رقه

این مقاله دربارهٔ شهری در سوریه است. برای استفاده‌های دیگر، رقه (ابهام‌زدایی) را ببینید.

رقه (به عربی: الرقة) یکی از شهرهای کشور سوریه و مرکز استان رقه است. شهر رقه در شمال شرقی سوریه^[۳] و در ساحل فرات قرار دارد. بر اساس سرشماری رسمی ۲۰۰۴ این شهر با جمعیتی ۲۲۰٬۴۸۸ نفر، ششمین شهر بزرگ سوریه بود.^[۲]

رقه الرقة
شهر
افق رقه فرات دیوارهای شهر رقه دروازه بغداد قلعه قصر البنات مسجد اویس قرنی
رقه موقعیت رقه در سوریه
مختصات: ۳۵°۵۷′شمالی ۳۹°۰۱′شرقی
کشور	سوریه
استان	رقه
منطقه	رقه
تأسیس	۲۴۴–۲۴۲ پیش از میلاد
مساحت
• شهر	۳۵ کیلومتر مربع (۱۴ مایل مربع)
ارتفاع	۲۴۵ متر (۸۰۴ فوت)
جمعیت  (۲۰۱۹)
• شهر	۳۰۰۰۰۰[۱]
• قبل از جنگ داخلی	شهر: ۲۲۰۴۸۸ ناحیه: ۳۳۸۷۷۳[۲]
اهلیت‌نام(ها)	عربی: رقاوي, romanized: Raqqawi
منطقهٔ زمانی	یوتی‌سی +۲ (EET)
• تابستانی (DST)	یوتی‌سی +۳ (EEST)
کد پ	C5710
کد منطقه	۲۲ (۹۶۳)+
ژئوکد	SY110100
وبگاه	www.esyria.sy/eraqqa/

رقه همچنین پایتخت گروه «دولت اسلامی عراق و شام» به مدت تقریباً ۴ سال (از سال ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۷) بوده‌است.^[۴]

در جریان جنگ داخلی سوریه، این شهر در سال ۲۰۱۳ توسط مخالفان سوریه و سپس توسط داعش تصرف شد. داعش این شهر را در سال ۲۰۱۴ پایتخت خود قرار داد.^[۵] در نتیجه، این شهر مورد حمله هوایی دولت سوریه، روسیه، ایالات متحده و چند کشور دیگر قرار گرفت. بیشتر اماکن مذهبی غیر سنی در این شهر توسط داعش تخریب شد، مهمترین آنها مسجد شیعه اویس القرنی، و برخی دیگر به مساجد اهل سنت تبدیل شدند. در ۱۷ اکتبر ۲۰۱۷، به دنبال یک نبرد طولانی که شاهد ویرانی گسترده‌ای در شهر بود، نیروهای دموکراتیک سوریه (SDF) بازپسگیری رقه از دولت اسلامی را اعلام کرد.^[۶]

تاریخچه

رقه در سال ۲۴۴ پیش از میلاد و در دوران سلوکیان ساخته شد. سپس توسط امپراتوری روم شرقی فتح شد و در سال ۵۴۲ بعد از میلاد در دوران امپراتوری ساسانیان نابود شد تا اینکه در سده ششم توسط جاستینین امپراتور روم شرقی دوباره ساخته شد. رقه در این دوران مرکز مسیحیان سوریه و از سال ۷۹۶ تا ۸۰۹ در دوران هارون‌الرشید مرکز خلافت عباسیان بود. رقه محل تلاقی لشکریان علی ابن ابی‌طالب و معاویه در جنگ صفین می‌باشد

جنگ داخلی سوریه

نقشه شهر رقه

در تاریخ ۷ مارس ۲۰۱۳ میلادی و در ادامه جنگ داخلی سوریه، مخالفان شامل نیروهای «جبهه النصره، احرار الشام و شاهین‌های سنی»^[۷] موفق به تصرف شهر رقه و دستگیری استاندار منصوب بشار اسد شدند.^[۸] چند روز بعد از آن، مخالفان در رقه، مجسمه حافظ اسد، رئیس‌جمهور سابق سوریه، را پایین آوردند.^[۹] رقه از معدود بخش‌های سوریه بود که حکومت بشار اسد هیچ گونه حضوری در آن نداشت و تنها استانی بود که تماماً در کنترل مخالفان بود.

