کوله‌سیستوکینین

کوله‌سیستوکینین (به انگلیسی: Cholecystokinin) یک هورمون پپتیدی معدی-روده‌ای است که در دستگاه گوارش تولید و آزاد می‌شود و به هضم پروتئین و چربی کمک می‌کند. این هورمون را به طور کلی میتوان پلیس فعالیت های روده باریک در هنگام ورود غذا نامید که باعث پیشروی بعضی موارد و جلوگیری از فعالیت برخی موارد می‌شود.

CCK
معین‌کننده‌ها
نام‌های دیگر	CCK, cholecystokinin
شناسه‌های بیرونی	OMIM: 118440 MGI: 88297 HomoloGene: 583 GeneCards: CCK
موقعیت ژن (موش) کروموزوم کروموزوم ۹ (موش)[۱] نوار 9 72.43 cM|9 F4 شروع 121,318,890 bp[۱] پایان 121,324,760 bp[۱]
الگوی گسترش RNA More reference expression data
هستی‌شناسی ژن عملکرد ملکولی • hormone activity • GO:0001948، GO:0016582 پیوند پروتئینی • neuropeptide hormone activity • peptide hormone receptor binding ترکیبات سلولی • پریکاریون • extracellular region • پایانه آکسون • soma • دندریت • axon hillock • axon initial segment • extracellular space • آسه فرایند زیستی • regulation of sensory perception of pain • eating behavior • behavioral fear response • negative regulation of appetite • protein kinase C-activating G protein-coupled receptor signaling pathway • positive regulation of mitochondrial depolarization • positive regulation of glutamate secretion • positive regulation of cell population proliferation • positive regulation of protein oligomerization • positive regulation of peptidyl-tyrosine phosphorylation • positive regulation of apoptotic process • activation of cysteine-type endopeptidase activity involved in apoptotic process • GO:0072468 ورارسانی پیام • release of cytochrome c from mitochondria • GO:0097285 مرگ برنامه‌ریزی‌شده یاخته • neuron migration • axonogenesis • regulation of signaling receptor activity • G protein-coupled receptor signaling pathway • حافظه • یادگیری بصری • negative regulation of eating behavior • positive regulation of sensory perception of pain • negative regulation of behavioral fear response • positive regulation of behavioral fear response • گوارش منابع: آمیگو / کوئیک‌گو
هم‌ساخت‌شناسی
گونه‌ها	انسان	موش
Entrez	885	12424
آنسامبل	ENSG00000187094	ENSMUSG00000032532
یونی‌پروت	P06307	P09240
RefSeq (mRNA)	NM_001174138 NM_000729، NM_001174138	NM_001284508، XM_017313116 NM_031161، NM_001284508، XM_017313116
RefSeq (پروتئین)	NP_001167609 NP_000720، NP_001167609	NP_112438، XP_017168605 NP_001271437، NP_112438، XP_017168605
موقعیت (UCSC)	ن/م	Chr : 121.32 – 121.32 Mb
جستجوی PubMed	[۲]	[۳]
ویکی‌داده
مشاهده/ویرایش انسان مشاهده/ویرایش موش

تأثیرات گوارشی

هورمون کوله‌سیستوکینین پس از ترشح کیموس معدی به دوازدهه از سلول‌های انترو اندوکرین اپیتلیوم دوازدهه ترشح می‌شود. اسید درون دوازدهه باعث ترشح سکرتین، و مواد حاصل از هضم چربی و پروتئین باعث آزادشدن کوله‌سیستوکینین می‌شوند. ترشحات پانکراس توسط سیستم خودمختار پاراسمپاتیک (شاخه‌ای ازعصب واگ) که به سلول‌های ترشحی ختم می‌گردند و همچنین هورمون سکرتین و هورمون کوله‌سیستوکینین کنترل می‌گردد . CCK موجب ترشح آنزیمهای لوزالمعده به داخل روده می‌شود.

کوله‌سیستوکینین همچنین موجب آزاد شدن انسولین از سلول‌های پانکراس می‌شود.

تأثیر بر سیری

وارد کردن کوله‌سیستوکینین به بدن موش‌ها پس از خوردن یک مادهٔ ناآشنا، بیزاری شرطی از طعم آن ماده ایجاد می‌کند. در انسان نیز کوله‌سیستوکینین حالت تهوع ایجاد می‌کند. اما کوله‌سیستوکینین در مقادیری که خیلی کمتر از مقادیر لازم برای ایجاد بیزاری در موش‌ها است، اشتها و خوردن را کم می‌کند و بنابراین می‌توان آنر ا «پپتید سیری» (یا پپتیدی که اشتها را کم می‌کند.) در نظر گرفت.^[۴] گزارش شده که میزان کوله‌سیستوکی‌نین (CCK) (هورمونی که به ایجاد احساس سیری پس از خوردن غذا کمک می‌کند)، در خون افراد مبتلا به پرخوری دوره‌ای کمتر از افراد عادی است^[۵]

گیرنده‌ها

کوله سیستوکینین یکی از فراوانترین نوروترانسمیترهای پپتیدی است که در مغز یافت می‌شود. دو نوع گیرنده متفاوت CCK داریم نوع CCK-A که عمدتاً در سیستم گوارشی است هرچند در برخی مناطق مغز نیز یافت می‌شود مانند هیپوکامپ. گیرنده نوع دوم که گیرنده نـوع CCK-B نامیده می‌شود در قسمت‌های مختلف سیستم عصبی مرکزی مشاهده می‌شود.