تئودور میمن

تئودور هَرولد "تد" مِیمَن (به انگلیسی: Theodore Harold "Ted" Maiman) ‏ (۱۱ ژوئیه ۱۹۲۷ – ۵ مه ۲۰۰۷) فیزیکدان و مهندس شیمک بوبه میماخک برق آمریکایی سازندهٔ اولین لیزر جامد در جهان است.

تئودور میمن
زادهٔ	۱۱ ژوئیهٔ ۱۹۲۷ لس‌آنجلس، کالیفرنیا، ایالات متحده آمریکا
درگذشت	۵ مهٔ ۲۰۰۷ (۷۹ سال) ونکوور، بریتیش کلمبیا، کانادا
ملیت	ایالات متحده آمریکا
محل تحصیل	دانشگاه کلرادو در بولدر دانشگاه استنفورد
شناخته‌شده برای	سازندهٔ اولین لیزر جامد در جهان
جوایز	مدال بالنتاین استیوارت (۱۹۶۲) مدال بنیاد فه‌نی و جان هرتز (۱۹۶۶) جایزه ولف در فیزیک (۱۹۸۳) جایزه ژاپن (۱۹۸۷)
پیشینه علمی
شاخه(ها)	فیزیک، مهندسی برق
محل کار	Hughes Research Laboratories Quantatron
استاد راهنما	ویلیس اوژن لمب
یادداشت‌ها
با کمال تأسف از لیزر می‌توانند اشعه مرگ بسازند و این خلاف خواست من است.

زندگی

میمن در ۱۹۲۷ در لس آنجلس به دنیا آمد. او از نوجوانی به تعمیر وسائل برقی و رادیو علاقه داشت و کارش هم همین بود. پدرش که مهندس الکترونیک بود، می‌خواست که او پزشک شود، ولی او مدرک کارشناسی خود را در رشته فیزیک دانشگاه کلرادو گرفت و برای اخذ مدرک مهندسی الکترونیک به دانشگاه استنفورد رفت و در ۱۹۵۵ از رساله دکترای خود در رشته فیزیک دفاع کرد. تئودور میمن در سال ۱۹۶۰ توانست لیزر را به جهانیان ارائه دهد.

در آغاز تئودور میمن، برای تحقیقات بر روی میزر (وسیله‌ای برای تقویت امواج ریزموج) به شرکت هیوز پیوست و پیشنهاد ساخت دستگاه لیزر را به آنان داد که در نهایت مدیران شرکت به او نه ماه وقت همراه با ۵۰ هزار دلار دادند که سرانجام در سال ۱۹۶۰ میمن توانست لیزر را به جهانیان ارائه دهد. با این حال شرکت هوگو فعالیتی در زمینه لیزر انجام نداد، به همین دلیل او با استعفای خود از آنجا شرکت کوارد را تأسیس کرد. میمن دو بار نامزد دریافت جایزه نوبل شد که در هیچ‌کدام موفق نبود اما در سال ۱۹۶۶ موفق به دریافت جایزه اولیور بکلی^[1] شده‌است. او همچنین جایزه ولف^[2] را در سال ۱۹۸۳ برده‌است. تئودور میمن در ۵ مه ۲۰۰۷، درست ۱۳ روز قبل از چهل و هفتمین سالگرد اختراع لیزر در ونکوور کانادا درگذشت. او ۷۹ سال عمر کرد.

