خفگی با گاز نجیب

خفگی با گاز نجیب (به انگلیسی: Inert gas asphyxiation) گونه‌ای آسفیکسی ناشی از تنفس گازهای نجیب به جای اکسیژن یا در نبود اکسیژن است.^[1] گازهای تشکیل‌دهنده جو زمین همچون نیتروژن که خود گونه‌ای از گازهای نجیب به‌شمار می‌آید، برای ادامه حیات موجود زنده ضروری هستند. نمونه‌هایی از گازهای نجیب که سبب مرگ تصادفی یا خودخواسته افراد شده‌اند عبارتند از آرگون، هلیم، نیتروژن و رادون. «گاز نجیب» به این معنی است که این گونه از گازها هیچ اثر سمی یا بیهوش‌کننده جانبی نداشته و بر روی قلب و هموگلوبین اثر نمی‌گذارند و تنها سبب کاهش شدید اکسیژن موجود در سلول‌ها و در نتیجه مرگ موجود زنده می‌شوند.^[2]

طبق گزارش سازمان ایمنی مواد شیمیایی ایالات متحده آمریکا در انسان‌ها «کم‌بود اکسیژن در هوای مورد تنفس نتایج سریع و جدی در پی خواهد داشت که یکی از مهم‌ترین آن‌ها بیهوشی تنها با یک یا دوبار دم و بازدم است. در این حالت، بدن هیچ‌گونه نشانه هشدار همچون درد را حس نمی‌کند؛ چراکه مغز متوجه کم‌بود اکسیژن نخواهد شد.» در آمریکا به تنهایی ۸۰ تن از ۱۹۹۲ تا ۲۰۰۲ بر اثر تنفس نیتروژن جان خود را از دست داده‌اند.^[3] خطرات کار با گازهای نجیب همچون خفگی به خوبی بررسی و مشخص شده‌اند.^[4] در آوریل ۲۰۱۵ دولت اوکلاهما اعدام با نیتروژن را در صورت عدم درخواست اعدامی برای تزریق کشنده به عنوان یک گزینه دیگر به تصویب رساند.^[5][6]

فرایند اثر

هنگامی که انسان گازهای به اصطلاح خفه‌کننده همچون نیتروژن، هلیم، نئون، آرگون، هگزا فلوراید گوگرد، متان یا دیگر گازهای نجیب را تنفس کند، بدن در بازدم دی‌اکسید کربن تولید می‌کند، اما در دم بعدی اکسیژنی دریافت نمی‌کند. این گونه گازها هیچ بو یا مزه‌ای ندارند؛ بنابراین بدن اصلاً متوجه کاهش سطح اکسیژن نخواهد شد. در این حالت، آسفیکسی (مرگ ناشی از کم‌بود اکسیژن) بدون زجر و رنج ناشی از خفگی رخ می‌دهد. از آنجا که بدن تنها در صورت افزایش سطح دی‌اکسید کربن و نه کاهش اکسیژن، به شدت واکنش می‌دهد، گفته می‌شود در این حالت بدن به نوعی گول خورده و دچار «مرگ خاموش» می‌شود. در فعالیت‌هایی همچون غواصی اسکوبا در صورت افت آرام و کند اکسیژن، فرد ممکن است نوعی احساس خوشایند نیز داشته باشد که البته از فردی به فرد دیگر متفاوت است.^[7] اما در صورت تنفس گاز نجیب خالص (به‌طور مثال نیتروژن کاملاً خالص یا هلیوم خالص) و در نتیجه افت شدید و سریع سطح اکسیژن، فرد تنها پس از چند دم و بازدم بدون آنکه چیزی حس کند بی‌هوش می‌شود.^[3]

لازم است ذکر شود که برخی گونه‌های حیوانی قادرند کمبود اکسیژن را حس کنند و بنابراین تنفس گاز نجیب برای آن‌ها همراه با مرگی دردناک خواهد بود.^[8]

کشتار حیوانات

خفگی کنترل‌شده

خفگی کنترل‌شده (CAK) یا در اصطلاح خفگی خوب (CAS) روشی برای کشتن حیوان‌هایی چون مرغ است که در آن، حیوان را داخل یک محفظه خالی از اکسیژن پرشده با گازهایی چون آرگون، نیتروژن یا کربن دی‌اکسید) قرار می‌دهند تا حیوان دچار از دست رفتن خودآگاهی و بی هیچ درد ناشی از جان کندن، کشته شود.^[9][10] چناچه از دی‌اکسید کربن در محفظه بهره برده شود، به ویژه اگر مقدار آن بیش از ۵٪ باشد، برای برخی حیوان‌ها پیش از مرگ مواردی همچون تشنج اعصاب پیش می‌آید و ممکن است مرگ بی‌درد، همچون مرگ با گازهای نجیب را تجربه نکنند.^[11][12][13]

