آیین بودایی در افغانستان
From Wikipedia, the free encyclopedia
آیین بودایی در افغانستان یکی از مهمترین نیروهای مذهبی منطقه در دورهٔ پیش از اسلام بود. گستردگی این آیین در جنوب کوههای هندوکش بود. بودیسم برای نخستین بار در سال ۳۰۵ پیش از میلاد که امپراتوری سلوکی یونان با امپراتوری مائوریای هند دست به همبستگی زدند، به افغانستان رسید.
فرهنگ یونان-بودیسم زیر چیرگی دولت یونانی بلخ (۲۵۰ تا ۱۲۵ پیش از میلاد) و دولت یونانی هند (۲۰۰ پیش از میلاد تا میلاد مسیح) در شمال پاکستان امروزی و افغانستان شکوفا شد.
در دورهٔ امپراتوری کوشان که از الفبای یونانی برای نوشتن زبانِ ایرانیِ بلخی استفاده میشد، فرهنگ یونان-بودیسم به اوج خود رسید.
لوکاسما که به پایتخت چین لوئویانگ رفت و نخستین مترجم مهایانه کتاب مقدس بوداییان به زبان چینی بود. مادارمارک سیتا که بر پایه رسالهٔ تاریخی ماهاوامسا سی هزار راهب بودایی را از بگرام به سریلانکا هدایت و وقفِ روان وِلی سایا در انوراد-هاپورا کرد.
مناندر یکم که از سال ۱۶۵ تا ۱۳۵ پیش از میلاد پادشاه دولت یونانی بلخ بود یکی از پشتیبانان سرشناس آیین بودایی است که در نوشتجات بودایی مثلاً میلیندا پانها ستایش شدهاست.
پرستشگاه پرآوازهٔ بوداییِ ایرانی در بلخ در شمال افغانستان امروزی که نامـــــــوَر به نوا ویهارا (نوبهار) بود، به عنوان کانون یادگیری بودایی آسیای میانه چندین سده فعالیت میکرد.
آیین بودایی در خاور فلات ایران با یورش مسلمانان کمرنگ شد و سرانجام در دورهٔ غزنویان در سدهٔ پنجم خورشیدی به پایان رسید.