روشنفکر دینی From Wikipedia, the free encyclopedia
یوسف عبدالله القرضاوی (۹ سپتامبر ۱۹۲۶ – ۲۶ سپتامبر ۲۰۲۲)، عالم دینی سنی مذهب عربی مصری الاصل، رئیس و مؤسس اتحادیهٔ جهانی علمای مسلمان بود. او یکی از تئوریسین‌های اصلی در جریان موسوم به الوسطیة و از تربیت‌شده‌های مدرسهٔ حسن البنا و اخوان المسلمین بود.[1] شهرت او به خاطر کتابها، برنامه‌های دینی تلویزیونی و موضع‌گیری علیه برخی از حکام عرب و سران کشورهای غربی بود. یوسف القرضاوی از خیزش مردم در تونس، مصر، یمن، لیبی و سوریه حمایت کرده است.[2]
 | این مقاله نیازمند ویکی‌سازی است. لطفاً با توجه به راهنمای ویرایش و شیوه‌نامه، محتوای آن را بهبود بخشید. |
 | این مقاله نیازمند تمیزکاری است. لطفاً تا جای امکان آن‌را از نظر املا، انشا، چیدمان و درستی بهتر کنید، سپس این برچسب را بردارید. محتویات این مقاله ممکن است غیر قابل اعتماد و نادرست یا جانبدارانه باشد یا قوانین حقوق پدیدآورندگان را نقض کرده باشد. |
 | برای تأییدپذیری کامل این مقاله به منابع بیشتری نیاز است. |
| لحن یا سبک این مقاله بازتاب‌دهندهٔ لحن دانشنامه‌ای مورد استفاده در ویکی‌پدیا نیست. |
او در ۹ سپتامبر ۱۹۲۶ در روستای سَفت تراب در دلتای نیل، اکنون در استان غربیه، مصر، در یک خانواده فقیر و مذهبی به دنیا آمد.[3]او در دو سالگی که پدرش را از دست داد. پس از مرگ پدر، او توسط مادر و عمویش بزرگ شد. او قبل از ده سالگی توانست قرآن را حفظ کند.[4] در سن دوازده سالگی دورهٔ ابتدایی را به پایان رسانید. سپس در شهر طنطا دوره‌های دانش سرای مقدماتی و دانش سرای عالی دینی را گذرانید و بعد از نه سال فارغ‌التحصیل شد.[5]برای ادامهٔ تحصیل به قاهره رفت و در دانشکدهٔ اصول دین دانشگاه الأزهر در سال ۱۹۵۲ دانش نامهٔ لیسانسش را با درجهٔ ممتاز کسب کرد. سپس در رشتهٔ دبیری دانشکدهٔ زبان عربی ثبت نام کرد و از آن جا نیز به دریافت لیسانس با درجهٔ ممتاز گزفت. در سال ۱۹۵۷ به مؤسسهٔ تحقیقات و مطالعات زبان عربی وابسته به جامعهٔ کشورهای عربی وارد شد و دیپلم عالی زبان و ادبیات عربی را دریافت کرد و در همین سال‌ها دورهٔ سه سالهٔ دکترای دانشکدهٔ اصول دین را نیز در سال ۱۹۶۰ به پایان رسانید و به آماده ساختن رساله اش دربارهٔ زکات در اسلام مشغول شد، ولی چنداتفاق باعث تأخیر تمام کردن دکترایش شد تا اینکه ۱۳ سال بعد یعنی در سال ۱۹۷۳ دکترای خود را با رتبه عالی گرفت.[6] در سال ۱۹۵۱، سرپرستی امور دینی وزارت اوقاف مصر در زمینه خطابه، تدریس، سرپرستی مساجد و سردبیری انجمن ائمه جماعات را به عهده گرفت. در سال ۱۹۵۹، به اداره فرهنگ اسلامی الأزهر پیوست و مسئولیت مطبوعات و انتشارات را بر عهده گرفت. او به سؤالات و شبهات پیرامون اسلام که از طریق روزنامه‌ها و رسانه‌های دیگر مطرح می‌شدند، پاسخ می‌داد و در برنامه‌ریزی دفتر هنری اداره دعوت و ارشاد مصر مشارکت کرد. در سال ۱۹۶۱، برای مدیریت یک مدرسه علوم دینی تازه‌تأسیس به قطر دعوت شد. سپس با تأسیس دانشکده علوم تربیتی قطر، به عنوان استاد و رئیس گروه مطالعات اسلامی به آن پیوست و تا اواخر عمرش در این مرکز تدریس می‌کرد. اما علاقه‌مندی‌های علمی او به علوم اسلامی محدود نماند و همواره تلاش می‌کرد در زمینه‌های ادبیات، تاریخ، فلسفه، علوم تربیتی، روان‌شناسی، جامعه‌شناسی، اقتصاد و مکاتب فکری معاصر نیز فعالیت داشته باشد. ارتباط او با اخوان المسلمین باعث شد یک بار در دورهٔ ملک فاروق در سال ۱۹۴۹ و سه بار دیگر در زمان جمال عبدالناصر در سالهای ۱۹۵۴ و ۱۹۶۲ به زندان بیافتد.[7]
او سفرهای متعددی به کشورهای مختلف جهان داشته و در سمینارها و همایش‌های بین‌المللی متعددی شرکت کرد. او رئیس یا عضو مجامع و مؤسساتی چون اتحادیه علمای مسلمان، مجمع فقهی انجمن اسلامی العالم در مکه، مجمع سلطنتی تحقیقات اسلامی اردن، مرکز مطالعات اسلامی آکسفورد، شورای دبیران دانشگاه اسلامی جهانی اسلام‌آباد، سازمان دعوت اسلامی خارطوم و هیئت نظارت شرعی بر تعدادی از بانک‌های اسلامی بود.