جبهه النصره وابسته به القاعده یک دادگاه شرع در مرکز ورزش این شهر تأسیس کرد^[۱۰] و در اوایل ژوئن ۲۰۱۳، دولت اسلامی عراق و شام اعلام کرد که برای دریافت شکایات در مقر خود در رقه حضور دارد.^[۱۱]

مهاجرت

با ادامه جنگ داخلی سوریه بسیاری از ساکنان شهرهای حلب، حمص، ادلب و دیگر مناطق سوریه به رقه مهاجرت کردند به همین دلیل، افرادی که به رقه نقل مکان کرده بودند به این شهر لقب هتل انقلاب سوریه دادند.^[۵]

کنترل توسط دولت اسلامی (ژانویه ۲۰۱۴ - اکتبر ۲۰۱۷)

عکسی از محله‌ای در رقه، که در اوت سال ۲۰۱۷ ویران شد

نیروهای داعش در ۱۴ ژانویه ۲۰۱۴ پس از نبردی شدید با مخالفان دولت بشار اسد، کنترل شهر رقه در شمال سوریه را به دست آوردند^[۱۲] همچنین داعش، علویان و حامیان مشکوک بشار اسد را در این شهر اعدام کرد و مساجد شیعیان این شهر و کلیساهای مسیحی را نیز ویران کرد^[۱۳] کلیسای مسیحیان ارمنستان، که در آن زمان به مقر پلیس داعش تبدیل شد. مأموریت جذب نیرو برای داعش را برعهده داشت.^{[۱۴][۱۵][۱۶]} پس از سیطره داعش بر شهر، عمده مسیحیان از شهر گریختند لازم است ذکر شود که تا پیش از آغاز جنگ داخلی، جمعیت مسیحی رقه، ۱۰ درصد از جمعیت کل شهر را تشکیل می‌داد.^{[۱۷][۱۸][۱۹]}

در ۱۵ نوامبر ۲۰۱۵، فرانسه در پاسخ به حملات مرگبار داعش در پاریس، حدود ۲۰ بمب را بر روی چندین هدف داعش در رقه انداخت.^[۲۰]

منابع طرفدار دولت سوریه اعلام کردند که اعتراضات ضد داعش در رقه، بین ۵ تا ۷ مارس ۲۰۱۶ روی داده‌است.^[۲۱]

در تاریخ ۲۶ اکتبر سال ۲۰۱۶، اشتون کارتر وزیر دفاع آمریکا اعلام کرد نبرد بازپس‌گیری رقه از داعش، ظرف چند هفته آینده آغاز می‌شود.^[۲۲]

نیروهای دموکراتیک سوریه با حمایت ائتلاف به رهبری آمریکا، دومین نبرد رقه را در ۶ ژوئن ۲۰۱۷ آغاز کردند و در ۱۷ اکتبر ۲۰۱۷ شهر رقه را از داعش بازپس گرفتند.^[۲۳] بمباران رقه توسط ائتلاف به رهبری ایالات متحده منجر به ویرانی بیشتر شهر، از جمله زیرساخت‌های غیرنظامی شد.^{[۲۴][۲۵][۲۶][۶]} گفته می‌شود که حدود ۲۷۰٬۰۰۰ نفر از شهر رقه فرار کرده بودند و هیچ خانهٔ سالمی، برای بازگشت آن‌ها باقی نمانده بود.^[۲۷][۲۸]

نتیجه

در پایان اکتبر سال ۲۰۱۷، دولت سوریه با صدور بیانیه ای اعلام کرد: سوریه، ادعاهای ایالات متحده و ائتلاف تحت رهبری آن در مورد آزادسازی شهر رقه از داعش را دروغی بیش نمی‌داند. بیش از ۹۰٪ از خدمات و زیرساخت‌های شهر رقه و شهرهای اطراف آن بر اثر بمباران ائتلاف آمریکایی ویران شده‌است علاوه بر آن ده‌ها هزار نفر از مردم محلی مجبور به ترک شهر شده‌اند. سوریه هنوز رقه را به عنوان یک شهر اشغالی در نظر می‌گیرد و تنها با ورود ارتش عربی سوریه می‌توان آن را آزاد شده نامید.^[۲۹]

کنترل توسط نیروهای دموکراتیک سوریه (اکتبر ۲۰۱۷ – تاکنون)

یک عضو نیروهای امنیتی داخلی رقه (RISF) در حال بازرسی از وسایل نقلیه در یک ایست بازرسی، ۱۸ اوت ۲۰۱۸

