زیرواحد بتا ۳ از گیرندهٔ گاما-آمینوبوتیریک اسید (انگلیسی: Gamma-aminobutyric acid receptor subunit beta-3) که به اختصار «GABRB3» نامیده میشود، نام پروتئینی است که در انسان توسط ژن «GABRB3» کُد میشود. این ژن بر روی بازوی بلند کروموزوم ۱۵ واقع است[4] و ۱۰ اگزون در ناحیهٔ کدکنندهٔ خود دارد.[4] بهدلیل پدیدهٔ «پیرایش دگرسان»، این ژن ایزوفرمهای متفاوتی از این پروتئین را کُد میکند که همگی زیرواحدهایی از گیرنده گابا A هستند.
اطلاعات اجمالی ساختارهای موجود, PDB ...
بستن
این پروتئین نوعی کانال یونی دریچه-لیگاندی است و در قشر مغز، هیپوکامپ، مخچه، تالاموس، جسم زیتونی و کورتکس پیریفرم و در مراحل مختلفی از رشد و تکامل انسان بیان میشود.[5]
جهشهای نوپدیدِ هتروزیگوت از نوعِ «جهش بدمعنی» در این ژن موجب دامنهٔ جریانهای عصبی را درون نرونها کاهش میدهد یا آنکه خواص کینتیک کانال را بهم میزند.[6] این موضوع باعث میشود خواص بازدارندگی گیرنده از بین برود.
سندرم آنجلمن
حذف ژن GABRB3 بر حسب آنکه در کدامیک از والدین رخ دهد، موجب بروز سندرم آنجلمن در انسان میگردد.[7] در واقع حذف این ژن در پدر، مشکلی ایجاد نمیکند اما حذف آن در مادر، موجب بروز این سندرم میشود.[8]
شکافهای دهانی-چهرهای غیرسندرمی
رابطهٔ مستحکمی مابین بیانِ این ژن و رشد و تکاملِ صحیح کام وجود دارد؛ بنابراین، هرگونه اختلال در این ژن ممکن است باعث بروز شکاف در کام،[9] دهان یا نقاط دیگر چهره شود.
تشنج و صرع
هرگونه اختلال در جریان گاما آمینوبوتیریک اسید در موش و انسان سبب بروز صرع میشود.[10] بیماران مبتلا به سندرم آنلمن که حذف ژنی GABRB3 دارند، دچار صرع ابسنس هستند.[11] همچنین کاهش بیان زیرواحد بتا ۳ از این پروتئین احتمالاً در بروز صرع ابسنس در کودکی مؤثر است.[12]
اوتیسم
مضاعف شدن ژن در ناحیهای از آن که در بروز سندرم آنجلمن/پرادرویلی مؤثر است (ناحیهٔ موسوم به نقشپذیری ژنی) در برخی از بیماران مبتلا به اوتیسم دیده میشود.[7] رابطهای نامعلوم مابین جایگاه ژنی 155CA-۲ در درون یک اینترون از ژن GABRB3 کشف شدهاست.[13]
این ژن همچنین در بروز خصیصههای سندرم ساوان در هریک از اختلالات یادشدهٔ فوق نقش دارد.[14]
Cook EH, Courchesne RY, Cox NJ, Lord C, Gonen D, Guter SJ, Lincoln A, Nix K, Haas R, Leventhal BL, Courchesne E (May 1998). "Linkage-disequilibrium mapping of autistic disorder, with 15q11-13 markers". American Journal of Human Genetics. 62 (5): 1077–83. doi:10.1086/301832. PMC 1377089. PMID 9545402.
Allison, Lizabeth A. (2012). Fundamental Molecular Biology. New Jersey: John Wiley & Sons, Inc. p. 363. ISBN 978-1-118-05981-4.
Scapoli L, Martinelli M, Pezzetti F, Carinci F, Bodo M, Tognon M, Carinci P (January 2002). "Linkage disequilibrium between GABRB3 gene and nonsyndromic familial cleft lip with or without cleft palate". Human Genetics. 110 (1): 15–20. doi:10.1007/s00439-001-0639-5. PMID 11810291.
