وهسودان بن محمد

وهسودان بن محمد فرزند محمد بن مسافر و بنیانگذار شاخهٔ دیلم از حکومت سالاریان بود. وی و برادرش مرزبان بن محمد علیه پدر توطئه کرده و پس دستگیری پدر، وهسودان در دیلم بر تخت نشست و برادرش راهی آذربایجان شد و شاخهٔ آران و آذربایجان و ارمنستان را بنیان‌گذاری کرد. وهسودان بن محمد در تارم با آنکه حریف قدرتمندی مانند رکن‌الدوله بویه در برابر خود داشت، با قدرت حکمرانی می‌کرد و به زنجان، ابهر، سهرورد و همچنین به بخشی از قزوین نیز دست یافت و اقدام به ساخت چندین قلعه جدید نمود. پس از مرگ مرزبان در سال ۳۴۶ ه‍.ق، میانه وهسودان با پسران مرزبان به دشمنی و تیرگی کشید تا این که در ۳۴۹ ه‍.ق جستان و ناصر دو پسر مرزبان را به فریبکاری به تارم آورد و بعد از دستگیری به قتل رساند. وهسودان سپس فرزند خود اسماعیل را با سپاهی انبوه به آذربایجان فرستاد و ابراهیم، پسر دیگر مرزبان، را از آنجا بیرون کرد در این جریانات حسن کوچک‌ترین پسر مرزبان نیز به همدان گریخت، وی پس از بیرون راندن ابراهیم حکمرانی آذربایجان را بدست گرفت و پس از مدتی درگذشت.

وهسودان بن محمد
حاکم سالاری دیلم
مسکوکات وهسودان ابن محمد, در ۹۵۴-۵ CE
سلطنت	941/2–967
پیشین	محمد بن مسافر
جانشین	مرزبان بن اسماعیل
زاده	نامعلوم
درگذشته	۹۶۷میلادی
خاندان	سالاریان
پدر	محمد بن مسافر

منابع

• شاهمرادی، آل مسافر و تشیع در دیلم و آذربایجان در قرن چهارم هجری.
• Madelung, W. (1975). "The Minor Dynasties of Northern Iran". In Frye, R.N. (ed.). The Cambridge History of Iran, Volume 4: From the Arab Invasion to the Saljuqs. Cambridge: Cambridge University Press. pp. 198–249. ISBN 978-0-521-20093-6.
• Bosworth, C. E. (1975). "Iran under the Buyids". In Frye, R. N. (ed.). The Cambridge History of Iran, Volume 4: From the Arab Invasion to the Saljuqs. Cambridge: Cambridge University Press. pp. 250–305. ISBN 0-521-20093-8.