From Wikipedia, the free encyclopedia
سعدیان (نام دیگر: اشراف سعدیه) دودمانی بودند که در نیمه اول سده ۱۰ق بر مغرب اقصی فرمانروایی میکردند.[1]
سعدیان نسب خود را به حسن ابن علی میرساندند و به همین دلیل به اشراف ملقب شدند. برخی نیز بر این باورند که نسب این طایفه به حلیمه سعدیه مادر رضاعی پیامبر میرسد.[1] نام کامل و القاب مؤسس سلسله یعنی محمد المهدی القائم بامرالله نشان میدهد که چگونه سعدیان در ابتدا از انتظارات مردم برای ظهور مهدی موعود و احساسات آنها در اعتلای مذهب و جهاد علیه مسیحیان سود جستند.[2]
شرفای سعدی از پایگاهی در ناحیه سوس واقع در جنوب مراکش، به تدریج چیرگی خود را بر نواحی شمالی گستردند و وطاسیان را در سال ۹۵۶ق (۱۵۴۹م) از فاس بیرون کردند. آنان ترکان را از الجزایر و پرتغالیان را از سرزمینهای ساحلی بیرون کرده و احمد المنصور، تیمبوکتو را تصرف و مملکت آفریقایی گائو (واقع بر رود نیجر، در مالی) را منقرض ساخت و بنابراین اقتدار او برای مدتی از سنگال تا بورنو امتداد داشت.[2]
در سده ۱۷م که نهضتهای استقلال طلب در گوشه و کنار مراکش پیدا شد، همبستگی سلطنت کاهش یافت و آخرین امیر شرفای سعدی با وجود کمکهای انگلیسیها و هلندیها در ۱۰۶۹ق (۱۶۵۹م) از میان رفت.[2]
نام فرمانروا | سال فرمانروایی | توضیح |
محمد المهدی القائم بامرالله | ۹۱۷ق | در سوس |
احمد الأعرج | ۹۲۳ق | در مراکش |
محمد الشیخ | ۹۲۳ق | نخست در سوس، سپس در فاس |
عبدالله الغالب | ۹۶۴ق | |
محمد المتوکل | ۹۸۱ق | |
ابو مروان عبدالمالک یکم | ۹۸۳ق | |
احمد المنصور | ۹۸۶ق | |
شیخ مامون | ۱۰۱۲ق-۱۰۱۷ق | بر سر جانشینی پدر در نبرد |
عبدالله الواثق | ۱۰۱۲ق-۱۰۱۷ق | بر سر جانشینی پدر در نبرد (در مراکش) |
زیدان الناصر بن احمد | ۱۰۱۲ق-۱۰۳۹ق | بر سر جانشینی پدر در نبرد (نخست در فاس) |
عبدالملک بن زیدان | ۱۰۳۴ق | |
الولید بن زیدان | ۱۰۴۲ق | فقط در مراکش |
محمد الشیخ الصغیر | ۱۰۴۵ق | فقط در مراکش |
احمد العباس | ۱۰۶۴ق-۱۰۶۹ق | فقط در مراکش |
دودمانهای فرمانروا در مراکش |
ادریسیان (۷۸۰-۹۷۴) (عرب) |
مغراوه (۹۸۷-۱۰۷۰) (بربر) |
مرابطان (۱۰۷۳-۱۱۴۷) (بربر) |
موحدون (۱۱۴۷-۱۲۶۹) (بربر) |
مرینیان (۱۲۵۸-۱۴۲۰) (بربر) |
وطاسیان (۱۴۲۰-۱۵۴۷) (بربر) |
سعدیان (۱۵۵۴-۱۶۵۹) (عرب) |
علویان (۱۶۶۶- تا کنون) (عرب) |