سیرجان
شهری در استان کرمان، ایران From Wikipedia, the free encyclopedia
سیرجان شهری صنعتی، تاریخی و راهبردی و مرکز شهرستان سیرجان در جنوب غرب استان کرمان است. این شهر با توجه به قرار گرفتن در تقاطع محورهای مواصلاتی (شمال به جنوب و شرق به غرب و گذرگاه رسیدن به خلیج فارس) تهران - بندرعباس و کرمان - شیراز از گذشته تاکنون، مورد توجه بوده است.[3][4] جمعیت شهر سیرجان بر پایه سرشماری سال ۱۳۹۵ برابر ۱۹۹٬۷۰۴ نفر بوده است و به لحاظ جمعیت دومین شهر استان کرمان بعد از کلانشهر کرمان می‌باشد. [5]
| سیرجان | |
|---|---|
  .jpg)  از بالا راست به چپ: بادگیر تاریخی چپقی، مجتمع‌های مسکونی، بنای تاریخی شاه فیروز، یخدان‌های دوقلو در نمای برفی، پل روگذر دفاع مقدس | |
نشان واره شهرداری سیرجان | |
| کشور |  ایران |
| استان | کرمان |
| شهرستان | سیرجان |
| بخش | مرکزی |
| نام(های) پیشین | شیرگان، شهریگان، سیرگان، سعیدآباد |
| مردم | |
| جمعیت | ۱۹۹٬۷۰۴ نفر (سرشماری سال۱۳۹۵) |
| رشد جمعیت |  ۷٫۵۹+% |
| جغرافیای طبیعی | |
| مساحت | ۶۰Km² |
| ارتفاع | ۱۷۶۶ متر از سطح دریا[نیازمند منبع] |
| آب‌وهوا | |
| میانگین بارش سالانه | ۱۳۵ میلی‌متر |
| اطلاعات شهری | |
| شهردار | علی اکبر کریمی پور[1] |
| تأسیس شهرداری | ۱۳۰۶ |
| ره‌آورد | مسقطی، قُوّتو، پسته، کشک، قارچ ترافل، کلمپه، گلیم شیرکی‌پیچ |
| پیش‌شمارهٔ تلفن | ۰۳۴ |
| وبگاه | |
| شناسهٔ ملی خودرو | ایران ۶۵-د، ایران۷۵ب. ص. م[2] |
| کد آماری | ۱۳۳۸ |
| پانویس | سیرجان شهر تاریخ و صنعت، سیرجان شهر دارالحسین، سیرجان شهر جهانی گلیم |
  سیرجان روی نقشه ایران
۲۹٫۴۵۶۷۶۶۹۲°شمالی ۵۵٫۶۸۰۸۶۲۴۳°شرقی | |
سیرجان یکی از شهرهای صنعتی و اقتصادی ایران به شمار می‌رود . این شهر دارای بزرگترین معدن سنگ آهن خاورمیانه یعنی گل گهر و معادن متنوع دیگری از جمله مس (معدن مس چهارگنبد)، گارنت قرمز، خاکهای صنعتی مثل بنتونیت و هماتیت و … است.[6] ارتفاع شهر سیرجان از سطح دریا ۱۷۶۶ متر است. سیرجان در یک دشت مرتفع بنام دشت ابراهیم آباد قرارگرفته و به دلیل ارتفاع از سطح دریا، از آب و هوای معتدل تر و مناسب تری نسبت به سایر شهرهای اقلیم نیمه کویری ایران برخوردار است. همچنین سیرجان یکی از سه قطب تولید پسته در ایران است. شهر سیرجان با داشتن زیرساخت‌های ورزشی فراوان، یکی از شهرهای ورزشی ایران نیز به شمار می‌آید.