تا ژوئن ۲۰۱۹، ۳۰۰٬۰۰۰ تن از ساکنان شهر، از جمله ۹۰٬۰۰۰ نفر آواره، به این شهر بازگشته بودند^[۱] و بسیاری از مغازه‌ها در این شهر بازگشایی شدند. با تلاش‌های ائتلاف جهانی و شورای مدنی رقه، چندین بیمارستان و مدرسه دولتی بازگشایی شدند، مراکز آموزشی ضد افراط‌گرایی برای جوانان تأسیس شده و بازسازی و مرمت راه‌ها، تعمیر و بازسازی جاده‌ها، نصب چراغ‌های خیابانی با انرژی خورشیدی، بازسازی آب، استقرار مجدد حمل و نقل عمومی و دفع زباله‌ها صورت گرفته‌است.^{[۳۰][۳۱][۳۲][۳۳][۳۴][۳۵][۳۶][۳۷][۳۸][۳۹][۴۰][۴۱]}

با این حال، بودجه ائتلاف جهانی برای تثبیت منطقه محدود شده‌بود و ائتلاف اعلام کرده‌است که هرگونه کمک در مقیاس بزرگ تا زمانی متوقف خواهد شد که قرارداد صلح برای آینده سوریه از طریق فرایند ژنو به دست آید. بازسازی خانه‌های مسکونی و ساختمان‌های تجاری تنها در دست شهروندان قرار گرفته‌است، حضور مداوم زباله، برق غیرقابل اطمینان و دسترسی به آب در برخی مناطق وجود دارد، مدارس هنوز فاقد خدمات اساسی و حضور سلولهای مخفی داعش هستند. در تابستان ۲۰۱۸ اعتراضات پراکنده‌ای علیه نیروهای دموکراتیک سوریه در این شهر صورت گرفته‌است.^{[۴۲][۴۳][۴۴][۴۵][۴۶]}

در ۷ فوریه ۲۰۱۹، مرکز رسانه‌ای نیروهای دموکراتیک سوریه اعلام کرد که ۶۳ عامل داعش را در این شهر دستگیر کرده‌اند. بنا به گفته SDF، این افراد بخشی از یک سلول مخفی بودند و قصد خرابکاری و حمله تروریستی را داشتند که همگی در یک بازه زمانی ۲۴ ساعته بازداشت شدند.^[۴۷]

در اواسط فوریه ۲۰۱۹، یک گور جمعی که حدود ۳٬۵۰۰ جسد را در خود جای داده بود، در زیر زمینی از مزرعه‌ای در حومه کشاورزی الفوخیکا کشف شد. این بزرگترین گور دسته جمعی بود که تاکنون پس از داعش کشف شده‌است. گزارش‌ها حاکی از آن است که این اجساد، قربانیانی بودند که در زمانی که داعش شهر را اداره می‌کرد اعدام شده‌اند.^[۴۸]

در سال ۲۰۱۹ پروژه ای به نام «پروژه پناهگاه» توسط سازمان‌های بین‌المللی با هماهنگی شورای عمران رقه آغاز به کار کرد و بودجه لازم را برای ساکنان ساختمانهای جزئی تخریب شده جهت کمک به بازسازی آنها تأمین کرد.^[۴۹] در آوریل ۲۰۱۹ بازسازی پل قدیمی رقه در فرات پایان یافت. این پل در ابتدا توسط نیروهای انگلیس در دوران جنگ جهانی دوم در سال ۱۹۴۲ ساخته شده‌است.^[۵۰] بیمارستان ملی رقه بعد از بازسازی در ماه مه ۲۰۱۹ بازگشایی شد.^[۵۱]

در ۲۵ آوریل ۲۰۱۹ سازمان عفو بین‌الملل در گزارشی اعلام کرد بیش از ۱٬۶۰۰ غیرنظامی طی چند ماه در سال ۲۰۱۷ در حملات آمریکا و متحدانش به شهر رقه در سوریه کشته شده‌اند.^[۵۲]

در جریان حمله نظامی ترکیه به شمال شرقی سوریه، نیروهای دموکراتیک سوریه و دولت سوریه بر سر کنترل مناطق شمال سوریه به توافق رسیدند که ارتش سوریه، در مناطق تحت کنترل SDF از جمله رقه در شمال سوریه و برای جلوگیری از پیشروی ترکیه نیروهای خود را مستقر کند.^[۵۳][۵۴]