هومرگ حیوانات

حیوانات شیرجه‌رویی همچون مینک و برخی جوندگان به اصطلاح پنهان‌شونده همچون موش صحرایی به کاهش اکسیژن حساسند و بنابراین برخلاف انسان، قادرند از محیط‌های بدون اکسیژن دوری کنند. از همین رو، انجام اوتانازی جانوران از راه خفگی با گاز نجیب برای این گونه از حیوانات کاری غیرانسانی و زجرآور است.^[8][14]

آسیب یا مرگ تصادفی

کم‌بود اکسیژن در جو

در جاهایی که از مقادیر بسیار نیتروژن استفاده یا نگه‌داری می‌شود، مرگ تصادفی ناشی از تنفس این گاز بسیار محتمل است. در واقع در هر سال به‌طور مثال در ایالات متحده آمریکا ۸ تن جان خود را به سبب تنفس تصادفی نیتروژن از دست می‌دهند.^[15] این رقم بیش از مرگ تصادفی با هر نوع گاز صنعتی دیگر است. از ۱۹۹۲ تا ۲۰۰۲ نزدیک به ۸۰ تن بر اثر تنفس تصادفی نیتروژن جان باخته‌اند.

در یکی از این حوادث در سال ۱۹۸۱، کمی پیش از پرتاب اس‌تی‌اس-۱، دو فن‌ورز پس از ورود به سوله پرتاب که با نیتروژن خالص و به منظور پیشگیری از آتش‌سوزی پرفشار شده بود، دچار بی‌هوشی شده و یکی از آن‌ها جان باخت.^[16]

یک کارمند آزمایشگاه در اسکاتلند به سال ۱۹۹۹ بر اثر تنفس گاز ناشی از نیتروژن مایع که به‌طور اتفاقی روی زمین آزمایشگاه ریخته شد، جان خود را از دست داد.^[17]

در یک میهمانی در مکزیک به سال ۲۰۱۳، پس از آنکه نیتروژن مایع به‌طور اتفاقی داخل آب استخر ریخته شد، ۸ تن از میهمانان بی‌هوش شده و یک پسر ۲۳ ساله نیز به کما رفت.^[18][19]

گاهی تنفس هلیوم موجود در برخی ابزارهای تفریحی مثل بادکنک‌های حاوی گاز هلیوم نیز سبب‌ساز مرگ افراد شده‌است. البته لازم است ذکر شود که مرگ ناشی از تنفس مستقیم هلیوم از چنین چیزهایی به شدت نادر است و عموماً مرگ‌های صورت گرفته ناشی از تنفس هلیوم از بالن‌های بزرگ و نه بادکنک‌های کوچک اتفاق افتاده‌است.^[20] به طول مثال در حادثه‌ای، فردی که روی درخت قرار داشت، پس از تنفس هلیوم موجود در بادکنک هلیومی، دچار سرگیجه و بی‌هوشی شده و پس از پایین افتادن از درخت، جان خود را از دست داد.^[21]

در سال ۲۰۱۵ و در یک سالن تفریحی-ورزشی-پزشکی، متخصصی که قصد داشت بدون نظارت سرپرست به سرمادرمانی بپردازد، بر اثر سرمای ناشی از نیتروژن مایع و همچنین خفگی ناشی از تنفس این گاز جان باخت.

خودکشی

ایده استفاده از گاز نجیب برای خودکشی در آغاز توسط بروس دان کانادایی ارائه شد.^[22] دکتر دان می‌گوید: «... به‌دست آوردن یک کپسول گاز فشرده به همراه یک رگولاتور و دیگر ابزارهای مناسب مثل یک کیسه پلاستیکی… برای یک فرد آسان نبوده‌است.»^[23] وی با دیگران همچون جان هافسیز کانادایی که در ۱۹۹۷ گروه نوتک "NuTech" را به همراه درک همفری به راه انداخت، و نیز دکتر فیلیپ نیچک همکاری نمودند تا برای پشتیبانی از آنان که به منظور اوتانازی نیاز به کمک برای خودکشی داشتند، از راه تهیه و توزیع کپسول‌های گاز هلیوم و کیسه خودکشی یاری برسانند.^[24][25]