کهن‌ترین سند تاریخی دربارهٔ سیرجان این نوشتهٔ ابن اثیر است: «گشتاسب یکی از پادشاهان کهن ایران بود و دین سلیمان را داشت، دین زرتشت را پذیرفت و در کوهستانی که تنبور نام داشت جای گرفت و در حالت تقیه به عبادت مشغول شد». به باور استاد باستانی پاریزی، کوه تنبور همان است که در خاور سیرجان و حدود منطقه قهستان قرار گرفته و به همین نام مشهور است.[3]
دربارهٔ ریشه نام گذاری سیرجان نظرهای گوناگونی گفته شده است، ولی پژوهشگران بیشتر بر این باورند که در زمان ساسانیان به دلیل وجود قناتهای بسیار زیاد در این منطقه، آن را سیرگان یا سیرکان یعنی سیرآب از قنات یا پر از قنات نامیده اند. عده‌ای نیز کلمه گان یا کان را که به معنی معدن است به علت وجود معادن گوناگون در این منطقه دانسته‌اند. در استیلای عرب نام سیرگان معرب شده و به سیرجان تغییر یافت.[7]
بنای سیرجان را به بهمن پادشاه اشکانی نسبت می‌دهند. ژان گوره در کتاب خواجهٔ تاجدار، شرحی بر سیرجان می‌نویسد و نشان می‌دهد که سیرجان قبل از اشکانیان نیز آباد بوده و توضیح می‌دهد: «سیرجان قدیم، به قول مورخان قدیم، از جمله سیسرون و کتزیاس که در دورهٔ هخامنشیان می‌زیسته‌اند، دارای ده محله بوده و در هر یک از محلات آن شهر، یک دسته از مردم زندگی می‌کرده‌اند».[8] اما قدمت این شهر را به قبل از اشکانیان نیز نسبت داده‌اند. آن گونه که در کتاب تاریخ کرمان نوشته شده‌است: «اسکندر در بازگشت از هندوستان از روی قلعهٔ سنگ که محل قدیم شهر سیرجان است، عبور کرده و از طریق بوانات به پاسارگاد رفته‌است.»[9]
مقدسی در قرن چهارم هجری قمری، سیرجان را یکی از چهار ولایت کرمان ذکر می‌کند. شهر قدیم سیرجان در محل قلعهٔ سنگ (در فاصله ۹ کیلومتری شهر فعلی سیرجان قرار دارد) و تا سال ۷۹۶ هجری قمری آباد بوده‌است و در آن تاریخ به وسیله «ایدکو» سردار تیمور، که دو سال شهر را در محاصره داشت نابود می‌گردد. ساکنان باقی‌مانده آن به محلی در همان نزدیکی به نام باغ بمید منتقل می‌شوند و شهر جدید در آن موقعیت به‌وجود می‌آید.[3] اما باز در هجوم محمود افغان به کرمان، سیرجان هم مورد حمله و غارت قرار می‌گیرد. سال‌ها بعد در حدود سال ۱۲۰۰ هجری قمری، میرزا سعید کلانتر در جنوب باغ بمید دهی را آباد نمود که سعیدآباد نامیده شد، و این سعید آباد، همین شهر فعلی سیرجان و در واقع سومین موقعیت این شهر است.[9]
اقلیم سیرجان نیمه‌بیابانی و بیابانی است.[10] رطوبت متوسط آن ۳۶٪ و میانگین بارندگی سالانه ۱۶۰ میلی‌متر است.[11]این شهر تابستان‌های نسبتاً گرم با شب‌های تابستانی معمولاً خنک و زمستان‌های سردی دارد و در مجموع به دلیل ارتفاع بالای این شهر از سطح دریا، سیرجان نسبت به شهرهای هم اقلیم خود در ایران (اقلیم نیمه کویری)، از آب و هوایی معتدل تر و بهتر برخوردار است. یکی از مرتفع‌ترین دشت‌های داخلی ایران به نام دشت ابراهیم‌آباد در جنوب‌شرقی سیرجان قرار گرفته و حداقل ۱٬۷۱۰ متر از سطح دریا ارتفاع دارد. کویر نمک سیرجان در فاصلهٔ ۳۰ کیلومتری غرب شهر سیرجان واقع در استان کرمان می‌باشد. طول این کویر در حدود ۵۰ کیلومتر و عرض آن در قسمت میانی برابر با ۲۰ کیلومتر می‌باشد که هر چه در جهت شمال یا جنوب آن حرکت کنید از عرض آن کاسته می‌شود.[12] موقعیت ژئولوژیک زمین‌شناسی سیرجان در کشور بینظیر است. در شرق و شمال شرق این شهر کوه‌های بلند و مناطق سردسیر پاریز، چهارگنبد و قهستان وجود دارد.
بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ جمعیت شهر سیرجان ۱۹۹٬۷۰۴ نفر (۵۸٬۷۵۶ خانوار) بوده‌است.[13] مردم سیرجان از اقوام مختلفی هستند، فارس‌ها و بعد از آنها، ترک‌ها در این شهر اکثریت هستند. فارس ها به زبان فارسی با لهجه سیرجانی تکلم میکنند. ترک‌ها نیز جمعیت قابل توجهی در این شهر دارند، فرزندان سه ایل افشار، بچاقچی و قرائی در این شهر زندگی میکنند و زبان اکثرشان ترکی افشاری است. در این شهر قوم لری ساکن هستند که از ایل سهراب خانی و میرزاحسنی هستند که بزرگ این ایل خانواده های امانی لری هستند. از طوایف عرب ، خانواده های اصیلی در سیرجان زندگی می کنند من جمله رضوی ها (طایفه حاج رشید)،موید محسنی ها،احسایی،سادات سیرجانی، بنی اسد ها که جمعیت قابل توجهی دارند خود شامل خانواده هایی از جمله نجمی،اسدی،بنی اسدی،عزت آبادی، آزادی و... (پیغمبر دزدان منسوب به این طایفه است) اعراب دیگری با جمعیت قابل توجهی نیز در منطقه سیرجانی می‌زیستند از جمله عرب حاج حسینی،لبومحمدی،شاه سون،عرب بدویی،عرب خراسانی،عرب پاریزی،عرب قهستانی و ...
این شهر به دلیل قدمتی که دارد، مجموعه و موزه‌ای است از ادوار مختلف تاریخ ایران که هنوز در بناهای این شهر انعکاس دارد. معماری سیرجان صاحب یکی از بی‌نظیرترین نوع بادگیرهای ایرانی به نام بادگیر چپقی است. دهکده بزرگ گردشگری گهرپارک در ۲۰ کیلومتری سیرجان در محور شیراز واقع شده است. بعد از تکمیل فازهای آن به بزرگترین مجموعه تفریحی و گردشگری خاورمیانه تبدیل خواهد شد. این مجموعه گردشگری بینظیر در دل کوه دارای آبشار، رودخانه، دریاچه، مزرعه حیوانات، زیپ لاین، ترن هوایی، پارک ژوراسیک، رستورانهای متعدد می باشد.[نیازمند منبع]
- امام زاده احمد (ع)
- امامزاده علی (ع)[14]
- بادگیر چپقی[15]
- بازار سیرجان[16] این بازار از بناهای دوره قاجاریه است.[17]
- یخدان‌های دوقلوی سیرجان[18][19]
- خانهٔ حاج رشید
- یخدان حاج رشید
- خانه علی‌اکبر شوکت سعیدی
- باغ سنگی
- آرامگاه میر زبیر
- قلعه سنگ سیرجان
- بنای شاه فیروز[20][21]
- کاروانسراها
- خانه خلعتی (صدرزاده)
- عمارت سعیدنیا
- باغ سنگی
- خانه ناظم
- عمارت صدرزاده
- کاروانسرای هماشهر
- روستای تاریخی کران
- قنوات هماشهر
- بنای میرزبیر هماشهر
- برج‌های قدیمی (محمودابادسید)
- امام زاده سید محمد (جاده سیرجان شهربابک نرسیده به زید آباد)
- مسجد قدیمی جامع سیرجان (پشت بازار)
موزه‌ها
- منطقهٔ ییلاقی و خوش آب وهوای اسلام‌آباد چهارگنبد
- منطقهٔ حفاظت‌شدهٔ سیاهکوه
- سرو کهنسال امامزاده احمد
- طبیعت زیبای ییلاقی بلورد
- کفه نمک سیرجان واقع در خیرآباد
- صخره باستانی بی‌بی‌دن دارستان
- منطقه کوهستانی و ییلاقی اسلام آبادچهارگنبد
- منطقه کوهستانی و ییلاقی گدارخانه سرخ
- باغ‌های پسته
- منطقهٔ خوش آب و هوای قهستان سیرجان
- یخدان‌های دوقلوی سیرجان
- سد تنگوئیه (در فاصله ۲۵ کیلومتری جاده سیرجان به کرمان)
- بزرگترین دریاچه مصنوعی خاورمیانه در گهر پارک (در جاده سیرجان به شیراز نرسیده به گل گهر)
- منطقه خوش آب و هوای بیدخواب و باغ خشک
- منطقه خوش اب و هوای ده جرسی (۳۵ کیلومتری جاده سیرجان و کرمان)
- بزرگترین پارک گردشگری خاورمیانه در گهر پارک
- منطقه کوهستانی و ییلاقی گدار خانه سرخ
- بزرگترین آبشار مصنوعی خاورمیانه در گهرپارک
شهر و منطقه سیرجان در دشت نسبتاً پستی واقع شده‌اند که منتهی‌الیه جنوب خاوری فرورفتگی شرق زاگرس به‌شمار می‌آید. این فرورفتگی خشک و بایر و طویل، از سیرجان به سمت شمال باختری تا اصفهان ادامه می‌یابد.
