عصر یخبندان

این مقاله دربارهٔ یک دوره زمین‌شناسی عمومی کاهش دما است. برای دوره یخبندان اخیر، آخرین عصر یخبندان و پلیستوسن را ببینید.

برای دیگر کاربردها، عصر یخبندان (ابهام‌زدایی) را ببینید.

عصر یخ‌بندان^[1] (به انگلیسی: Glacial age) یا عصر یخی (به انگلیسی: Ice age)، دورهٔ درازمدت کاهش دمای آب و هوای زمین است که در گسترش یخسارهای قاره‌ای، یخسارهای قطبی و یخسارهای آلپی اثرگذار است. از دیدگاه یخبندان‌شناسی، عصر یخبندان بیشتر به دوره‌ای از یخسارها در نیمکرهٔ شمالی و جنوبی، گفته می‌شود؛ با این تعریف، ما هنوز در عصر یخبندان هستیم چرا که یخسارهای گرینلند و قطب جنوب هنوز وجود دارند. به زبان گفتاری (محاوره‌ای)، هنگامی که دربارهٔ چند میلیون سال آینده، سخن گفته می‌شود، عصر یخبندان برای اشاره به دوره‌های سردتر با یخسارهای پهناور در قاره‌های شمالی آمریکا و اوراسیا گفته می‌شود: با این دید، آخرین عصر یخبندان، نزدیک به۱۱۰۰۰ سال پیش، پایان یافت.

An artist's impression of ice age Earth at glacial maximum. Based on: Crowley, T. J. (1995). "Ice age terrestrial carbon changes revisited". Global Biogeochemical Cycles. 9 (3): 377–389. Bibcode:1995GBioC...9..377C. doi:10.1029/95GB01107.

یخسارها در عصر یخبندان گسترش می‌یابند. این تصویر یخساری در جنوبگان را نشان می‌دهد.

تاریخچه

در سال ۱۷۴۲، پیر مارتل (۱۷۰۶–۱۷۶۷)، مهندس و جغرافیدان ساکن ژنو، از درهٔ چامونیکس در آلپ‌های ساووی بازدید کرد.^[2][3] دو سال بعد، وی شرح سفر خود را منتشر کرد. وی گزارش داد که ساکنان آن دره پراکندگی تخته‌سنگ‌های نامنظم را به یخچال‌های طبیعی نسبت می‌دهند و می‌گویند که آن‌ها زمانی بسیار دورتر گسترش یافته‌اند.^[4][5] بعداً توضیحات مشابهی از دیگر مناطق آلپ گزارش شد. در سال ۱۸۱۵، نجار و شکارچی نجار ژان پیر پیراودین (۱۸۱۵–۱۷۶۷) تخته‌سنگ‌های ناپایدار در وال دو بانگنز در کانتون سوئیس Valais را توضیح داد که دلیل این یخچال‌های طبیعی است که پیش‌تر بیشتر گسترش می‌یافتند.^[6] یک نجار چوب ناشناخته از میرینگن در برنز اوبرلند از یک ایدهٔ مشابه در گفت‌وگو با جغرافی‌دان شارپنتییر (۱۷۸۶–۱۸۵۵) در سال ۱۸۳۴ با یک زمین‌شناس سوئیسی و آلمانی دفاع کرد.^[7] توضیحات قابل مقایسه‌ای نیز در مورد Val de Ferret در Valais و Seeland در غرب سوئیس^[7] و در کارهای علمی گوته وجود دارد.^[8] چنین توضیحاتی را می‌توان در سایر مناطق جهان نیز یافت. هنگامی که ارنست فون بیبرا، طبیعت‌نگار باواریایی (۱۸۰۶–۱۸۷۸) در آندهای شیلی در ۱۸۵۰–۱۸۴۹ بازدید کرد، بومیان یخ‌های فسیل را به اقدامات پیشین یخچال‌های طبیعی نسبت می‌دادند.^[9]

جستارهای وابسته

• نوسان اقلیم
• یخ‌تاق
• مغزه یخی

منابع

1. گروه واژه‌گزینی ۱۳۷۶-۱۳۸۷ (۱۳۹۲). هزارواژهٔ علوم زمین، جلد ۱. نشر آثار، فرهنگستان زبان و ادب فارسی. ص. ۱۹۱ فارسی + ۱۰۶ انگلیسی. شابک ۹۷۸-۶۰۰-۶۱۴۳--۲۸-۶.
2. Rémy F, Testut L (2006). "Mais comment s'écoule donc un glacier ? Aperçu historique" (PDF). Comptes Rendus Geoscience (به فرانسوی). 338 (5): 368–385. Bibcode:2006CRGeo.338..368R. doi:10.1016/j.crte.2006.02.004. Note: p. 374
3. (Montgomery 2010)
4. Martel, Pierre (1898). "Appendix: Martel, P. (1744) An account of the glacieres or ice alps in Savoy, in two letters, one from an English gentleman to his friend at Geneva; the other from Pierre Martel, engineer, to the said English gentleman". In Mathews, C.E. (ed.). The annals of Mont Blanc. London: Unwin. p. 327. See (Montgomery 2010) for a full bibliography
5. Krüger, Tobias (2013). Discovering the Ice Ages. International Reception and Consequences for a Historical Understanding of Climate (German edition: Basel 2008). Leiden. p. 47. ISBN 978-90-04-24169-5.
6. (Krüger 2013، صص. 78–83)
7. (Krüger 2013، ص. 150)
8. Goethe, Johann Wolfgang von: Geologische Probleme und Versuch ihrer Auflösung, Mineralogie und Geologie in Goethes Werke, Weimar 1892, شابک ‎۳−۴۲۳−۰۵۹۴۶-X, book 73 (WA II,9), p. 253, 254.
9. (Krüger 2013، ص. 83)

• Wikipedia contributors, "Ice age," Wikipedia, The Free Encyclopedia, http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Ice_age&oldid=201835990