خودکشی با کیسه خودکشی «کیسه خروج» را برخی گروه‌های حامی اوتانازی مورد توجه بسیار قرار داده‌اند.^[26] نخست از کیسه خودکشی به همراه گاز هلیوم استفاده می‌شد و بیش از ۳۰ خودکشی به این روش از ۲۰۰۱ تا ۲۰۰۵ به ثبت رسید. این روش بعدها مقبولیت بیش‌تری یافت تا آنجا که از ۲۰۰۵ تا ۲۰۰۹ بیش از ۷۹ مورد خودکشی با کیسه خروج به ثبت رسید. افزایش تقاضا برای خودکشی با این روش به دو دلیل عمده بود. نخست اینکه مرگ با گاز نجیب روشی بی‌درد برای مردن است و این در علم پزشکی به اثبات رسیده‌است. دودیگر اینکه ابزار خودکشی به این روش، یعنی یک کپسول گاز هلیوم، یک کیسه پلاستیکی و یک لوله نازک، در بازار موجود است.^[27]

پس از آنکه مسوولین در استرالیا تصمیم به محدود کردن فروش کپسول‌های گاز هلیوم گرفتند، حامیان اوتانازی روشی تازه ارائه کردند که در آن از نیتروژن به جای هلیوم استفاده می‌شود. تاکنون خودکشی دو تن از این راه در پژوهش‌های جرم‌شناسی به ثبت رسیده‌است.^[28]

همچنین یک تن نیز با تنفس آرگون بدون اکسیژن اقدام به خودکشی کرد^[29] و فردی نیز با متان.^[30]

حامیان هومرگ چون فیلیپ نیچک خودکشی با نیتروژن را بیش‌تر مورد توجه قرار داده‌اند. فیلیپ نیچک یک شرکت به نام مَکس داگ برویینگ Max Dog Brewing را بنا کرد تا کپسول گاز نیتروژن را به استرالیا وارد کند.^[31] وی می‌گوید این کپسول‌های نیتروژن را هم می‌توان برای آب‌جو انداختن استفاده کرد و هم اگر نیاز شد، فرد می‌تواند با تنفس آن به صورتی کاملاً قانونی، آسان و بی‌درد به زندگی خود پایان دهد.^[32] وی همچنین گفته‌است: «اثر نیتروژن را حتی پس از کالبدشکافی هم نمی‌توان یافت؛ چیزی که برای برخی خودکش‌ها مهم است».^[33] جزئیات نحوه تهیه کپسول گاز نیتروژن از فروشگاه‌های جوش‌کاری به منظور خودکشی توسط کریس داکر، محقق اسکاتلندی، در می ۲۰۱۵ به چاپ رسید.^[34]

اعدام

پس از چندین حادثه خفگی انسانی با گاز نیتروژن که بدون هیچ‌گونه هشدار و دردی برای فرد صورت پذیرفت، ایده این که بتوان از روش خفگی کنترل شده بدون درد که روشی انسانی‌تر است، برای اعدام استفاده کرد، در سال ۱۹۹۵ ارائه شد.

اعدام با نیتروژن به صورت مختصر در تحقیقی به عنوان یک نظریه در روش انجام اعدام و در نشنال ریویو با عنوان «ترحم در کشتن، مرگ با نیتروژن» به چاپ رسید.^[35] این ایده بعدها توسط وکیلی به نام لارنس جی گیست تحت عنوان «پروژه میان‌کشوری انسانی خفگی با گاز نیتروژن» مورد گسترش قرار گرفت.^[36]

در یک مستند تلویزیونی به سال ۲۰۰۷، یک نظریه‌پرداز انگلیسی به نام مایکل پورتیلو که نماینده پیشین مجلس انگلیس نیز بود، روش‌های مختلف اعدام در سراسر جهان را بررسی نمود و به اعتقاد او بیش‌تر این روش‌ها غیرانسانی و ناخوشایند بودند. وی خفگی با نیتروژن را بهترین و انسانی‌ترین روش می‌داند.^[37][38]

در آوریل ۲۰۱۵، مری فالین دولتمردی از اکلاهما با امضای لایحه‌ای موافقت کرد که خفگی با نیتروژن یکی از روش‌های اعدام در این ایالت بشود.^[5] در ۲۶ ژانویه ۲۰۲۴ کنت یوجین اسمیت که قاتل همسر یک کشیش در سال ۱۹۸۹ بود، برای اولین بار با استفاده از گاز نیتروژن اعدام شد.^[39]

