انسان به طرزی تکان دهنده مجسم شده.
عدول از قواعد سنتی، رنگسایههای سرد، نورهای قوی، قلمزنی چالاک، اعوجاج فضا و پیچ و تاب پیکرهای اثیری، شیوه گرایی (منریسم) تکامل یافته ال گرکو را مینمایانند. جنبش منریسم ایتالیایی را ناشی از رویدادهایی چون غارت رم، و جریان ضد اصلاح دینی[6] میدانند. زمینه منریسم گرکو را در جنگهای اسپانیا با هلند، فاجعه قتلعام یهودیان، ویرانی تولدو، و اشاعه زهد و عرفان ایگناتیوس قدیس-بنیانگذار فرقه یسوعی-می توان یافت.
سبک دراماتیک و اکسپرسیونیستی ال گرکو، مورد تأیید معاصرینش واقع نشد؛ اما بالاخره در قرن ۲۰ مورد تحسین و ستایش قرار گرفت. ال گرکو منادی سبکهای اکسپرسیونیسم و کوبیسم محسوب میشود و شخصیت او منبع الهامی برای نویسندگان و شاعرانی چون راینر ماریا ریلکه و نیکوس کازانتزاکیس بود. از نظر نقادان هنر، ال گرکو نقاشی چنان منحصربهفرداست که در هیچ مکتب خاصی طبقهبندی نمیشود.