DeLorey TM, Olsen RW (September 1999). "GABA and epileptogenesis: comparing gabrb3 gene-deficient mice with Angelman syndrome in man". Epilepsy Research. 36 (2–3): 123–32. PMID 10515160.
Tanaka M, Olsen RW, Medina MT, Schwartz E, Alonso ME, Duron RM, Castro-Ortega R, Martinez-Juarez IE, Pascual-Castroviejo I, Machado-Salas J, Silva R, Bailey JN, Bai D, Ochoa A, Jara-Prado A, Pineda G, Macdonald RL, Delgado-Escueta AV (June 2008). "Hyperglycosylation and reduced GABA currents of mutated GABRB3 polypeptide in remitting childhood absence epilepsy". American Journal of Human Genetics. 82 (6): 1249–61. doi:10.1016/j.ajhg.2008.04.020. PMID 18514161.
Urak L, Feucht M, Fathi N, Hornik K, Fuchs K (August 2006). "A GABRB3 promoter haplotype associated with childhood absence epilepsy impairs transcriptional activity". Human Molecular Genetics. 15 (16): 2533–41. doi:10.1093/hmg/ddl174. PMID 16835263.
Buxbaum JD, Silverman JM, Smith CJ, Greenberg DA, Kilifarski M, Reichert J, Cook EH, Fang Y, Song CY, Vitale R (2002). "Association between a GABRB3 polymorphism and autism". Molecular Psychiatry. 7 (3): 311–6. doi:10.1038/sj.mp.4001011. PMID 11920158.
Nurmi EL, Dowd M, Tadevosyan-Leyfer O, Haines JL, Folstein SE, Sutcliffe JS (July 2003). "Exploratory subsetting of autism families based on savant skills improves evidence of genetic linkage to 15q11-q13". Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry. 42 (7): 856–63. doi:10.1097/01.CHI.0000046868.56865.0F. PMID 12819446.
- Saitoh S, Kubota T, Ohta T, Jinno Y, Niikawa N, Sugimoto T, Wagstaff J, Lalande M (February 1992). "Familial Angelman syndrome caused by imprinted submicroscopic deletion encompassing GABAA receptor beta 3-subunit gene". Lancet. 339 (8789): 366–7. doi:10.1016/0140-6736(92)91686-3. PMID 1346439.
- Wagstaff J, Chaillet JR, Lalande M (December 1991). "The GABAA receptor beta 3 subunit gene: characterization of a human cDNA from chromosome 15q11q13 and mapping to a region of conserved synteny on mouse chromosome 7". Genomics. 11 (4): 1071–8. doi:10.1016/0888-7543(91)90034-C. PMID 1664410.
- Wagstaff J, Knoll JH, Fleming J, Kirkness EF, Martin-Gallardo A, Greenberg F, Graham JM, Menninger J, Ward D, Venter JC (August 1991). "Localization of the gene encoding the GABAA receptor beta 3 subunit to the Angelman/Prader-Willi region of human chromosome 15". American Journal of Human Genetics. 49 (2): 330–7. PMC 1683305. PMID 1714232.
- Russek SJ, Farb DH (October 1994). "Mapping of the beta 2 subunit gene (GABRB2) to microdissected human chromosome 5q34-q35 defines a gene cluster for the most abundant GABAA receptor isoform". Genomics. 23 (3): 528–33. doi:10.1006/geno.1994.1539. PMID 7851879.
- Knoll JH, Cheng SD, Lalande M (January 1994). "Allele specificity of DNA replication timing in the Angelman/Prader-Willi syndrome imprinted chromosomal region". Nature Genetics. 6 (1): 41–6. doi:10.1038/ng0194-41. PMID 8136833.
- Tögel M, Mossier B, Fuchs K, Sieghart W (April 1994). "gamma-Aminobutyric acidA receptors displaying association of gamma 3-subunits with beta 2/3 and different alpha-subunits exhibit unique pharmacological properties". The Journal of Biological Chemistry. 269 (17): 12993–8. PMID 8175718.
- Kirkness EF, Fraser CM (February 1993). "A strong promoter element is located between alternative exons of a gene encoding the human gamma-aminobutyric acid-type A receptor beta 3 subunit (GABRB3)". The Journal of Biological Chemistry. 268 (6): 4420–8. PMID 8382702.
