شورش سیستان و بلوچستان

شورش سیستان و بلوچستان بخشی از شورش در بلوچستان است که تقریباً از سال ۲۰۰۴ شروع شده‌اند^[۲] و با شدت کم^[۳] و به‌طور متقارن^[۴] در استان سیستان و بلوچستان میان جمهوری اسلامی ایران و چند گروه سنی بلوچ^[۵] که توسط ایران در فهرست گروه‌های تروریستی شناخته شده‌اند، در جریان است.^[۶]

شورش سیستان و بلوچستان
بخشی از شورش در بلوچستان، درگیری نیابتی ایران و عربستان سعودی و درگیری نیابتی ایران و اسرائیل
موقعیت استان سیستان و بلوچستان در ایران
تاریخ ۲۰۰۴ – اکنون (۲۰ سال) موقعیت استان سیستان و بلوچستان، ایران وضعیت در جریان
طرف‌های درگیر
جمهوری اسلامی ایران	جندالله (۲۰۰۴–۲۰۱۱) حرکت انصار (۲۰۱۲–۲۰۱۳) جیش‌العدل (۲۰۱۳–اکنون) انصار الفرقان (۲۰۱۳–اکنون)
فرماندهان و رهبران
علی خامنه‌ای علی شمخانی (۲۰۰۴–۲۰۰۵) مصطفی محمدنجار (۲۰۰۵–۲۰۱۳) احمد وحیدی (۲۰۱۳–اکنون) حسین دهقان (۲۰۱۳–۲۰۱۷) امیر حاتمی (۲۰۱۷–۲۰۲۱) محمدرضا قرایی آشتیانی (۲۰۲۱–اکنون) عبدالواحد موسوی لاری (۲۰۰۴–۲۰۰۵) مصطفی پورمحمدی (۲۰۰۵–۲۰۰۸) سید مهدی هاشمی (۱۵ مه–۵ اوت ۲۰۰۸) علی کردان (۱۲ اوت–۴ نوامبر ۲۰۰۸) کامران دانشجو (۴ نوامبر–۲۴ دسامبر ۲۰۰۸) صادق محصولی (۲۰۰۸–۲۰۰۹) حسن فیروزآبادی (۲۰۰۴–۲۰۱۶) عبدالرضا رحمانی فضلی (۲۰۱۳–اکنون) محمد باقری (۲۰۱۶–اکنون) محمد سلیمی (۲۰۰۴–۲۰۰۵) عطاءالله صالحی (۲۰۰۵–۲۰۱۷) عبدالرحیم موسوی (۲۰۱۷–اکنون) ناصر محمدی‌فر (۲۰۰۴–۲۰۰۵) محمدحسین دادرس (۲۰۰۵–۲۰۰۸) احمدرضا پوردستان (۲۰۰۸–۲۰۱۶) کیومرث حیدری (۲۰۱۶–اکنون) یحیی رحیم صفوی (۲۰۰۴–۲۰۰۷) محمدعلی جعفری (۲۰۰۴–۲۰۱۹) حسین سلامی (۲۰۱۹–اکنون) احمد کاظمی (۲۰۰۵–۲۰۰۶) محمدرضا زاهدی (۲۰۰۶–۲۰۰۸) محمدجعفر اسدی (۲۰۰۸–۲۰) محمد پاکپور (۲۰۰۹–اکنون) نورعلی شوشتری (۲۰۰۴–۲۰۰۹) † اسماعیل احمدی مقدم (۲۰۰۴–۲۰۱۶) حسین اشتری (۲۰۱۶–۲۰۲۳) احمدرضا رادان (۲۰۲۳–اکنون)	عبدالمالک ریگی (۲۰۰۴–۲۰۰۹)  عبدالحمید ریگی (۲۰۰۹–۲۰۱۰)  محمد ظاهر بلوچ (۲۰۱۰–اکنون) صلاح‌الدین فاروقی (۲۰۱۱–۲۰۲۴) † محمد شافعی (۲۰۱۲–۲۰۱۳) † ابوحفص بلوچی (۲۰۱۳–۲۰۱۵) † جلیل قنبرزهی (۲۰۱۵–۲۰۱۷) † ملااکرم ناروی †[۱]
واحدهای درگیر
فرماندهی مرزبانی سپاه پاسداران وزارت اطلاعات ارتش	ناشناخته

طرفین درگیر

ایران

• سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، مسئول اقدامات نظامی و امنیتی است.^[۷]
• وزارت اطلاعات، انجام عملیات‌های اطلاعاتی^[۸]
• فرماندهی مرزبانی، درگیر شدن در درگیری‌های مرزی با گروه‌های شورشی^[۹]