افتخارات

در سال ۱۹۹۹ با همسرش «کاتلین» راهی ونکوور شد و سه سال بعد از دانشگاه سیمون فراسر^[3] دکترای افتخاری گرفت. از سال ۲۰۰۰ کتاب «ادویسه لیزر» را تکمیل کرد. تئودور میمن تا پیش از مرگش در سال ۲۰۰۷، همچنان فعال بود و به تحقیق ادامه می‌داد. در زما حیاتش بیش از ۲۰ مقاله علمی نوشت و با دائرةالمعارف‌های علمی همکاری داشت. وی سال ۱۹۷۳ در سمپوزیوم لیزر مونیخ شرکت نمود و در توکیو و بانکوک و تایوان (Taipei)... دستاوردهای خودش را در مورد لیزر عرضه کرد. عنوان یکی از مقالات وی دربارهٔ نور این است:
Stimulated optical radiation in ruby
تئودور میمن عضو فرهنگستان ملی علوم و آکادمی ملی مهندسین^[4] در آمریکا بود. در سال ۱۹۶۲ مدال بالنتین^[5] ۱۹۶۵ را از انستیتو فرانکلین^[6] گرفت. جایزه بنیاد «فه‌نی و جان هرتز»^[7] را برد و در مراسمی با شرکت رئیس‌جمهور لیندون جانسون از وی تقدیر شد. سال ۱۹۸۴ او همچنین از بنیاد ولف^[8] جایزه (در فیزیک) دریافت نمود و سال ۱۹۸۷ جایزه «الکترو اپتیک» را در ژاپن برد. این جایزه را معادل جایزه نوبا ارزیابی کرده‌اند.^[9] گوگل به افتخار وی این لوگو را عرضه نمود.

میمن و سمپوزیوم لیزر اصفهان

در سال ۱۹۷۱ بسیاری از فیزیکدانان جهان از جمله دکتر علی جوان (کاشف لیزر گازی)، دکتر پرتوی، چارلز هارد تاونز،^[10] الکساندر میخایلوویچ پروخورف،^[11] سرجیو پورتو،^[12] نیکولاس برومن برگن،^[13] بوریس استوچف،^[14] پییریاکویی نوت،^[15] رایموند کیدر،^[16] آرتور شاچولوف.^[17] و ده‌ها فیزیکدان دیگر به ایران (اصفهان) آمدند و در نخستین سمپوزیوم لیزر (سمپوزیوم در فیزیک بنیادی و کاربردی لیزر، اصفهان)، شرکت نمودند. این سیمپوزیوم ۲۹ آگوست – ۵ سپتامبر ۱۹۷۱ با حمایت دانشگاه صنعتی شریف تهران (آریامهر سابق) و با همکاری دانشگاه اصفهان و مؤسسه فناوری ماساچوست (MIT) در دانشگاه اصفهان برگزار شد. از همایش اولین لیزر^[18] تئودور میمن و شماری از دانشمندان فیزیک در ۱۶ می ۱۹۶۰ که بگذریم سمپوزیوم لیزر در اصفهان نخستین کنفرانس بین‌المللی لیزر در جهان بود.^[19] در مورد این سمپوزیوم علاوه بر^[20] گزارش Atomic Coherent States in Quantum Optics و کتاب^[21] Highly Excited States of the Helium یک کتاب کوچک ۱۳۳ صفحه ای از «آبراهام هرتزبرگ» با عنوان Developments in High Power Laser Research و یک جزوه ۱۸ صفحه ای^[22] که «ویلیام ژوزف کوندل»^[23] منتشر نموده، کتاب قطوری هم در ۹۶۰ صفحه منتشر شده‌است.^[24] در این مجمع علمی از تلاشهای تئودور میمن کاشف لیزر جامد یاد شد.

تئودور میمن در مصاحبه مطبوعاتی ۷ ژوئیه ۱۹۶۰ به صراحت گفته بود: رنج می‌برم که به لیزر که می‌تواند پزشکی و صنعت را ارتقا دهد، به عنوان «اشعه مرگ و کشتار» نگاه می‌کنند.^[25] در نخستین سیمپوزیوم لیزر در مورد تحقیقات نظری مبنی بر امکان نشر لیزری در ناحیه پرتو ایکس تبادل نظر شد و دکتر علی جوان دربارهٔ رزونانس‌های اتمی و مولکولی در بیناب نمایی لیزری صحبت کرد…