در شهرستان سیرجان کوه‌های زیادی پیرامون این دشت واقع شده‌اند که عبارتند از: کوه دالخونی، کوه لاشکار یا دکل، کوه قوچی، کوه سیاهکوه، کوه خواجویی، کوه چشمه قافل، کوه پوته ای، کوه مقولی، کوه سیاهکوه خیرآباد، کوه باغچوبی، کوه منسار، کوه کلاهی، کوه زرد، کوه خرسی، کوه خاکستری، کوه دره گرا، کوه مگسی، کوه ریزآب، کوه یال خری، کوه کمربست، کوه پوته‌ای، کوه شاه خیرالله، کوه هیزم بریز، کوه قله ماری، کوه تنبور، کوه یال سبز، کوه چاه طلا، کوه لانه زنبوری، کوه کویز، کوه چاه پت، کوه چک آب، کوه باغ حسن، کوه تونل، کوه پنج، کوه میان کوه زیارت، کوه کهکمی، کوه نوکن، کوه خدا نزدیک، کوه چاهزار، کوه قدارکوه، کوه چاه میل، کوه بیدسگلی.
سیرجان، شهر جهانی گلیم
- گلیم شیریکی پیچ: این نوع گلیم در میراث جهانی یونسکو ثبت شده و سیرجان به عنوان شهر جهانی گلیم معرفی شده‌است.[24][25]. این گلیم توسط ایل افشار و بچاقچی بافته می‌شود و از نظر تاریخی بسیار شبیه به گلیم های آذربایجان و آناتولی هست به این دلیل که افشارها و بچاقچی ها از آذربایجان و آناتولی به کرمان مهاجرت کرده اند[26]. به ندرت می‌توان در میان گلیم‌های شیریکی‌پیچ، دو نقش همانند یافت؛ چون نقوش، ترکیب‌بندی و رنگ‌ها بیانگر اندیشه و احساس بافنده‌اند و شادی و اندوه او در سردی و گرمی رنگ تبلور می‌یابد و نشانه‌های ذهنی یا تقلیدی را در شکل‌دادن نقوش از محیط و طبیعت و از باورها، عقاید، عادات، سنت‌ها الهام می‌گیرد.
- پته دوزی
- قالی
بازارهای سیرجان شامل قدیمی‌ترین به نام بازار کاروانسرای آقا ابراهیم و بازار قدیم و بازارنو می‌باشد و شامل یک بازار سنتی قهوه قوتو معروف به بازار علافی و تعدادی بازار نوساز است.
- بازار تاریخی سیرجان بازار و کاروانسرای آقا ابراهیم و بازارهای قدیم و نو[28]
- مرکز خرید زیگورات سنتر[29]
- بازار مهیاشهر از بازار روزهای جدید
- مجتمع تجاری مهر
- جمعه بازار
- هایپر استار[30]
- مرکز خرید کوثر
- مرکز خرید کندو (پاساژ کندو)
- مرکز خرید ولی عصر (نبش خیابان انقلاب)
- فروشگاه باتری موسی
- پاساژ علی ابن ابی طالب
کتابخانه‌ها
شهر سیرجان دارای ۱۲ کتابخانه عمومی رسمی زیرنظر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است.[31]
سینما
- سینما قدس[32]
مطبوعات
اولین نشریه محلی دارای مجوز رسمی در سیرجان با نام «نگارستان» در ۱۲ بهمن ماه ۱۳۷۶ با مدیر مسئولی دکتر اسدالله بلوردی بر پیشخوان دکه‌های مطبوعاتی نشست. اگر چه در قبل از انقلاب نشریاتی همچون «آدور» و نشریه فرهنگ اداره آموزش و پرورش به همت علاقمندان به جراید چند صباحی منتشر شدند اما دارای مجوز رسمی نبودند. بعد از نگارستان نشریات متعددی همچون «پرسیاوشان کویر» «سخن تازه» «پاسارگاد» و… نیز به جرگه مطبوعات محلی پیوستند و شهر سیرجان بواسطه تعدد نشریات و تیراژ آنها به شهر رسانه نیز مشهور گشت. امروز با سرعت انتشار اخبار در دنیای مجازی نشریات مکتوب کمرنگ شده و مثل سابق منتشر نمی‌شوند. این نشریات از طریق فضای مجازی با داشتن پیج خبری و کانال‌های اطلاع‌رسانی فعال می‌باشند.
