الکلیسم
اعتیاد به مشروبات الکلی / From Wikipedia, the free encyclopedia
الکلیسم (به انگلیسی: Alcoholism) یا مِیبارگی عبارت است از هر نوع مصرف بیش از اندازهٔ الکل که منجر به آسیب شدید به سلامت جسم یا روان فرد شود.[1] بر سر مفهوم الکلیسم اختلاف وجود دارد از این رو نشانههایی که از سوی اکثریت پذیرفته شدهاست در ردههای اختلال استفاده از الکل[2] (دیاسام-۵)[3] و اعتیاد به الکل (آیسیدی-۱۱) جای میگیرد که هر یک در منابع مربوط به خود بهطور کامل توضیح داده شدهاست.[4]
الکلیسم | |
---|---|
شاه الکل و نخست وزیرش، ۱۸۲۰ | |
تخصص | روانپزشکی، سمشناسی پزشکی، روانشناسی، vocational rehabilitation، narcology |
طبقهبندی و منابع بیرونی | |
آیسیدی-۱۰ | F10.۲ |
آیسیدی-۹-سیام | 303 |
مدلاین پلاس | 000944 |
سمپ | D000437 |
استفادهٔ بیش از اندازه از الکل میتوان به تمام اندامهای زنده آسیب برساند اما بیش از همه بر مغز، قلب، کبد، لوزالمعده و دستگاه ایمنی اثر میگذارد.[3][5] الکلیسم میتواند منجر به بیماری روانی، هذیان خمری، اِشکال در حافظهٔ نزدیک، ایراد در پاسخ دستگاه ایمنی، تپش قلب نامنظم، سیروز کبد و افزایش خطر ابتلا به سرطان شود.[3][5][6] نوشیدن الکل در دوران بارداری میتواند باعث ناهنجاریهای جنینی ناشی از الکل شود.[7] زنان معمولاً نسبت به مردان در برابر آثار مخرب الکل آسیب پذیرتر هستند، این میتواند به دلیل وزن کمتر، توان کمتر در سوخت و ساز الکل و نسبت چربی بالاتر در بدن باشد.[8] در دستهٔ کوچکی از افراد، مصرف طولانی مدت، شدید و نادرست الکل منجر به آسیب به توانایی شناخت و درک فرد و زوال عقل میشود.
محیط و ارث دو عامل در ایجاد تمایل در افراد به مصرف نادرست الکل است.[3] اما استرس و اختلالات مربوط به آن مانند دلشوره، فاکتور کلیدی در تمایل به الکلی شدن است چون مصرف الکل به صورت زودگذر میتواند احساس ناراحتی را کاهش دهد.[9] عوامل محیطی از جمله فرهنگ و اجتماع،[10] سطح استرس فرد، میزان دسترسی به الکل و ارزان بودن آن همگی میتواند ریسک تمایل به مصرف نادرست الکل را بالا ببرد.[3][11] از دیدگاه پزشکی، الکلیسم بهطور همزمان یک بیماری جسمی و روحی در نظر گرفته میشود.[12][13] از این رو معمولاً برای تشخیص بیماری نخست به فرد یک پرسشنامه داده میشود تا به آنها پاسخ دهد[3][14] و پس از آن برای تأیید دادهها و تشخیص نهایی، اطلاعات و آزمایشهای بعدی صورت میگیرد.[3]
برای پیشگیری از گسترش الکلیسم در جامعهها تلاش شده تا سطح استرس افراد پایین آورده شود،[3][11] فروش الکل متعادل تر و محدودتر شده (بخصوص به افراد جوانتر از سن قانونی)، بر روی الکل مالیات گذاشته شده تا قیمت آن بالاتر رود و آموزش در زمینهٔ مصرف درست الکل بیشتر شدهاست.[15]
به دلیل مشکلاتی که ترک الکل میتواند برای فرد ایجاد کند، فرایند کنار گذاشتن این عادت باید با دقت بالا صورت گیرد؛ از این رو چندین شکل برای درمان الکلیسم پیشنهاد شدهاست.[16] در یک روش استفاده از داروهای بنزودیازپین مانند دیازپام پیشنهاد شدهاست. البته همهٔ پزشکان چنین درمانی را نمیپسندند.[16] همچنین ممکن است داروهایی مانند آکامپروسات، نالتروکسان و دیسولفیرام هم توصیه شوند تا فرد کمتر به نوشیدن روی بیاورد.[17] بیماریهای روانی و اعتیاد به دیگر مواد میتواند فرایند ترک الکل را بسیار پیچیده کند.[18] از این رو روشهای درمان گروهی و گروههای حمایت از بیماران الکلی تشکیل شدهاند تا مانع از بازگشت فرد به الکل شوند.[19][20] برای نمونه میتوان به گروه الکلیهای گمنام اشاره کرد که در این زمینه بسیار فعال اند.[21]
بر پایهٔ برآورد سازمان جهانی بهداشت از سال ۲۰۱۶ نزدیک به ۳۸۰ میلیون الکلی در جهان شناسایی شدهاست.[8][22] همچنین از سال ۲۰۱۵ نزدیک به ۱۷ میلیون الکلی در آمریکا شناسایی شدهاند که ۷ درصد بزرگسالان را شامل میشود همچنین ۷۰۰ هزار تن از میانها افراد ۱۲ تا ۱۷ سال اند.[23] الکلیسم بیشتر در میان مردان و جوانان دیده میشود.[3] از نظر جغرافیایی کمتر از همه در آفریقا (۱٫۱ درصد از جمعیت) و بیشتر در اروپای شرقی (۱۱ درصد از جمعیت) را تشکیل میدهد.[3] الکلیسم به تنهایی باعث مرگ ۱۳۹۰۰۰ تن در سال ۲۰۱۳ شد که نسبت به سال ۱۹۹۰ با ۱۱۲۰۰۰ مرگ، تعداد مرگ و میرهای بیشتری را شامل میشود.[24] برآورد میشود در مجموع ۳٫۳ میلیون مرگ (۵٫۹ درصد از کل آمار مرگ و میر) ناشی از الکل باشد.[23] الکلیسم امید به زندگی افراد را نزدیک به ۱۰ سال کوتاهتر میکند.[25] در سال ۱۹۷۹ سازمان جهانی بهداشت استفاده از واژهٔ الکلیسم را منع کرد چون به نظر معنی دقیقی را ارائه نمیکند و بیان داشت که استفاده از سندرم وابستگی به الکل مناسب تر است.[26]