جستارهای وابسته

• پیشگیری از خودکشی
• بازماندگان خودکشی
• بحران خودکشی
• روز جهانی پیشگیری از خودکشی
• خودکشی در ادیان
• مداخله در خودکشی
• ارزیابی خطر خودکشی

منابع

^{[8][9][10][15][16][17][35][37][40][41][42][3][27][7][43]}

1. European Industrial Gases Association (2009), Hazards of Inert Gases and Oxygen Depletion بایگانی‌شده در ۱۷ مه ۲۰۱۷ توسط Wayback Machine, IGC Doc 44/09/E
2. “Argon, hydrogen, helium, and nitrogen are inert gases that cause asphyxiation if present in high enough concentration to dilute O₂ in the inspired air to dangerous levels. […] آسفیکسی، which is synonymous with respiratory failure, can be defined as insufficient oxygen at the cellular level. […] Simple asphyxiants are gases that are physiologically inert. They do not suppress cardiac output or alter the function of the hemoglobin. Rather, they cause asphyxiation only when present in high enough concentration to lower the concentration of O₂ in the inspired air to levels at which the SaO₂ and PaO₂ fall, resulting in inadequate O₂ delivery to tissues. ” Quoted from Simple Asphyxiants, Mark Wilkenfield, M.D. Chapter 34, pp. 556-7. in: Environmental and Occupational Medicine Editors William N. Rom, Steven B. Markawitz. 4th Edition, Publisher: Lippincott Williams & Wilkins, 2007. ISBN 0-7817-6299-5, 9780781762991.
3. Chemical Safety Board Bulletin بایگانی‌شده در ۴ مارس ۲۰۱۶ توسط Wayback Machine This is a government summary of accidental 80 nitrogen inhalation deaths, mostly in occupational circumstances. For a presentation form with additional material, see بایگانی‌شده در ۴ مارس ۲۰۱۶ توسط Wayback Machine
4. «نسخه آرشیو شده» (PDF). بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۲۹ نوامبر ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۱۱ آوریل ۲۰۱۶.
5. "Oklahoma Gov. Mary Fallin signs bill allowing nitrogen asphyxiation as alternative execution method". NewsOK.com.
6. Associated Press (18 April 2015). "Oklahoma governor signs 'foolproof' nitrogen gas execution method". The Guardian.
7. Rebreather physiology review بایگانی‌شده در ۴ دسامبر ۲۰۱۴ توسط Wayback Machine.
8. «ALTERNATIVES TO CARBON DIOXIDE EUTHANASIA FOR LABORATORY RATS» (PDF). بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۲۰ مارس ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱۱ آوریل ۲۰۱۶.
9. PETA's Animal Times, UK, Autumn 2005
10. «The Animal Welfare Foundation of Canada article The Disposal of Spent Laying Hens by Jacqueline Wepruk». بایگانی‌شده از اصلی در ۴ دسامبر ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۱۱ آوریل ۲۰۱۶.
11. "When is carbon dioxide stunning used in abattoirs?". RSPCA. Archived from the original on 20 April 2016. Retrieved June 14, 2013.
12. Jong, E.C. , Barnett, J.L. and Hemsworth, P.H. , (2000). The aversiveness of carbon dioxide stunning in pigs and a comparison of the CO2 stunner crate vs. the V-restrainer. Applied Animal Behaviour Science, 67: 67-76
13. Raj, A.B.M. and Gregory, N.G. , (1995).
14. Welfare implications of the gas stunning of pigs 1. Determination of aversion to the initial inhalation of carbon dioxide or argon. Animal Welfare, 4: 273-280.
15. "Hazards of Nitrogen Asphyxiation" (PDF). U.S. Chemical Safety and Hazard Investigation Board. 2003-06-11. Archived from the original (PDF) on 3 February 2007. Retrieved 2007-02-15.
16. "Shuttle Tragedy". Time. 1981-03-31. Archived from the original on 26 August 2013. Retrieved 2007-01-27.
17. "UK: Scotland Inquiry after man dies in chemical leak". BBC. 1999-10-25. Retrieved 2007-01-27.
18. "Liquid nitrogen at Jägermeister Mexican pool party sickens guests: one man in a coma, eight others ill". NY Daily Times. Retrieved 2014-11-16.
19. "Awful Idea: Liquid Nitrogen at a Pool Party - ChemBark". chembark.com.
20. "2 College Students Found Dead Inside Helium Balloon in Florida". Fox News. 2006-06-04.
21. Lung ruptures and fatal gas embolisms have occurred from inhalation from a pressure tank and although this was reported as a helium inhalation death, it differs greatly from the process of inert gas asphyxiation. See gas embolism helium death
22. Dunn B, Nitrogen and other Inert Gases. In: Smith K, Docker C, Hofsess J, Dunn B, "Beyond Final Exit." Published by the Right to Die Society of Canada 1995, pp.65-71. The book was distributed internationally by Canadian, American, and British organizations. See also Exit (Right-to-Die Organisation)
23. "Dunn B, Beyond Final Exit, p.70. Dunn's work and other chapters from Beyond Final Exit was also publicised on the Canadian website (now offline) called DeathNET. Côte R, In Search of Gentle Death, Corinthian Books 2012, page 314.

