ویدانته

ویدانته (سانسکریت: वेदान्त) یکی از شش مکتب هندو و ارتدوکس فلسفه هندی است.^[1] کلمه ویدانته به معنای پایان وداها و در اصل با اشاره به اوپانیشادها است.^[2]

اوپانیشادها، بهگود گیتا و برهما سوترا اساس ویدانته را تشکیل می دهند ویدانته. تمام مکاتب ویدانته فلسفه خود را با تفسیر متونی که به نام پراتانترای (به معنی سه منبع) مطرح می‌کنند.^[3]

مروری بر مکاتب ویدانته

مکتب‌هایی که غیر دوگانگی را مطرح می‌کنند

مکتب آدوایتا

آدوایته ویدانته (سانسکریت: अद्वैत वेदान्त) از نا دوگانگی و اعتقاد به وحدت خدا حمایت می‌کند. برهمن تنها ثابت متافیزیکی دانسته می‌شود ^[4].

ویشیشتادوایتا (وحدت‌الوجود مشروط)

ویشیشتادوایتا ادعا می‌کند که جیواتمان (روح انسان) و برهمن (Vishnu) متفاوت هستند تفاوت که هرگز فراتر نمی‌رود.^[5] با این فرض رامانوجا همچنین بر اعتقاد به وحدت خدا تأکید کرد با گفتن اینکه تمام روح‌ها واحد هستند و اینکه یک روح به تنهایی می‌تواند برهمن را تحقق بخشد.^[6]

سودهادوایتا (غیر دوگانگی خالص)

سودهاوایتا (غیر دوگانگی خالص) بیان می‌کند که کل جهان واقعی است و برهمن در قالب کریشنا است.^[7] همه چیز، همه کس، همه جا، روح و بدن، زنده و غیر زنده، ماده و غیر ماده کریشنای ابدی است.^[7]

مکاتبی که دوگانگی (دوایتا) را مطرح می‌کنند

این مکتب بر اساس فرض دوگانگی بنا شده‌است. آتمان(روح) و برهمن (ویشنو) به عنوان دو موجودیت کاملاً متفاوت دانسته می‌شوند.^[8]

مکاتبی که بِهِدآبِهِدا را مطرح می‌کنند

بِهِدآبِهِدا در لغت به معنی «تفاوت و عدم تفاوت» است و بیشتر یک سنت است تا یک مکتب ویدانته. مکاتب این سنت تأکید می‌کند که خود فرد(Jīvatman) هم با برهمن تفاوت دارد و هم تفاوت ندارد.^[9]

اُپادهیکا

بهاسکارا اُپادهیکا را فرض لازم دانسته و شباهت و تفاوتش را به یک اندازه و واقعی می‌داند. برهمن غیردوگانه و هوشمند و خالص و بی‌شکل در نظر گرفته شده‌است.^[10]

دوایتاوایتا

نیمبارکا این مکتب را مطرح کرد و برهمن (خدا)، روح (چیت) و ماده یا عالم (اچیت) را به عنوان سه واقعیت برابر و جاودان و وابسته بهم در نظر می‌گیرد. ^[11]

آچینتیا-بهِدا-آبهِدا

چایتانوا ماهاپرابهو نخستین نماینده این مکتب بود.^[12] در زبان سانسکریت آچینتیا به معنی «غیر قابل تصور» است.^[13] آچینتیا-بهِدا-آبهِدا فلسفه «تفاوت غیر قابل تصور در عدم تفاوت» را نشان می‌دهد،^[14] در رابطه باغیردوگانگی واقعیت برهمن-آتمان (که آن را کریشنا می‌داند), svayam bhagavan.^[15]

منابع

[1]
Flood 1996, p. 231٬232٬238.
[2]
(Chatterjee و Dutta 1939); (Flood 1996)
[3]
(Ranganathan); (Hiriyanna 1948); (Grimes 1990)
[4]
Stoker 2011.
[5]
(Betty 2010); (Craig 2000)
[6]
(Bartley 2013); (Sullivan 2001); (Doyle 2006)
[7]
Bryant 2007, pp. 479–481.
[8]
(Stoker 2011); (Dehsen 1999)
[9]
Nicholson.
[10]
Sharma 1960, p. 340.
[11]
Sharma 1960, p. 376.
[12]
Sivananda 1993, p. 247.
[13]
(Bryant 2007); (Gupta 2007)
[14]
Bryant 2007, pp. 378–380.
[15]
Gupta 2016, pp. 44–45.

[FOOTNOTEFlood1996231٬232٬238-1] [1]
Flood 1996, p. 231٬232٬238.

[2] [2]
(Chatterjee و Dutta 1939); (Flood 1996)

[3] [3]
(Ranganathan); (Hiriyanna 1948); (Grimes 1990)

[FOOTNOTEStoker2011-4] [4]
Stoker 2011.

[5] [5]
(Betty 2010); (Craig 2000)

[Bartley_2013_1–2,9–10,76–79,87–98-6] [6]
(Bartley 2013); (Sullivan 2001); (Doyle 2006)

[FOOTNOTEBryant2007479–481-7] [7]
Bryant 2007, pp. 479–481.

[8] [8]
(Stoker 2011); (Dehsen 1999)

[FOOTNOTENicholson-9] [9]
Nicholson.

[FOOTNOTESharma1960340-10] [10]
Sharma 1960, p. 340.

[FOOTNOTESharma1960376-11] [11]
Sharma 1960, p. 376.

[FOOTNOTESivananda1993247-12] [12]
Sivananda 1993, p. 247.

[13] [13]
(Bryant 2007); (Gupta 2007)

[FOOTNOTEBryant2007378–380-14] [14]
Bryant 2007, pp. 378–380.

[FOOTNOTEGupta201644–45-15] [15]
Gupta 2016, pp. 44–45.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]