شورشیان بلوچی

• جندالله: در سال ۲۰۰۲ بنیانگذاری شد، از سال ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۲ فعال بوده و حملات مسلحانه‌ای علیه نظامیان و غیرنظامیان ایرانی انجام داده است. از زمان دستگیری و اعدام عبدالمالک ریگی رهبرشان در سال ۲۰۱۰ آنها مسئولیت چندین بمب‌گذاری را با هدایت محمد ظاهر بلوچ پذیرفته‌اند.^[۲]
• حرکت انصار ایران: در سال ۲۰۱۲ بنیانگذاری شد. آنها مسئولیت چندین حملات را علیه پرسنل سپاه پاسداران و غیرنظامیان را برعهده گرفته‌اند. این گروه در دسامبر ۲۰۱۳ به واسطه ادغام منحل گشت.^[۲][۱۰]
• جیش‌العدل: در سال ۲۰۱۲ به وسیله اعضای پیشین جندالله بنیانگذاری شد. اطلاعات اندکی در مورد این گروه وجود دارد. این گروه توسط صلاح الدین فاروقی رهبری می‌شود که مخالف مداخله ایران در جنگ داخلی سوریه بود. آنها ادعا نموده‌اند که از سال ۲۰۱۳ ده‌ها عملیات انجام داده‌اند.^[۲][۱۱]
• انصار الفرقان: دسامبر ۲۰۱۳ با ادغام حرکت انصار ایران و پشتون‌های گروه حزب الفرقان بنیانگذاری شد. آنها با جبهةالنصره ارتباط دارند و رهبری این گروه برعهده شیخ ابوحفص البلوچی بود.^[۱۲]
• سپاه صحابه: گروهک سپاه صحابه در اواخر سال ۱۳۸۹ تشکیل شد. این گروهک پس از صدور اطلاعیه‌ای موجودیت خود را اعلام کرد و بعد از آن قتل چندین نفر و همچنین مسئولیت انفجار خط لوله گاز قم را پذیرفته است. رهبر این گروه محمدگل شه‌بخش نام دارد.^[۱۳]

منابع

1. http://www.habilian.ir/مقالات/گروهک-تروریستی-سپاه-صحابه-ایران.html%5Bپیوند+مرده%5D
2. Ur Rehman, Zia (May 2014), "The Baluch insurgency: linking Iran to Pakistan" (PDF), The Norwegian Peacebuilding Resource Centre, archived from the original (PDF) on 6 May 2016, retrieved 29 June 2017
3. Roksana Bahramitash, Eric Hooglund (2011). Gender in Contemporary Iran: Pushing the Boundaries. Taylor & Francis, p. 158.
4. Poyraz, Serdar (November 2009), "Turkish-Iranian Relations: A Wider Perspective" (PDF), SETA FOUNDATION FOR POLITICAL ECONOMIC AND SOCIAL RESEARCH, archived from the original (PDF) on 18 May 2015, retrieved 29 June 2017
5. "Volatile Sistan-Baluchistan Region Is Base for Insurgents", Wall Street Journal, 19 October 2009
6. Cummins, Chip (April 6, 2015), "IRGC wipes out terrorist cell in Sistan-Baluchistan", Radio Zamaneh
7. "Iran trapped in a ring of unrest". Asia Times. 22 October 2009. Archived from the original on 2 March 2016. Retrieved 20 October 2014.
8. "Heavily armed "terrorist" team arrested in Sistan-Baluchistan". Radio Zamaneh. 2 February 2015. Archived from the original on 4 March 2016. Retrieved 20 March 2015.
9. "Iran calls for return of abducted border guards held in Pakistan". دیلی تلگراف. 28 March 2014. Retrieved 20 October 2014.
10. "Harkat ul-Ansar (HAI)". Terrorism Research & Analysis Consortium. 28 March 2014. Retrieved 20 October 2014.
11. "Jaish al-Adl (Army of Justice)". Terrorism Research & Analysis Consortium. 28 March 2014. Retrieved 20 October 2014.
12. "Ansar Al Furqan". Terrorism Research & Analysis Consortium. 28 March 2014. Retrieved 20 October 2014.
13. «تلاش عربستان برای اتحاد گروه‌های افراطی علیه ایران». شبکه اطلاع‌رسانی راه دانا. ۱۳۹۴-۰۵-۱۰. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰۲۰-۰۹-۱۸.