اتوبوسرانی
اتوبوسرانی سیرجان ۷۸ دستگاه اتوبوس در اختیار دارد.[33] که در مسیرهای گوناگونی در این شهر تردد میکنند و به جابجایی شهروندان سیرجانی می‌پردازند.
تاکسیرانی
فرودگاه
فرودگاه سیرجان:[34] فرودگاه سیرجان فرودگاهی در کشور ایران با کد یاتا SYJ و ایکائو OIKY است که در شهر سیرجان قرار دارد. در سال ۲۰۱۶ میلادی ۴۲۸ نشست و برخاست هواپیما در این فرودگاه انجام شد و ۳۲٬۵۱۲ کیلوگرم بار و ۲۱۲٬۳۱۸ نفر مسافر از طریق آن جابجا شدند. لازم به ذکر است در سال 1403 فرودگاه سیرجان به هزینه ای بالغ بر 1200 میلیارد تومان در حال بازسازی می باشد. همچنین غول های معدنی مستقر در سیرجان به دنبال ایجاد ایرلاین اختصاصی هستند.
راه‌آهن
قطار بندرعباس به تهران از سیرجان می‌گذرد و این شهر دارای ایستگاه راه‌آهن است. همچنین قطار بندرعباس به مشهد از این شهر عبور می‌کند که امکان مسافرت به شهرهای تهران و مشهد از طریق راه‌آهن برای شهروندان این شهر فراهم است. عملیات احداث راه‌آهن سیرجان به کرمان نیز آغاز شده‌است.
پایانه مسافربری بعثت شهر سیرجان که در ابتدای جاده سیرجان به بندرعباس قرار دارد.[35]
تقاطع‌های غیرهمسطح
- پل روگذر دفاع مقدس
- زیرگذر شیخ فضل‌الله نوری
- پل حجت آباد (شهید فتحی)
- پل شهدای غواص
علاوه بر این تقاطع‌های غیرهمسطح، سه تقاطع غیرهمسطح نیز در آینده نزدیک احداث خواهد شد.
بلوارها و میدان‌های مهم
- بلوار سردار جنگل
- خیابان شریعتی نام قدیم (خیابان پهلوی)
- میدان امام علی (ع)
- خیابان آیت‌الله سعیدی نام قدیم (خیابان شهناز)
- بلوار دکتر صادقی نام قدیم (بلوار نادر شاه)
- بلوار سید جمال الدین اسدآبادی
- میدان آزادی (میدان مجسمه)
- بلوار عباسپور
- خیابان وحید
- بلوار قاآنی
- بلوار هجرت
- بلوار دکتر طاهره صفارزاده
- بلوار فاطمیه
- خیابان احمد کافی
- بلوار نماز
- بلوار شیخ مفید
- خیابان شهید نصیری نام قدیم (خیابان تخت جمشید)
- بلوار هجرت (دانشگاه آزاد واحد پردیس - مساکن مهر - نجف شهر جدید)
- خیابان بازار یا امام خمینی (رضاشاه کبیر)
- خیابان ولی عصر نام قدیم (خیابان بهار)
- خیابان ۱۷ شهریور نام قدیم (خیابان ۲۵ شهریور)
- خیابان خواجه نظام الملک
- خیابان شهید شفیعی نام قدیم (خیابان جابری) جابری اولین شهردار سیرجان بوده است.
