نیمه‌عمر

این مقاله دربارهٔ واپاشی مواد پرتوزا است. برای دیگر کاربردها، نیمه‌عمر (ابهام‌زدایی) را ببینید.

نیم‌عمر^[۱] به مدت زمانی گویند که ماده پرتوزا به نصف مقدار اولیهٔ خود بر اثر واکنش‌های پرتوزایی کاهش یابد و با رابطهٔ ذیل تعریف می‌گردد:

${\displaystyle t_{1/2}={\frac {\ln(2)}{\lambda }}}$

که در اینجا ${\displaystyle {\lambda }}$ (لامبدا) را ثابت واپاشی گویند. نیمه عمر ایزوتوپ پرتوزا فلوئور-۱۸ به‌طور مثال حدوداً ۱۲۰ دقیقه‌ است.

نیم زیست اتم‌ها معیاری از ناپایداری آنهاست و برای مواد رادیواکتیو این پارامتر می‌تواند بین کسری از هزارم ثانیه تا چندین میلیون سال متفاوت باشد. برای نمونه نیمه عمر اتم کربن-۱۴ که میزان آن در مواد مختلف، معیار مناسبی برای زمان در تحقیقات باستان‌شناسی است، ۵۷۳۰ سال می‌باشد.

• نیم عمر را نباید به عنوان ‏علامت اختصاری برای "نصف یک عمر" تصور کرد. اگر نصف اتم‌های اصلی پس از زمان T½‎‏ بدون تغییر باقی بماند، پس از دو فاصله زمانی نیم عمر متوالی T½‎‏، یک چهارم ‏‏(‏‎½‎‏×‏‎ ½‎‏)، و پس از T ½‎‏3، یک هشتم اتم‌ها و همچنین تا آخر باقی خواهد ماند. جهت محاسبه تعداد نیمه عمر یا درصد تلاشی ماده پس از گذشت تعداد مشخصی نیمه عمر، می‌توان از رابطه ساده‌شده^* زیر، استفاده کرد.

${\displaystyle {0.3}N={log}({\frac {\ 100}{\ 100-X}})}$

که در آن: N= تعداد نیمه عمر و X= درصد تلاشی ماده

منابع

1. https://wiki.apll.ir/word/index.php/Half-life

• کنت کرین، آشنایی با فیزیک هسته‌ای (جلد اول)، ترجمهٔ ناصر میر فخرایی، مجید مدرس، تهران: مرکز نشر دانشگاهی، شابک ۸۱۲۰-۰۱-۹۶۴ مقدار |شابک= را بررسی کنید: length (کمک)