- Sinnett D, Wagstaff J, Glatt K, Woolf E, Kirkness EJ, Lalande M (June 1993). "High-resolution mapping of the gamma-aminobutyric acid receptor subunit beta 3 and alpha 5 gene cluster on chromosome 15q11-q13, and localization of breakpoints in two Angelman syndrome patients". American Journal of Human Genetics. 52 (6): 1216–29. PMC 1682269. PMID 8389098.
- Glatt K, Glatt H, Lalande M (April 1997). "Structure and organization of GABRB3 and GABRA5". Genomics. 41 (1): 63–9. doi:10.1006/geno.1997.4639. PMID 9126483.
- Meguro M, Mitsuya K, Sui H, Shigenami K, Kugoh H, Nakao M, Oshimura M (November 1997). "Evidence for uniparental, paternal expression of the human GABAA receptor subunit genes, using microcell-mediated chromosome transfer". Human Molecular Genetics. 6 (12): 2127–33. doi:10.1093/hmg/6.12.2127. PMID 9328477.
- Russek SJ (February 1999). "Evolution of GABA(A) receptor diversity in the human genome". Gene. 227 (2): 213–22. doi:10.1016/S0378-1119(98)00594-0. PMID 10023064.
- Buckley ST, Eckert AL, Dodd PR (September 2000). "Expression and distribution of GABAA receptor subtypes in human alcoholic cerebral cortex". Annals of the New York Academy of Sciences. 914: 58–64. doi:10.1111/j.1749-6632.2000.tb05183.x. PMID 11085308.
- Scapoli L, Martinelli M, Pezzetti F, Carinci F, Bodo M, Tognon M, Carinci P (January 2002). "Linkage disequilibrium between GABRB3 gene and nonsyndromic familial cleft lip with or without cleft palate". Human Genetics. 110 (1): 15–20. doi:10.1007/s00439-001-0639-5. PMID 11810291.
- Buxbaum JD, Silverman JM, Smith CJ, Greenberg DA, Kilifarski M, Reichert J, Cook EH, Fang Y, Song CY, Vitale R (2002). "Association between a GABRB3 polymorphism and autism". Molecular Psychiatry. 7 (3): 311–6. doi:10.1038/sj.mp.4001011. PMID 11920158.
- Buhr A, Bianchi MT, Baur R, Courtet P, Pignay V, Boulenger JP, Gallati S, Hinkle DJ, Macdonald RL, Sigel E (August 2002). "Functional characterization of the new human GABA(A) receptor mutation beta3(R192H)". Human Genetics. 111 (2): 154–60. doi:10.1007/s00439-002-0766-7. PMID 12189488.
- Trudell J (September 2002). "Unique assignment of inter-subunit association in GABA(A) alpha 1 beta 3 gamma 2 receptors determined by molecular modeling". Biochimica et Biophysica Acta. 1565 (1): 91–6. doi:10.1016/S0005-2736(02)00512-6. PMID 12225856.
- Sarto I, Wabnegger L, Dögl E, Sieghart W (September 2002). "Homologous sites of GABA(A) receptor alpha(1), beta(3) and gamma(2) subunits are important for assembly". Neuropharmacology. 43 (4): 482–91. doi:10.1016/S0028-3908(02)00160-0. PMID 12367595.
- Słopień A, Rajewski A, Budny B, Czerski P (2003). "[Evaluation of q11-q13 locus of chromosome 15 aberrations and polymorphisms in the B3 subunit of the GABA-A receptor gene (GABRB3) in autistic patients]". Psychiatria Polska. 36 (5): 779–91. PMID 12491987.
- Brandon NJ, Jovanovic JN, Colledge M, Kittler JT, Brandon JM, Scott JD, Moss SJ (January 2003). "A-kinase anchoring protein 79/150 facilitates the phosphorylation of GABA(A) receptors by cAMP-dependent protein kinase via selective interaction with receptor beta subunits". Molecular and Cellular Neurosciences. 22 (1): 87–97. doi:10.1016/S1044-7431(02)00017-9. PMID 12595241.