From Wikipedia, the free encyclopedia
ماندالا (मण्डल;به معنی دایره در سانسکریت) یا دوایر کیهان‌نما، جدولی است هندسی مورد استفاده در ادیان بودا و هندو که به عنوان نمادی برای جهان هستی به کار می‌رود. اصل ماندالا از دین هندو است ولی در آیین بودا هم کاربرد زیادی پیدا کرده است.
ماندالاها دایره‌هایی نمادین برای تمرکز بر خویشتن و جستجو در درون انسان هستند. مرکز دایره جدول ماندالا برای تمرکز در حین مراقبه دینی بکار می‌رود. اشکال متقارن هندسی ماندالا خودبخود توجه شخص را به مرکز دایره جذب می‌کنند.
البته گستره کاربرد ماندالا بسیار وسیعتر از آیین‌های یادشده است؛ مثلاً در معماری فرهنگ‌های اسلامی (حیاط باغ فین کاشان، طرح حیاط مسجد علی اصفهان، طرح حیاط زیارتگاه شاه نعمت‌الله ولی ماهان) و مسیحی هم طرح‌های ماندالا دیده می‌شود.[1] این واژه در فارسی و عربی به صورت مَندَل بکار می‌رود و مورد استفاده جن‌گیران در مراسم احضار روح است.[2] نمونه ای از ان را ادوارد براون[3] از زبان یک ایرانی که خود آن را تجربه کرده، توضیح داده است.
کتابی نیز منسوب به ابوحامد غزالی با عنوان «المندل و الخاتم السلیمانی و العلم الروحانی» (عبدالفتاح السید الطوخی، بیروت: مکتبه الثقافیه، بی‌تا) در ترسیم طلسمات و علوم غریبه منتشر شده است.[4]
کارل یونگ ماندالا را کهن‌الگوی خویشتن می‌داند، نماد تمامیت و نظم و کار ویژهٔ آن سازماندهی و دربرگیری تمامیت روان و ساماندهی و تنظیم دوباره وضعیت‌های هرج‌ومرج آلود است و در کتاب خاطرات، رؤیاها و اندیشه‌ها می‌گوید: ماندالاهای من رمزنگاری‌های مربوط به وضعیت خودم بود که هر روز یک طرح جدید از آن به من الهام می‌شد. من آن‌ها را مثل مروارید گرانبها محافظت کردم. به‌طور فزاینده ای برای من روشن شد که ماندالا «مرکز» است، شاخص تمام مسیرهاست، و مسیری است به مرکز، به فردیت.
نمونه‌های ماندالاها در فرهنگ باستان وجود دارد. می‌توان آن را در نقاشی‌های دیواری مسیحیت به همراه نقش حیوانات برای به تصویر کشیدن فرستادگان اولوهیت و نیز در نقوش منطقه البروج یافت. (منطقه البروج) نجومی و نسخه‌های آن نمونه‌هایی از ماندالا هستند. همچنین، در آیین هندوئیسم، نمونه‌هایی جذاب از ماندالا با نمادهای پانتئون محلی پیدا می‌کنیم.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
