گوهرآرا بیگم

گوهرآرا بیگم (۱۷ ژوئن ۱۶۳۱ – حدود ۱۷۰۶) یک شاهزاده گورکانی و چهاردهمین و کوچک‌ترین دختر امپراتور شاه جهان و همسر ایرانی او ممتاز محل بود.^[1]

گوهرآرا بیگم
شاهزاده امپراتوری گورکانی
زاده	۱۷ ژوئن ۱۶۳۱ برهانپور، هند
درگذشته	۱۷۰۶ (۷۴−۷۵ سال) دهلی، هند
خاندان	تیموری
پدر	شاه جهان
مادر	ممتاز محل

مادرش در هنگام تولد او در سال ۱۶۳۱ درگذشت؛ اما گوهرآرا از زایمان جان سالم به در برد و سه ربع قرن دیگر زندگی کرد. اطلاعات اندکی دربارهٔ او و حضورش در جنگ جانشینی پدرش موجود است.

گوهرآرا در سال ۱۷۰۶ در سن ۷۵ سالگی درگذشت.

زندگی

گوهرآرا ۱۷ ژوئن ۱۶۳۱, در روز مرگ مادرش ممتاز محل زاده شد. به نظر می‌رسد او در دوران حکومت پدر و برادرش از اهمیت سیاسی نسبتاً پایینی برخوردار بوده‌است.^[2] شواهد به‌طور مبهم نشان می‌دهد که وی ممکن است در جنگ جانشینی پس از پدرش از برادر چهارم خود مراد بخش پشتیبانی کرده باشد. اگر این واقعیت داشته باشد، بعید به نظر می‌رسد که او برخلاف خواسته پدر و خواهرش جهان‌آرا بیگم، فعالیت چندانی کرده باشد. او پس از جنگ توسط برادر پیروز خود، اورنگ‌زیب، زندانی نشد.^[3]

گوهرآرا بیگم همچون دیگر خواهرانش به دستور شاه جهان از ازدواج منع شد.^[4] با این حال، پس از سقوط پدرش، خود را در سازماندهی ازدواج روابطش دخیل کرد. هنگامی که در سال ۱۶۷۳ سپهر شکوه، پسر برادر بزرگترش داراشکوه با زبده‌النسا، دختر اورنگ‌زیب، ازدواج کرد، گوهرآرا و دختر داییش حمیده بانو بیگم مراسم ازدواج را مدیریت کردند. او در سال ۱۶۷۲ در ازدواج نوه داراشکوه به نام سلیمه بانو بیگم (که گوهرآرا او را به فرزندخواندگی پذیرفته و بزرگ کرده بود) و پسر چهارم اورنگ‌زیب به نام محمد اکبر، نقش بزرگتری را بازی کرد. او در آنجا نقش مادر عروس را بازی کرد و آن عروسی را به صورت یک جشن بسیار بزرگ توصیف کرده‌اند: «در دو طرف جاده از دروازه دهلی تا عمارت بیگم (یعنی گوهرآرا) سازه‌های چوبی برای روشنایی نصب شده‌است.»^[2]

مرگ

گوهرآرا بیگم در سال ۱۷۰۶ در دهلی قدیم درگذشت. اورنگ‌زیب که در آن زمان در دکن مستقر بود، از مرگش بسیار متأثر شد. گفته شده که او پس از مرگش مرتباً تکرار می‌کرده «از میان تمام فرزندان شاه جهان، من و او تنها مانده بودیم.»^[2]

نیاکان

نیاکان گوهرآرا بیگم
۸. اکبر کبیر[5] ۴. جهانگیرشاه[6] ۹. جودا بای[5] ۲. شاه جهان[7] ۱۰. اودای سینگ[8] ۵. جگت گوسین[6] ۱۱. مانرنگ دوی گوالیور[8] ۱. گوهرآرا بیگم ۱۲. میرزا غیاث بیگ[9] ۶. میرزا حسن آصف‌خان[10] ۱۳. عصمت بیگم[11] ۳. ممتاز محل[7] ۱۴. غیاث‌الدین علی آصف خان[12] ۷. دیوانجی بیگم[10]

در فرهنگ عمومی

• گوهرآرا بیگم در رمان روچیر گوپتا به نام معشوقه تاج‌وتخت (۲۰۱۴) یک شخصیت اصلی است.

منابع

1. Tillotson, Giles (2010). Taj Mahal. Profile Books. p. 31. ISBN 978-1-84765-247-8.
2. Sarker, Kobita (2007). Shah Jahan and his paradise on earth: the story of Shah Jahan's creations in Agra and Shahjahanabad in the golden days of the Mughals. K.P. Bagchi & Co. p. 191. ISBN 978-81-7074-300-2.
3. Waldemar Hansen (1986). The Peacock Throne: The Drama of Mogul India. Motilal Banarsidass Publ. p. 394. ISBN 978-81-208-0225-4.
4. Faruqui, Munis D. (2012). The Princes of the Mughal Empire, 1504–1719. Cambridge University Press. p. 38. ISBN 978-1-139-53675-2.
5. (Mehta 1984، ص. 374)
6. Mehta, Jaswant Lal (1984). Advanced Study in the History of Medieval India. Sterling Publishers Pvt. Ltd. p. 418. ISBN 978-81-207-1015-3.
7. (Sarker 2007، ص. 187)
8. Bhargava, Visheshwar Sarup (1966). Marwar and the Mughal Emperors (A. D. 1526-1748). Munshiram Manoharlal. p. 58. ISBN 9788121504003.
9. Parihar, Subhash (1999). Some Aspects of Indo-Islamic Architecture. Abhinav Publications. p. 149. ISBN 978-81-7017-381-6.
10. Thackeray, Frank W.; Findling, John E. (2012). Events That Formed the Modern World: From the European Renaissance through the War on Terror [5 volumes]: From the European Renaissance through the War on Terror. ABC-CLIO. p. 254. ISBN 978-1-59884-902-8.
11. Shujauddin, Mohammad; Shujauddin, Razia (1967). The Life and Times of Noor Jahan (به انگلیسی). Caravan Book House. p. 1.
12. Ahmad, Moin-ud-din (1924). The Taj and Its Environments: With 8 Illus. from Photos. , 1 Map, and 4 Plans (به انگلیسی). R. G. Bansal. p. 101.