آب و هوا

داده‌های اقلیم رقه
ماه	ژانویه	فوریه	مارس	آوریل	مه	ژوئن	ژوئیه	اوت	سپتامبر	اکتبر	نوامبر	دسامبر	سال
سابقهٔ بیش‌ترین °C (°F)	۱۸ (۶۴)	۲۲ (۷۲)	۲۶ (۷۹)	۳۳ (۹۱)	۴۱ (۱۰۶)	۴۲ (۱۰۸)	۴۳ (۱۰۹)	۴۷ (۱۱۷)	۴۱ (۱۰۶)	۳۵ (۹۵)	۳۰ (۸۶)	۲۱ (۷۰)	۴۷ (۱۱۷)
میانگین بیش‌ترین °C (°F)	۱۲ (۵۴)	۱۴ (۵۷)	۱۸ (۶۴)	۲۴ (۷۵)	۳۱ (۸۸)	۳۶ (۹۷)	۳۹ (۱۰۲)	۳۸ (۱۰۰)	۳۳ (۹۱)	۲۹ (۸۴)	۲۱ (۷۰)	۱۶ (۶۱)	۲۶ (۷۹)
میانگین کم‌ترین °C (°F)	۲ (۳۶)	۳ (۳۷)	۵ (۴۱)	۱۱ (۵۲)	۱۵ (۵۹)	۱۸ (۶۴)	۲۱ (۷۰)	۲۱ (۷۰)	۱۶ (۶۱)	۱۲ (۵۴)	۷ (۴۵)	۴ (۳۹)	۱۱ (۵۲)
سابقهٔ کم‌ترین °C (°F)	−۷ (۱۹)	−۷ (۱۹)	−۲ (۲۸)	۲ (۳۶)	۸ (۴۶)	۱۲ (۵۴)	۱۷ (۶۳)	۱۳ (۵۵)	۱۰ (۵۰)	۲ (۳۶)	−۲ (۲۸)	−۵ (۲۳)	−۷ (۱۹)
بارندگی میلی‌متر (اینچ)	۲۲ (۰٫۸۷)	۱۸٫۲ (۰٫۷۲)	۲۴٫۳ (۰٫۹۶)	۱۰٫۲ (۰٫۴)	۴٫۵ (۰٫۱۸)	۰ (۰)	۰ (۰)	۰ (۰)	۰٫۱ (۰)	۳٫۱ (۰٫۱۲)	۱۲٫۴ (۰٫۴۹)	۱۳٫۶ (۰٫۵۴)	۱۰۸٫۴ (۴٫۲۸)
میانگین روزهای بارندگی	۷	۶	۵	۵	۲	۰	۰	۰	۰٫۱	۲	۳	۶	۳۶٫۱
درصد رطوبت	۷۶	۷۲	۶۰	۵۳	۴۵	۳۴	۳۸	۴۱	۴۴	۴۹	۶۰	۷۳	۵۴
منبع شماره ۱: [۵۵]
منبع شماره ۲: [۵۶]