- میدان قدس (میدان گیتی نورد)
- بلوار شیخ فضل‌الله نوری
- بلوار امام رضا (ع)
- بلوار چمران
- میدان نیروی دریایی
- میدان سنایی
- خیابان خواجو
- خیابان بروجردی
- میدان امام حسین (ع)(یادبود انقلاب سفید)
سرانه فضای سبز شهری سیرجان نسبتاً بالا است.[6] این فضای سبز به گونه‌ای است که بیشتر از میانگین سرانه فضای سبز کشور است و می‌توان شهر سیرجان را یک شهر سبز توصیف کرد. سرانه فضای سبز شهری سیرجان تا سال ۹۶ بیش از ۲۰ متر مربع بوده‌است.[36]
پارک‌ها و بوستان‌ها
شهر سیرجان پارک‌ها و بوستان‌های متعدد دارد که از آن جمله می‌توان به این بوستان‌ها اشاره کرد:
- بوستان مسافر
- بوستان مهندس صبوری
- بوستان شاهد
- بوستان هادی (پارک کودک)
- شهربازی سیرجان
- بوستان سعدی
- بوستان گلستان
- بوستان یاسمن
- بوستان بهارستان
- بوستان فردوسی(۱۷ شهریور)
- پارک بانوان
- بوستان آزادگان
- بوستان لاله
- بوستان گلگهر
- بوستان بنفشه
- بوستان سرو
- بوستان شفا
- بوستان فارابی
- بوستان الغدیر مکی آباد
- بوستان ملت
- پارک آبی دلفین سیرجان
- پارک شهید آوینی (شهرک سمنگان)
- پارک لادن (شهرک سمنگان)
اینترنت وایرلس رایگان پارک‌ها
دربرخی پارک‌های شهر سیرجان اینترنت وایرلس (بی‌سیم) رایگان به‌عنوان یکی از امکانات ارتباطی در دسترس شهروندان سیرجانی است.[37]
- فاصله تا تهران: ۹۶۶ کیلومتر
- فاصله تا کرمان: ۱۸۵ کیلومتر
- فاصله تا رفسنجان:۱۴۵ کیلومتر
- فاصله تا بردسیر: ۱۲۰ کیلومتر
- فاصله تا بندرعباس: ۳۰۰ کیلومتر
- فاصله تا شهربابک: ۹۸ کیلومتر
- فاصله تا بافت: ۱۰۸ کیلومتر
- فاصله تا نی ریز: ۱۶۷ کیلومتر
- فاصله تا شیراز: ۳۶۷ کیلومتر
- فاصله تا یزد: ۳۵۱ کیلومتر
- فاصله تا حاجی‌آباد: ۱۴۴ کیلومتر
منطقهٔ ویژهٔ اقتصادی سیرجان
منطقهٔ ویژهٔ اقتصادی سیرجان، که الگوی توسعهٔ مناطق ویژهٔ اقتصادی در سراسر ایران محسوب می‌شود، نخستین منطقهٔ ویژهٔ چندمنظوره در ایران است که با مجوز فعالیت‌های همه‌جانبه اقتصادی در بخش‌های صنعت، تجارت و خدمات به سرمایه‌گذاران فعال خدمات ارائه می‌دهد. منطقهٔ ویژهٔ اقتصادی سیرجان، در بهمن ماه سال ۱۳۷۰ بر مبنای تبصرهٔ ۲۰ قانون برنامهٔ اول توسعهٔ اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران تأسیس و از شهریورماه سال ۱۳۷۲ تأسیسات گمرکی، انبارهای نگهداری کالا و فاز اول تأسیسات زیربنایی به بهره‌برداری رسیده‌است. منطقهٔ ویژهٔ اقتصادی سیرجان، تمامی امکانات و تسهیلات لازم برای تولید و تجارت بین‌المللی را یکجا و به صورت قابل دسترسی فراهم آورده و شرایط و موقعیت آن برای سرمایه‌گذاری‌های صنعتی، تولیدی، تجاری و خدمات پشتیبانی منحصربه‌فرد است. تاکنون بالغ بر ۴۰ واحد تولیدی با سرمایه‌گذاری بالغ بر ۲۰۰۰ میلیارد ریال در منطقه ویژه اقتصادی سیرجان به بهره‌برداری رسیده و فضای انباری سرپوشیده بالغ بر ۲۰۰۰۰۰ مترمربع برای نگهداشت کالا در اختیار تجار و بازرگانان محترم داخلی و خارجی قرار می‌گیرد.[38] معدن گل گهر سیرجان این معدن با ذخیره زمین‌شناسی ۱٬۰۱۹ میلیون تن، ذخیرهٔ قطعی ۱۰۰۰ میلیون تن و ذخیرهٔ احتمالی ۲۱۹ میلیون تن، بزرگترین معدن شناخته‌شدهٔ سنگ آهن خاورمیانه است
حوزه‌های علمیه
دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی
- دانشگاه آزاد اسلامی واحد سیرجان[42]
