اشتهارد
شهری قدیمی و صنعتی در استان البرز From Wikipedia, the free encyclopedia
اشتهارد ( به ترکی: ایشتاهارد) (به تاتی: اشتاردَه) مرکز شهرستان اشتهارد استان البرز و از شهرهای باستانی ایران است که در ۵۰٫۳۷۲۲ طول شرقی و ۳۵٫۷۲۰۸ عرض شمالی قرار دارد. با شهر تهران حدود ۱۲۲ کیلومتر و با شهر کرج حدود ۸۸ کیلومتر فاصله دارد.[2] این شهر در یک منطقه با آب و هوای نیمه خشک واقع شده‌است. مساحت آن متجاوز از ۸۰۰ کیلومتر مربع و در مسیر جاده تهران به استان‌های غربی ایران واقع است. از طرف شمال به ارتفاعات حلقه‌دره و محدوده شهرستان نظرآباد و از طرف جنوب به ارتفاعات «قزل‌باش» و محدودهٔ شهر ملارد و از طرف شرق به رودخانهٔ شور و محدوده شهرستان کرج (ماهدشت) و از طرف غرب به محدوده شهر بوئین زهرا محدود می‌شود. شهرداری این شهر در سال ۱۳۳۱ تأسیس شده‌است.
| اشتهارد | |
|---|---|
 | |
| کشور |  ایران |
| استان | البرز |
| شهرستان | اشتهارد |
| بخش | مرکزی |
| نام(های) دیگر | اشته |
| سال شهرشدن | ۱۳۳۱ (۷۲ سال)[1] |
| مردم | |
| جمعیت | ۲۹٬۹۹۳ نفر (۱۳۹۵) |
| رشد جمعیت | ۳۰٪+ (۵سال) |
| جغرافیای طبیعی | |
| ارتفاع | ۱۱۷۵ متر |
| اطلاعات شهری | |
| شهردار | مهدی مهدوی نیا https://samanealborz.ir/?p=393056 |
| پیش‌شمارهٔ تلفن | ۰۲۶۳۷۷ |
| وبگاه | |
| شناسهٔ ملی خودرو | ایران |
| کد آماری | ۱۵۸۴ |
  اشتهارد روی نقشه ایران
۳۵٫۷۲۰۸°شمالی ۵۰٫۳۷۲۲°شرقی | |
از مکان‌های تاریخی و دیدنی آن می‌توان به:تکیه صیادیه، حمام صیادیه، امام زاده‌ام کبری ام صغری و امام زاده زید و رحمان و امام زاده سلیمان اشاره کرد
از غذاهای محلی آن نیز می‌توان به دَمییَک و آوینَ رِشته اشاره کرد و این شهر دارای یک سوغاتی به نام لولویَک می‌باشد.
کرج دارای آب و هوای معتدل و خشک می‌باشد[3] و شهرستان اشتهارد نیز در استان البرز واقع است و آب و هوای این استان تحت تأثیر سلسله کوه‌های البرز، دارای زمستان‌های سرد و تابستان‌های تقریباً گرم است. جنوب استان به دلیل مجاورت با دشت، آب و هوای بسیار خشک دارد و این ویژگی خاص این منطقه به‌شمار می‌رود که از یک سو به رشته کوه‌های البرز می‌رسد و از سوی دیگر به حاشیه یکی از خشک‌ترین بیابان‌های ایران منتهی می‌شود.[4] دارا بودن بزرگترین شهرک صنعتی ایران در منطقه اشتهارد[5] و وجود مجتمع‌های صنعتی لیا، آراسنج، دانسفهان و چندین کارخانجات بزرگ مختلف دیگر در سطح شهرستان و نیز همجواری شهرک صنعتی بزرگ اشتهارد با شهر بوئین زهرا رونق خاصی به صنعت و اشتغال زایی منطقه بخشیده‌است.[6]
تات‌ها ساکنان شهر اشتهارد و روستاهای پیرامون آن هستند که به زبان تاتی سخن میگویند.[7][8]
اشتهارد دارای یک دانشگاه به نام دانشگاه پیام نور واحد اشتهارد است که در سال ۱۳۸۵ تأسیس شد و در رشته‌های مهندسی صنایع، حقوق، حسابداری، روانشناسی، کامپیوتر و … دانشجو می‌پذیرد.[9]