منابع

• «مرگ مخترع، تولد تاریخ»، هم‌میهن، ۲۶ اردیبهشت ۱۳۸۶. شمارهٔ ۶۸
• گفتگو با پروفسور تئودور میمن در مورد لیزر
• کتاب «ادویسه لیزر» نوشته تئودور میمن The Laser Odyssey by Theodore H. Maiman
• میمن و اولین لیزر جهان
• تئودور میمن و زندگی او
  * تئودور میمن و یاقوتش
  Laser Man: Theodore H. Maiman and His Brilliant Invention
  Edwin Brit Wyckoff
  Library Binding, 32 pages
  Enslow Publishers, Incorporated
  September 01, 2007
• مقاله ای از چارلز تاونز درباره تئودور میمن و اولین لیزر

پانویس

1. Oliver E. Buckley Condensed Matter Prize
2. Wolf Prize in Physics
3. Simon Fraser University
4. National Academy of Engineers
5. Ballantine Medal
6. Franklin Institute
7. Fanny and John Hertz Foundation
8. Wolf Foundation
9. In memoriam: Theodore H. Maiman http://spie.org/x14030.xml
10. Charles H. Townes
11. Alexandr M. Prokhorov
12. Sergio Pereira da Silva Porto
13. Nicolaas Bloembergen
14. Boris P. Stoicheff
15. Pierre Jacquinot
16. Raymond E. Kidder
17. Arthur L. Schawlow
18. «The first laser». بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۴ آوریل ۲۰۰۴. دریافت‌شده در ۴ آوریل ۲۰۰۴.
19. At the Esfahan Symposium on Fundamental and Applied Laser Physics, which took place 29 August–5 September 1971, the world's laser specialists gathered to exchange notes on the state of the field and its probable future. The symposium was held on the campus of Esfahan University in Esfahan, the second largest city of Iran, under the auspices of Arya-Mehr University of Technology and with the support and cooperation of Esfahan University and the Massachusetts Institute of Technology. Ali Javan (MIT) was director of the symposium, which was sponsored by the International Union of Pure and Applied Physics.
20. Atomic Coherent States in Quantum Optics
    Arecchi, F. T. ; Courtens, E. ; Gilmore, R. ; Thomas, H.
    Fundamental and Applied Laser Physics, Proceedings of the Esfahan Symposium held August 29 to September 5, 1971.
    New York, NY, 1973, p.835
21. Highly Excited States of the Helium Atom
    Lamb, W. E. , Jr. ; Mader, D. L. ; Wing, W. H.
    Fundamental and Applied Laser Physics, Proceedings of the Esfahan Symposium held August 29 to September 5, 1971.
    New York, NY, 1973, p.523
22. Esfahan Symposium on Fundamental and Applied Laser Physics, Held in Esfahan, Iran on 29 August-5 September 1971
23. William J. Condell
24. مشخصات کتابی که در مورد سمپوزیوم لیزر در دانشگاه اصفهان در سال ۱۹۷۱ برگزار شد این است:

    TITLE: Fundamental and applied laser physics; proceedings of the Esfahan Symposium, August 29 to September 5, 1971. Edited by Michael S. Feld, Ali Javan [and] Norman A. Kurnit.
    TYPE: Book
    PUBLISHED: New York, Wiley [1973]
    DESCRIPTION: xiii, 952 p. illus. 23 cm. A WileyInterscience publication. Includes bibliographical references.
    ISBN 047125701X
    RELATED: Feld, Michael S. , 1940 ed. Javan, Ali, 1926 ed. Kurnit, Norman A. , 1939 ed
    .SUBJECTS: Quantum electronicsCongresses. LasersCongresses. Spectrum analysisCongresses.
    LOC CLASSIFICATION: QC680 .F86
    DEWY DECIMAL #: 535.5/8
    This copy located at the Library of Congress. 535.5/8
25. گفتگوی تئودور میمن با خبرنگاران ۷ ژوئیه سال ۱۹۶۰ The life ray http://spie.org/x13999.xml?ArticleID=x13999

جستارهای وابسته

الکساندر میخایلوویچ پروخورف
علی جوان
چارلز هارد تاونز
نخستین سمپوزیوم لیزر
سرجیو پورتو