ارجان
From Wikipedia, the free encyclopedia
اَرَّجان (معرب ارگان/آریاگان[نیازمند منبع]) نام باستانی شهرستان بهبهان در استان خوزستان است. این شهر باستانی متعلق به دوره ایلامی،[1] دوران میانی در ایران بود که در مرز خوزستان و فارس واقع شدهبود. خرابههای شهر در ۱۲ کیلومتری شمال شرقی بهبهان در دو طرف حاشیه رود مارون اطراف قدمگاه امام رضا بهبهان واقع شدهاست.[2] وسعت این محوطه باستانی حدود ۵۰۰ هکتار است. در اولین مطالعات پیرامون شهر قدیم ارجان، قدمت این شهر به دوره ساسانیان (۲۲۴–۶۵۲ میلادی) نسبت داده شده ولی در سال ۱۳۶۱[3]خورشیدی در نزدیکی این محوطه باستانی، آثار یک آرامگاه[4] متعلق به حدود هزاره دوم قبل از میلاد و به دوره ایلامی کشف شد[5] که باب جدیدی در باستانشناسی این محوطه تاریخی گشود. این آرامگاه حاوی تابوتی بزرگ از جنس برنز بود. به همراه این تابوت یک حلقه طلایی، نود و هشت دکمه زرین، ده ظرف استوانهای، یک خنجر، یک میله نقرهای، تنگ و ساغر و سینی برنزی با تصاویر تاریخی پیدا شدند که به ۸۰۰ سال پیش از میلاد برمیگردند.
نقشهای سینی ارجان شامل یک گل رز شانزدهپر در مرکز سینی، سپس یک ردیف شیر، و پنج ردیف نقوش متنوع مربوط به مراسم مختلف در بقیه فضا کنده شده و فاصله بین این نقوش را چند ردیف گیس بافت پر کردهاست. بر اساس نقوش این سینی، ظاهراً یکی از فرمانروایان ایلامی برای مدتی به یکی از مناطق کوهستانی برای شکار عزیمت کرده، و در غیاب وی در محل حکومت شورش به وجود آمدهاست. شاه به محل حکومت برمیگردد و شورش را سرکوب میکند. سردسته شکارچیان نیز در یکی از نگارهها، حیوانات شکار شده را به پیش شاه میبرد و شاه طی مراسمی جشن میگیرد. همچنین، قدیمیترین تصویر از یک چنگنواز[6][7][8][9] یا به قولی لیرنواز[10] ایرانی در میان گروه نوازندگان[11] در این سینی به چشم میخورد. در لبهٔ پشت جام نیز کتیبه ای میخی به خط ایلامی نقش بستهاست.[12]