24. Euthanasia device

25. http://www.finalexit.org/ergo_nutech_new_technology.html
26. Grassberger M and Krauskopf A. "Suicidal asphyxiation with helium: report of three cases". nih.gov.
27. Recent trends in suicides utilizing helium Increasing frequency of helium gas suicide in Australia and Sweden; review of recent trends. This is a review, as the authors did not do the autopsies of the more than 109 of these suicides autopsies across Australia and 7 in Sweden between 2001-9.
28. PMID 18725778 and PMID 23899346
29. "DEFINE_ME_WA". fsijournal.org.
30. PMID 23574867
31. "Death in a Can: Australia's Euthanasia Loophole". VICE Australia. VICE Media LLC. 2014-07-04. Retrieved 2015-04-11.
32. Sexton, Mike (18 December 2012). "Euthanasia campaigner under scrutiny". ABC. Retrieved 6 May 2013.
33. Orr, Aleisha (3 May 2013). "Euthanasia group to show West Aussies how to die 'well'". WAToday. Retrieved 8 May 2013.
34. Exit (Right-to-Die Organisation)
35. Creque, S.A. "Killing with kindness – capital punishment by nitrogen asphyxiation" National Review. 1995-9-11.
36. "International Humanitarian Hypoxia Project" (به انگلیسی). Archived from the original on 22 November 2010. Retrieved 2024-01-26.
37. "How to Kill a Human Being". TopDocumentaryFilms. BBC. 2008. Retrieved 2024-01-26.
38. «BBC - Horizon - How to Kill a Human Being». www.bbc.co.uk. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۱-۲۶.
39. «آلاباما یک محکوم را با گاز نیتروژن اعدام کرد». BBC News فارسی. ۲۰۲۴-۰۱-۲۶. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۱-۲۶.
40. Paul W. Fisher, Ph.D. "2 - High Altitude Respiratory Physiology". USAF Flight Surgeon’s Guide. USAF School of Aerospace Medicine. Archived from the original on 16 March 2007. Retrieved 5 March 2015. With [prolonged or acute hypoxia] there may be convulsions and eventual failure of the respiratory center.{{cite book}}: نگهداری یادکرد:ربات:وضعیت نامعلوم پیوند اصلی (link)
41. "Forensic Pathology 2e, Chapter 8: Asphyxia". charlydmiller.com.
42. “Argon, hydrogen, helium, and nitrogen are inert gases that cause asphyxiation if present in high enough concentration to dilute O₂ in the inspired air to dangerous levels. […] آسفیکسی، which is synonymous with تنفس یاخته‌ای failure, can be defined as insufficient oxygen at the cellular level. […] Simple asphyxiants are gases that are physiologically inert. They do not suppress cardiac output or alter the function of the hemoglobin. Rather, they cause asphyxiation only when present in high enough concentration to lower the concentration of O₂ in the inspired air to levels at which the SaO₂ and PaO₂ fall, resulting in inadequate O₂ delivery to tissues. ” Quoted from Simple Asphyxiants, Mark Wilkenfield, M.D. Chapter 34, pp. 556-7. in: Environmental and Occupational Medicine Editors William N. Rom, Steven B. Markawitz. 4th Edition, Publisher: Lippincott Williams & Wilkins, 2007. ISBN 0-7817-6299-5, 9780781762991.
43. Mcgee, Kimberley; Turkewitz, Julie (2015-10-26). "Death of Woman in Tank at a Nevada Cryotherapy Center Raises Questions About Safety". The New York Times. ISSN 0362-4331. Retrieved 2016-01-26.

پیوند به بیرون

• کاتالوگ دستگاه تنفس مصنوعی NIOSH
• سازمان ایمنی مواد شیمیایی ایالات متحده آمریکا
• مرکز اطلاعاتی اعدام
• منع خفگی
• مرگ کنترل شده