نگارخانه

• 
• 
• 
• 

جستارهای وابسته

• نبرد کالینیکوم
• نبرد رقه (۲۰۱۶)
• رقه بی‌صدا در حال ذبح شدن است

منابع

1. "Ar-Raqqa Governorate Panoramic Report - December 2019" (PDF). Assistance Coordination Unit. 24 December 2019. Retrieved 10 March 2020.
2. "2004 Census Data for ar-Raqqah nahiyah" (به عربی). Syrian Central Bureau of Statistics. Archived from the original on 18 November 2015. Retrieved 15 October 2015. Also available in English: "2004 Census Data *". UN OCHA. Archived from the original on 17 November 2015. Retrieved 15 October 2015.
3. Syria Military Shows Strain in a War It Wasn’t Built to Fight, The New York Times
4. «شهردار شهر رقه پس از داعش». BBC News فارسی. ۲۳ آذر ۱۴۰۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۱۲-۱۴.
5. D. Remnick (22 November 2015) (22 November 2015). Telling the Truth About ISIS and Raqqa. The New Yorker. Archived from the original on 19 December 2015. Retrieved 30 December 2015.
6. "Raqqa: IS 'capital' falls to US-backed Syrian forces". BBC News. 17 October 2017. Archived from the original on 27 July 2018. Retrieved 21 June 2018.
7. مرکز استان رقه سوریه «به دست مخالفان افتاد»، بی‌بی‌سی فارسی
8. Syrian Rebels Interview Captured Government Officials, The New York Times
9. "Syria rebels capture northern Raqqa city".
10. "Under the black flag of al-Qaeda, the Syrian city ruled by gangs of extremists". The Telegraph. 12 May 2013. Archived from the original on 7 June 2013. Retrieved 3 June 2013.
11. "Al-Qaeda sets up complaints department". The Telegraph. 2 June 2013. Archived from the original on 3 June 2013. Retrieved 3 June 2013.
12. "Syria, anti-Assad rebel infighting leaves 700 dead, including civilians". AsiaNews. 13 January 2014. Retrieved 13 January 2014.
13. Asia News. 27 September 2013, As jihadist rebels burn two Catholic churches in al-Raqqah, Assad's enemies openly split بایگانی‌شده در ۲ نوامبر ۲۰۱۹ توسط Wayback Machine
14. "Inside ISIS: 2 women go undercover in Raqqa". The Foreign Desk. 14 March 2016. Archived from the original on 11 October 2017. Retrieved 30 May 2017.
15. "Life in a Jihadist Capital: Order With a Darker Side". New York Times. 23 July 2014. Archived from the original on 4 July 2017. Retrieved 30 May 2017. After capturing the largest, the Armenian Catholic Martyrs Church, ISIS removed its crosses, hung black flags from its façade and converted it into an Islamic center that screens videos of battles and suicide operations to recruit new fighters.
16. "Armenian Catholic Church of the Martyrs | WORLD News Group". Archived from the original on 31 August 2015. Retrieved 15 August 2015.
17. "The Mysterious Fall of Raqqa, Syria's Kandahar". Al-Akhbar. 8 November 2013. Archived from the original on 19 October 2017. Retrieved 14 November 2013.
18. "Syrian activists flee abuse in al-Qaeda-run Raqqa". BBC News. 13 November 2013. Archived from the original on 14 November 2013. Retrieved 14 November 2013.
19. "Islamic State torches churches in Al-Raqqa". Syria Newsdesk. 26 September 2013. Archived from the original on 14 July 2014. Retrieved 14 November 2013.
20. "France Drops 20 Bombs on IS Stronghold Raqqa". Sky News. 15 November 2015. Archived from the original on 16 November 2015. Retrieved 16 November 2015.
21. Fadel, Leith. "Civilians rise up against ISIS rule in Raqqa City: government". Al-Masdar News (به انگلیسی). Archived from the original on 7 March 2016. Retrieved 7 March 2016.
22. NICHOLS, HANS; BRUTON, F. BRINLEY (26 October 2016). "Raqqa Offensive Against ISIS to Begin Within Weeks: Ash Carter". NBC News. Archived from the original on 26 October 2016. Retrieved 26 October 2016.
23. آخرین مقاومت داعش در رقه در هم شکست بی‌بی‌سی فارسی
24. The Islamic State Is Gone. But Raqqa Lies in Pieces بایگانی‌شده در ۴ دسامبر ۲۰۱۷ توسط Wayback Machine Time, October 2017.
25. Raqqa: US coalition 'wiped city off Earth', Russia says بایگانی‌شده در ۵ ژوئیه ۲۰۱۸ توسط Wayback Machine BBC, 22 October 2017.
26. "Victory through annihilation: Ruin, death & discord left after US-led coalition takes Raqqa". RT International. Archived from the original on 23 October 2017. Retrieved 22 October 2017.
27. Raqqa: Isis 'capital' liberated by US-backed forces - but civilians face months of hardship with city left devastated بایگانی‌شده در ۹ نوامبر ۲۰۱۷ توسط Wayback Machine The Independent, 17 October 2017.