- دانشگاه پیام نور سیرجان[43]
- دانشکده علوم پزشکی سیرجان[44]
- دانشکده فنی و حرفه‌ای پسران سیرجان (شهید کرانی)
- دانشکده فنی و حرفه‌ای دختران سیرجان (کوثر)
- مرکز آموزش علمی کاربردی نوبنیاد سیرجان
 | این مقاله نیازمند ویکیسازی است. لطفاً با توجه به راهنمای ویرایش و شیوهنامه، محتوای آن را بهبود بخشید. |
- بیمارستان دکتر غرضی سیرجان[45]
- بیمارستان تخصصی و فوق تخصصی ثامن (ع)[46]
- بیمارستان ولایت (نیروی دریایی ارتش)
- بیمارستان فوق تخصصی فاطمه زهرا(س) گل گهر سیرجان (فراگیر سلامت ایرانیان)
- اورژانس پیش بیمارستانی و مدیریت حوادث و فوریتهای پزشکی سیرجان http://ems.sirums.ac.ir/index.php/fa/
- درمانگاه شفا
- درمانگاه سیب
- درمانگاه سلامت
- درمانگاه رویان
- درمانگاه امام رضا
- درمانگاه آراد
- درمانگاه حضرت زینب
- درمانگاه فرهنگیان
- درمانگاه هلال احمر
- درمانگاه احمدی روشن (شهرک سمنگان)
- درمانگاه شهید زندی نیا
اورژانس پیش بیمارستانی سیرجان در سال ۱۳۷۶ فقط با یک پایگاه شهری به صورت روزانه شروع به کار کرد .اولین رئیس اورژانس سیرجان آقای سلجوقی و اولین تکنسینهای آن آقایان کرمی ، حبینی ، صالحی و اپراتور های قدیمی آن آقایان عربی و کامیاب بودند. از سال ۱۳۷۹ خدمات اورژانس پیش بیمارستانی سیرجان به صورت شبانه روزی و تمام وقت انجام شد و در سال 1381 پایگاه اورژانس خانه سرخ و در همان سال پایگاه جاده ای زید اباد ( شهید رجایی ) ، خیر اباد ۲۲ بهمن راه اندازی شده و در فاصله سالهای 81 تا 84 پایگاههای صاحب الزمان ( کیلومتر 30 محور بندرعباس ) ، بلورد ، کران ( امیرالمومنین) راه اندازی و تعداد پایگاههای عملیاتی به ۸ پایگاه رسید . پس از آن با راه اندازی پایگاه هماشهر ( حسین آباد ) و پلیس راه در ابتدای محور بندر عباس جنب پلیس راه در سال ۱۳۸۶تعداد پایگاهها به ۱۰ پایگاه افزایش یافت. در سال۱۳۸۷ دومین پایگاه شهری سیرجان در چهار راه فرهنگ درمانگاه سینا و یازدهمین پایگاه اورژانس هم افتتاح و در سال ۱۳۹۰ پایگاه اورژانس دارستان بعنوان دوادهمین پایگاه در ساختمان خیر ساز مرحوم رجایی راه اندازی شد .در سال 1395 به ترتیب پایگاه اورژانس زید آباد ( ابوالفضل ) در ساختمان بهذاشت شهر زید آباد به همت و هزینه مشترک اورژانس و خیرین راه اندازی و در سال 1396 با همت خیر غلامحسین زید آبادی و تلاش آقای حسین اسدی افتتاح شد . در سال 1396 پایگاه اورژانس پاریز در ساختمان اهدایی شهرداری پاریز و همت خیرین سلامت شهرستان راه اندازی و بعنوان چهارهمین پایگاه اورژانس سیرجان شروع به فعالیت کرد . در سال 1397 پایگاه شهری نجف شهر با همت خیر محترم مرحومه پور حسینعلی از ساکنین شهر نجف شهر که زحمت ساخت پایگاه را کشیده بودند ، راه اندازی شد . در سال ۱۳۹۸ بعد از دو سال تلاش و رایزنی مسئول اورژانس و مسئولین دانشکده علوم پزشکی و رفع موانع و کاستی ها اورژانس هوایی سیرجان افتتاح و بالگرد گه به صورت اجاره ای از هوانیروز ارتش گرفته شده بود در پد بیمارستان ثامن (ع) مستقر شد . در سال ۱۴۰۰ پایگاه اورژانس شهری ۳ سیرجان افتتاح و در خانه سازمانی دانشکده واقع در بلوار سردار جنگل جنب خانه معلم راه اندازی شد و جمع پایگاههای اورژانس شهری سیرجان با احتساب پایگاه پلیس راه به ۵ پایگاه افزایش یافت .