گویش اشتهاردی از گویش‌های تاتی جنوبی ایران است که قدمت بسیار دیرینه دارد و ویژگی‌های کهن زبانی را در خود حفظ کرده‌است. یکی از ویژگی‌های این گویش ساخت ارگتیو است که در افعال متعدّی در زمان گذشته و حال به صورت نظام کُنایی مطلق و ناقص ظاهر می‌گردد. در این گویش واژه‌ها از حیث تذکیر و تأنیث از هم متمایزند. این تمایز را می‌توان در اسمها، فعلها، صفت‌ها، ضمایر و حتّی اسم‌های اشیا و پدیده‌ها نیز دید. در این گویش علاوه بر مطابقه فعل با نهاد، مطابقه فعل با مفعول هم از لحاظ شخص، شمار و جنسیّت دیده می‌شود.[10]
در فرهنگ جغرافیایی ایران که در دهه ۲۰ شمسی تالیف شده است درباره اشتهارد اینگونه آمده است که نشان دهنده وضعیت این شهر در آن دوره است:اشتهارد قصبه بزرگی است از بخش کرج ، شهرستان تهران در ۷۸ کیلومتری جنوب باختر کرج سر راه کرج به بوئین زهرا.-در جلگه و با آب و هوای معتدل.-دارای ۶۲۶۷ سکنه شیعه مذهب و فارسی زبان و دارای یک زبان مخصوص به خود که ریشه آن فارسی است.-دارای آب از ۲۱ رشته قنات که یکی از آنها شیرین و بقیه آن شور است.محصول عمده آن غلات ، چغندر قند و پنبه جالیز است.شغل مردم زراعت است.-صنایع دستی آن کرباسی و پارچه نخی بافی است.-دبستان ۶ کلاسه و پاسگاه ژاندارمری و محضر رسمی دارد.-کارخانه تصفیه پنبه و آسیاب موتوری دارد.-تیمسار سپهبد شاه‌بختی و آقای دهقان استاد دانشگاه اهل این قصبه هستند.مزارع مشروح زیر جزء این قصبه هستند که در زمستان خالی از جمعیت و در بهار و تابستان موقتا برای برداشت محصول دارای چند نفر سکنه است:مهدی‌آباد-شهر‌آباد-قلج‌آباد-انجمن-مروت‌آباد-خورشید‌آباد-مشکین‌آباد-حسین‌آباد-فردآباد-عبدل‌آباد-کیوشک‌آباد-خرم‌آباد-فتح‌آباد-سلطان‌آباد-علی‌‌آباد مزرعه-چشمه رضاقلی-چشمه حاجی‌محمد.[11]
اشتهارد به معنی سرزمین مقدس و پاک است. دربارهٔ نام اشتهارد نظریات زیادی وجود دارد ولی بیشتر نظر بر این است که واژه اشتهارد از دو بخش اشته و ارد تشکیل شده که در زبان تاتی اشتهاردی، اشته به معنی ایستادن و ایستگاه و سرزمین است و ارد در زبان اشتهاردی به معنی مقدس است و در نتیجه به معنای سرزمین مقدس می‌شود. نظر دیگری بر این است که نام اشتهارد در اصل «اشترده» بوده که صورتی است از واژه «استرده» و «سترده» به معنی صاف و هموار و بی درخت. مردم اشتهارد بیشتر نام شهرشان را «اشتارده» تلفظ می‌کنند که معنی آن برای عموم مردم نا شناخته می‌باشد.[12]
بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ جمعیت این شهر ۲۹٬۹۹۳ نفر (در ۹٬۳۵۷ خانوار) بوده‌است مردمانش به زبان ترکی و تاتی سخن میگویند.[13]
| سال | جمعیت | ±% |
|---|---|---|
| ۱۳۴۵ | ۵٬۱۴۹ | — |
| ۱۳۵۵ | ۵٬۰۷۴ | ۱٫۵٪− |
| ۱۳۶۵ | ۸٬۰۹۵ | ۵۹٫۵٪+ |
| ۱۳۷۰ | ۹٬۱۴۴ | ۱۳٪+ |
| ۱۳۷۵ | ۱۰٬۲۸۴ | ۱۲٫۵٪+ |
| ۱۳۸۵ | ۱۶٬۹۸۸ | ۶۵٫۲٪+ |
| ۱۳۹۰ | ۲۳٬۰۱۰ | ۳۵٫۴٪+ |
| ۱۳۹۵ | ۲۹٬۹۹۳ | ۳۰٫۳٪+ |
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