28. https://aftabnews.ir/fa/news/723949/تصاویر%7C-وضعیت-دردناک-رقه-سوریه-پس-از-آزادی
29. Foreign Ministry: Raqqa still occupied, can only be considered liberated when Syrian Army enters it بایگانی‌شده در ۲۹ اکتبر ۲۰۱۷ توسط Wayback Machine SANA, 29 October 2017.
30. "Hospital In Raqqa Treats Women And Children Free Of Charge". Archived from the original on 21 October 2018. Retrieved 20 October 2018.
31. "The First Functioning Hospital Opens In Raqqa After ISIS". Archived from the original on 21 October 2018. Retrieved 20 October 2018.
32. "Raqqa Civil Council Rehabilitates Schools For The New Academic Year". Archived from the original on 21 October 2018. Retrieved 20 October 2018.
33. "Newly Rebuilt Hospital In Raqqa Is Now Welcoming Patients". Archived from the original on 21 October 2018. Retrieved 20 October 2018.
34. "Civil Society In Raqqa, Syria, Tackles Extremism Among Youth". Archived from the original on 21 October 2018. Retrieved 20 October 2018.
35. "Raqqa Municipality Begins Rebuilding Roads In The City". Archived from the original on 21 October 2018. Retrieved 20 October 2018.
36. "Local Authorities Rebuild Raqqa Bridge After ISIS Destruction". Archived from the original on 21 October 2018. Retrieved 20 October 2018.
37. "Water crisis blights the lives of residents in Raqqa". Archived from the original on 21 October 2018. Retrieved 20 October 2018.
38. "Irrigation Canals In Raqqa Provide Water To 10,000 Hectares Of Land". Archived from the original on 21 October 2018. Retrieved 20 October 2018.
39. "Raqqa Stadium: From ISIS Prison To Centre Of Sports In The City". Archived from the original on 23 July 2018. Retrieved 20 October 2018.
40. "Rehabilitation of amusement park in Raqqa". 26 May 2018. Archived from the original on 21 October 2018. Retrieved 20 October 2018.
41. "Progress in The City Of Raqqa, One Year On From ISIS". Archived from the original on 28 October 2018. Retrieved 28 October 2018.
42. "Syria Crisis: Northeast Syria Situation Report No. 30 (1 November - 14 December 2018)". UN Office for the Coordination of Humanitarian Affairs. 14 December 2018. Archived from the original on 19 December 2018. Retrieved 15 March 2019.
43. "100,000 Return to Raqqa as UN Aid Reaches Syrian City". Asharq Al-Awsat. 4 April 2018. Archived from the original on 20 October 2018. Retrieved 20 October 2018.
44. "Archived copy". Archived from the original on 20 October 2018. Retrieved 20 October 2018.{{cite web}}: نگهداری یادکرد:عنوان آرشیو به جای عنوان (link)
45. "U.S. -backed forces announce three-day curfew in Raqqa city". 24 June 2018. Archived from the original on 10 April 2019. Retrieved 15 September 2019 – via www.reuters.com.
46. "Despite ISIS' Destructive Legacy, Raqqa Experiences Peace Post-Liberation". Archived from the original on 28 October 2018. Retrieved 28 October 2018.
47. Desk, News (8 February 2019). "Over 60 ISIS operatives captured in Raqqa city". Archived from the original on 3 April 2019. Retrieved 8 February 2019. {{cite web}}: |first= has generic name (help)
48. "Largest ISIS mass grave yet found outside Syria's Raqqa. 22 February 2019. Retrieved 26 February 2019". Archived from the original on 26 February 2019. Retrieved 26 February 2019.
49. "International Organisations Rebuild Houses In Raqqa As Part Of 'Shelter Project'". Archived from the original on 8 May 2019. Retrieved 8 May 2019.
50. "Syria: 200,000 People Are Using The Newly Rebuilt Raqqa Bridge". Archived from the original on 8 May 2019. Retrieved 8 May 2019.
51. "Weteni Hospital of Raqqa goes into service". ANF News.
52. عفو بین‌الملل: ائتلاف تحت رهبری آمریکا طی چند ماه ۱۶۰۰ غیرنظامی را در رقه کشت یورونیوز فارسی
53. Abdulrahim, Raja (October 14, 2019). "Kurdish-Syrian Pact Scrambles Mideast Alliances". Wall Street Journal. Retrieved 14 October 2019.
54. "New map of northern Syria after Turkish offensive and SDF-SAA agreement". Al-Masdar News. 18 October 2019. Archived from the original on 18 اكتبر 2019. Retrieved 30 October 2019. {{cite news}}: Check date values in: |archive-date= (help)
55. "Climate statistics for Ar-Raqqah". World Weather Online. Archived from the original on 17 November 2015. Retrieved 16 September 2014.
56. "Averages for Ar-Raqqah". Weather Base. Archived from the original on 4 March 2016. Retrieved 16 September 2014.

• د. الیاس، جبرائیل، الجبور، :(المدن السوریة)، اصدار الهیئة العامة للبدیات والمدن، عام ۱۹۹۸ للمیلاد.