تا سال ۱۴۰۰ خورشیدی، هفده باشگاه ورزشی سیرجان در لیگ‌های برتر رشته‌های گوناگون ورزشی ایران فعالیت کرده‌اند.[47] هم‌اکنون باشگاه فرهنگی ورزشی گلگهر با پوشش قریب به ۲۰۰۰ ورزشکار و با استفاده از ۶۰ نفر کادر فنی در غالب ۳۸ تیم ورزشی سعی در ارتقاء سطح کمی وکیفی ورزش شهرستان سیرجان و استان کرمان دارد. حضور حرفه‌ای در رشته‌های فوتبال و والیبال و همچنین حمایت از ورزش همگانی شهرستان و کارگری در سطح شرکت معدنی و صنعتی گل گهر، باعث ایجاد انگیزه، تحرک و پویایی بین نسل جوان شهر شده‌است و سلامتی و شادابی را نیز به فضای کارگری شرکت هدیه کرده‌است. حضور تیم‌های ورزشی باشگاه فرهنگی ورزشی گلگهر در لیگ‌های کشوری تبعات مثبت فراوانی را برای ورزش و اقتصاد شهر سیرجان به همراه دارد و علاوه بر ایجاد اشتغال مستقیم، به صورت غیرمستقیم نیز باعث ایجاد اشتغال گردیده‌است. هم چنین حضور تیم‌های مختلف ورزشی در سیرجان باعث رونق هتل‌ها، رستوران‌ها، فروشگاه‌ها و گسترش صنعت توریسم داخلی نیز شده‌است.[48]
- استادیوم بزرگ ۲۰ هزارنفری گهرپارک سیرجان(درحال ساخت)
- استادیوم امام علی سیرجان
- استادیوم تختی
- استادیوم و مجموعه ورزشی شهید سلیمانی (اختصاصی گل گهر)
- استادیوم و مجموعه ورزشی شماره ۲ گل گهر
- استادیوم و مجموعهورزشی امام رضا (شهرک سمنگان)
- استادیوم و مجموعه ورزشی الغدیر (حجت آباد)
مجموعه ورزشی گل گهرسیرجان شامل استادیوم و سایر امکانات ورزشی است که در شهر سیرجان واقع شده‌است. از امکانات آن می‌توان به استادیوم فوتبال، استخر سرپوشیده، سالن چندمنظوره سرپوشیده، کورت اسکواش، سالن کشتی و سالن ژیمناستیک اشاره کرد.[49]
سیرجان از شهرهای ورزشکار پرور است و در تربیت جوانان ورزشکار درصدر هست. تیم‌ها و باشگاه‌های گوناگونی از این شهر در لیگ‌های کشور حضور دارند.
- باشگاه فوتبال گلگهر سیرجان در لیگ برتر فوتبال ایران حضور دارد.
- تیم فوتبال شهرداری سیرجان (بانوان) در لیگ برتر فوتبال بانوان کشور حضور دارد که قهرمان لیگ برتر فوتبال بانوان در سال ۹۹ شد.
- باشگاه والیبال فولاد سیرجان ایرانیان در لیگ برتر والیبال کشور حضور دارد و عنوان قهرمانی لیگ برتر در سال های ۱۴۰۲ و ۱۳۹۹ و جام باشگاه‌های آسیا را بدست آورده‌است.[50]
همچنین تیم والیبال گل گهرسیرجان نیز در لیگ دسته اول والیبال ایران حضور دارد.
- باشگاه بسکتبال نظم آوران سیرجان که در لیگ برتر بسکتبال ایران حضور دارد و به 'مقام سوم لیگ برتر بسکتبال ایران' دست یافت.[51]
- باشگاه فوتبال آرمان گهر سیرجان که در لیگ دسته اول فوتبال ایران حضور دارد
- باشگاه فوتسال گهرزمین سیرجان که در لیگ دسته اول فوتسال کشور حضور دارد و با قهرمانی در لیگ دسته اول به لیگ برتر فوتسال ایران صعود کرد.[52]
- هیئت کشتی سیرجان در لیگ برتر کشتی حضور داشته و درسال ۹۸ مقام سوم ایران را کسب نمود.
- تیم هیئت شطرنج سیرجان که به لیگ برتر کشور صعود کرده‌است.[53]
- تیم وزنه‌برداری گهرزمین سیرجان که در سال ۹۹ قهرمان لیگ برتر وزنه‌برداری ایران شد.
از نشریات محلی سیرجان می‌توان به هفته‌نامه‌های پاسارگاد،[54] سخن تازه،[55] نگارستان،[56] صبح سیرجان، نگین و پایگاههای خبری سیرنا و سیرجان رویداد[57] اشاره کرد.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
