نیتریک اسید
From Wikipedia, the free encyclopedia
اسید نیتریک یا جوهر شوره با فرمول HNO3 نوعی اسید معدنی بسیار قوی است. ترکیب خالص آن بیرنگ است، اما با گذشت زمان به دلیل تجزیه به اکسیدهای نیتروژن و آب، به مرور زردرنگ میشود.[2]
این مقاله به هیچ منبع و مرجعی استناد نمیکند. |
این مقاله نیازمند ویکیسازی است. لطفاً با توجه به راهنمای ویرایش و شیوهنامه، محتوای آن را بهبود بخشید. |
نیتریک اسید | |||
---|---|---|---|
| |||
Nitric acid | |||
شناساگرها | |||
شماره ثبت سیایاس | ۷۶۹۷-۳۷-۲ Y | ||
پابکم | ۹۴۴ | ||
کماسپایدر | ۹۱۹ Y | ||
UNII | 411VRN1TV4 Y | ||
شمارهٔ ئیسی | 231-714-2 | ||
شمارهٔ یواِن | 2031 | ||
KEGG | D02313 Y | ||
MeSH | Nitric+acid | ||
ChEBI | CHEBI:48107 Y | ||
ChEMBL | CHEMBL۱۳۵۲ Y | ||
شمارهٔ آرتیئیسیاس | QU5775000 | ||
مرجع جیملین |
1576 | ||
3DMet | B00068 | ||
جیمول-تصاویر سه بعدی | Image 1 Image 2 | ||
| |||
| |||
خصوصیات | |||
فرمول مولکولی | H۱N۱O۳ | ||
جرم مولی | ۶۳٫۰۱ g mol−1 | ||
شکل ظاهری | Colorless liquid | ||
چگالی | 1.5129 g cm-3 | ||
دمای ذوب | −۴۲ درجه سلسیوس (−۴۴ درجه فارنهایت؛ ۲۳۱ کلوین) | ||
دمای جوش | ۸۳ درجه سلسیوس (۱۸۱ درجه فارنهایت؛ ۳۵۶ کلوین) | ||
انحلالپذیری در آب | Completely miscible | ||
اسیدی (pKa) | -1.4 | ||
ضریب شکست (nD) | 1.397 (16.5 °C) | ||
گشتاور دوقطبی | 2.17 ± 0.02 D | ||
ترموشیمی | |||
آنتروپی مولار استاندارد S |
146 J·mol-1·K-1[1] | ||
آنتالپی استاندارد تشکیل ΔfH |
-207 kJ·mol-1[1] | ||
خطرات | |||
MSDS | ICSC 0183 PCTL Safety Website | ||
شاخص ئییو | ۰۰۷-۰۰۴-۰۰-۱ | ||
طبقهبندی ئییو | T C O | ||
کدهای ایمنی | R۸ R۳۵ | ||
شمارههای نگهداری | (S1/2) S۲۳ S26 S۳۶ S45 | ||
لوزی آتش | |||
نقطه اشتعال | |||
ترکیبات مرتبط | |||
دیگر آنیونها | نیتراس اسید | ||
دیگر کاتیونها | سدیم نیترات شوره آمونیوم نیترات | ||
ترکیبات مرتبط | دینیتروژن پنتاکسید | ||
به استثنای جایی که اشاره شدهاست در غیر این صورت، دادهها برای مواد به وضعیت استانداردشان داده شدهاند (در 25 °C (۷۷ °F)، ۱۰۰ kPa) | |||
Y (بررسی) (چیست: Y/N؟) | |||
Infobox references | |||
|
اسید نیتریک خالص (HNO3) در ۴۱٫۶- درجه سلسیوس ذوب شده، تولید مایع بیرنگی میکند، اما نسبت به درجه حرارت و درجه تابش نور بر آن، گستره رنگ آن از زرد تا قرمز متمایل به قهوهای متغیر است. این تغییرات نتیجه تجزیه آن طبق واکنش زیر است:
4HNO3 → 2H2O + 4NO2 + O2
به این علت ظرفهای محتوی آن، همیشه تحت فشار کنترل شده میباشد. اسید نیتریک با آب قابل احتراق است و محلول آن آزئوتروپی را تشکیل میدهد که نقطه جوش آن برابر با ۱۲۱٫۹ درجه سلسیوس است که شامل ۶۸٫۷٪ وزنی HNO3 میباشد.
اکثر اسید نیتریکهای موجود در بازار غلظتی برابر ۶۸٪ درون آب دارند. این محلول با نقطه جوش ۱۲۰٫۵ درجه سلسیوس در فشار یک اتمسفر میباشد. دو شکل هیدراته برای آن شناخته شدهاست:
- مونوهیدرات (HNO3·H2O)
- تریهیدرات (HNO3·3H2O)
اگر غلظت اسید نیتریک بیشتر از ۸۶٪ شود به آن اسید نیتریک دودزا (به انگلیسی: fuming nitric acid) میگویند.[2] به اسید نیتریک با غلظت بیش از ۹۵٪ اسید نیتریک دودسفید و به اسید نتیریک با غلظت بیش از ۸۶٪ اسید نیتریک دودقرمز گفته میشود. از این اسیدها به عنوان اکساینده در سوخت راکت استفاده میشود.[3]