یوسف قرضاوی جوایز متعددی دریافت کرده که جایزه بانک توسعه اسلامی، جایزه ملک فیصل به علت مشارکت در مطالعات اسلامی، جایزه عطای ویژه علمی از رئیس دانشگاه بین‌المللی اسلامی مالزی و جایزه فقه از سوی سلطان برونئی از جمله آنهاست.
همچنین برای سمینارها و کنفرانس‌های مختلف اسلامی نیز مقالات تحقیقی متعددی تهیه کرده است و به صورت‌های گوناگونی انتشار یافته و نیز روزنامه‌ها و مجلات متعددی مستمراً نشر مقالات وی را بر عهده داشته و دارند که «الأزهر»، «نورالاسلام»، «منبرالاسلام»، «الدعوة» در مصر و «حضارةالاسلام» در دمشق و «الشهاب و المسلم المعاصر» در لبنان و «البعث‌الاسلامی» در هند و «المجتمع» و «الوعی‌الاسلامی» در کویت و «الدوحة» در قطر، از آن جمله است.
یوسف القرضاوی با شرکت در برنامه‌های دوره‌ای تلویزیون ماهواره‌ای الجزیره و دیگر شبکه‌های تلویزیونی به شهرت بیشتری دست یافت. برنامه هفتگی «الشریعة والحیاة» (زندگی و شریعت) تأثیر زیادی ـ به ویژه روی جوانان ـ داشت؛ و هرچند قرضاوی با سوالات و انتقادهای برخی جوانان، مواجه شده اما وی از خلال برنامه‌های مستمر توانست خط فکری معتدل و متسامح را در رویارویی با افراط و تفریط یا سهل‌انگاری و سخت‌گیری به وجود آورد. همچنان که شیخ در راه‌اندازی سایت معروف «اسلام آن لاین» (عربی و انگلیسی) که در امر نشر فرهنگ اسلامی و پی‌گیری اخبار جهان اسلام، یک شبکه گسترده محسوب می‌شود،[8] تلاش زیاد نمود؛ به همین گونه، او به عنوان اولین فرد، شبکه شخصی برای خود راه انداخت، تا از آن طریق، کتابها، سخنرانی‌ها، برنامه‌ها و گفتارهایش را بشناساند و به فتواها و سؤال‌ها پاسخ دهد.
و از دیگر عرصه‌های فعالیت او می‌توان این‌ها را نام برد: مشارکت در انجمن‌ها و کنفرانس‌هایی در شهرهای مختلف دنیا. عضویت در شماری از نهادهای فقهی و تأسیس نهادهای فقهی برای مسلمانان، مانند: «المجلس الاروبی للافتاء» و «اتحاد علماء المسلمین» مشارکت در سازمان‌های خیریه، مانند: «الهیئة الخیریة الاسلامیة العالمیة باالکویت» و دعوت جوانان به فعالیت‌های عملی و حرکتی و دوام‌بخشیدن به آن و ارزش‌گذاری به تلاش‌ها و کارهای‌شان.
او در سال ۸۵ شمسی در مناظره ای تلویزیونی با هاشمی رفسنجانی رئیس وقت مجمع مصلحت نظام به میزبانی شبکه الجزیره شرکت کرد که این مناظره بازتاب وسیعی در جهان عرب و رسانه‌های ایران داشت. موضوع مناظره عمدتاً به دلایل اختلاف در جهان اسلام و زمینه‌های تفرقه و افراطی گری و راه‌های کاهش تنش و اختلافات تمرکز داشت.[9]
یوسف القرضاوی در روز ۲۶ سپتامبر ۲۰۲۲ درگذشت. رسانه‌ها و همچنین صفحه رسمی تویتر او بدون هیچ توضیحی فقط خبر از درگذشت او دادند.[10] به نظر می‌رسد کهولت سن دلیل اصلی درگذشت او بود. مراسم تشییع و تدفین او روز سه شنبه پنجم مهر (۲۷ سپتامبر) در دوحه پایتخت قطر با حضور ولیعد قطر عبدالله بن حمد آل ثانی به انجام رسید.[11]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
