میتسوبیشی اف-ایکس

میتسوبیشی اف-ایکس (انگلیسی: Mitsubishi F-X) یک پروژه جنگنده نسل ششم برای نیروی هوایی ژاپن خواهد بود. صنایع سنگین میتسوبیشی پیمانکار اصلی این پروژه است و با ورود این جنگنده به خدمت، میتسوبیشی اف ۲ از نیروی هوایی بازنشسته خواهد شد.^[1][2][3]

F-X
طرح ماکت جنگنده اف-ایکس
کاربری	جنگنده رادارگریز جنگنده برتری هوایی
کشور سازنده	ژاپن
تولیدکننده	صنایع سنگین میتسوبیشی
نخستین پرواز	برنامه‌ریزی برای ۲۰۲۸
معرفی	برنامه‌ریزی برای ۲۰۳۵
وضعیت	در دست ساخت
کاربر اصلی	نیروی هوایی ژاپن
توسعه‌یافته از	جنگنده آی۳ میتسوبیشی ایکس۲ شین‌شین

پس‌زمینه

در سال ۱۹۹۷ و پس از رد درخواست نیروی هوایی ژاپن برای شریک شدن در پروژه لاکهید مارتین اف-۲۲ رپتور و پافشاری آمریکا برای صادر نکردن این هواپیمای پیشرفته به جهان، نیروی هوایی ژاپن تصمیم گرفت هواپیمایی با همین ویژگی برای خود طراحی کند.^[4][5] بنا بر این تصمیمگیری، پروژه‌ای مشابه با اف-۲۲ برای کسب دانش و تجربهٔ کافی ایجاد شد و آن پروژه میتسوبیشی ایکس۲ شین‌شین نام گرفت.^[6] در سال ۲۰۱۷ ژاپن و بریتانیا قراردادی برای به اشتراک گذاری دانش امضاء کردند که پیش‌برنده طرح ژاپنی و طرح انگلیسی تمپست برای جنگنده آینده دو کشور باشد.^[7][8] همزمان با این همکاری، شرکت بوئینگ پیشنهاد کرد که جنگنده‌ای بر پایهٔ اف-۱۵ ایگل یا اف-۱۸ سوپر هورنت را برای ژاپن طراحی کند؛ شرکت بی‌ای‌ئی سیستمز پیشنهاد توسعهٔ یوروفایتر تایفون را به ژاپن ارائه کرد.^[9] شرکت لاکهید مارتین پیشنهاد ساخت یک جنگنده دورگه از ترکیب دو جنگنده اف-۳۵ و اف-۲۲ را پیشنهاد نمود^[10][11] و نورثروپ گرومن نیز طرحی قدیمی موسوم به نورثروپ وای‌اف-۲۳ را برای توسعه پیشنهاد کرد.^[12][13]

در سال ۲۰۱۸ میلادی پیشنهاد مربوط به یوروفایتر تایفون و اف-۱۵ ایگل و اف-۱۸ موفق به کسب امتیاز لازم برای تأمین نیازهای نیروی هوایی ژاپن نشدند و از فهرست گزینه‌های وزارت دفاع ژاپن خط خوردند و وزارت دفاع اعلام کرد که علاقه‌ای برای توسعهٔ این سه پلتفرم ندارد.^[14] یوروفایتر و اف-۱۵ به دلیل قدیمی بودن مردود شدند. درحالیکه گزینه لاکهید مارتین مبنی بر ادغام ویژگیهای اف-۲۲ و اف-۳۵ به دلیل هزینه‌های بسیار زیاد آن مردود شد. ژاپن نیز اطمینان داشت که لاکهید مارتین هرگز از فناوری اف-۲۲ در جنگنده جدید استفاده نخواهد کرد و به چنین مشارکتی اعتماد نداشت. در ۲۷ مارس ۲۰۲۰ ژاپن رسماً پیشنهاد شرکتهای بی‌ای‌ئی سیستمز و بوئینگ و لاکهید مارتین را رد کرد.^[15] طبق گزارش، گزینهٔ لاکهید مارتین برای ساخت جنگنده ادغام شدهٔ جدید، قیمتی برابر با ۱۷۷ میلیون دلار آمریکا گذاشته بود که برای ژاپن پذیرفتنی نبوده‌است.^[16]

در اوایل سال ۲۰۱۹ میلادی دولت ژاپن رسماً اعلام کرد که قصد ساخت یک جنگنده بومی با توانایی‌های نسل ششم را دارد تا با از بین بردن وابستگی، هزینه‌های پشتیبانی و تأمین قطعات را کاهش دهد. طبق گزارش ژاپنی، این پروژه ۱۵ سال زمان برمی‌دارد و با استفاده از صنایع بومی ژاپن تکمیل خواهد شد.^[17][18][19] البته ژاپن اعلام کرد که شرکتهای مردود شده هنوز می‌توانند به عنوان «همکاران جزء» برای تأمین برخی از قطعات هواپیما، در پروژه ژاپنی مشارکت داشته باشند.^[20] شرکت سوبارو نیز آمادگی خود را برای همکاری با این پروژه اعلام کرد.^[21] طبق برآوردهای شرکت میتسوبیشی در سال ۲۰۲۰ اعلام شد که اولین پیش‌نمونه در سال ۲۰۲۴ ارائه خواهد شد، اولین پرواز آن در سال ۲۰۲۸ خواهد بود و در سال ۲۰۳۱ جنگنده در آستانه پیوستن به نیروی هوایی خواهد بود.^[22] همچنین در سال ۲۰۲۱ ژاپن با رولز رویس برای تأمین موتور این هواپیما رایزنی کرده‌است.^[23]

ویژگی‌ها

موتور ایکس‌اف۹ ژاپنی یکی از گزینه‌های احتمالی برای تأمین موتور جنگنده اف-ایکس است.

موشک ضدکشتی ASM3 یکی از موشکهای برتر در این جنگنده خواهد بود.

طبق گزارش ژاپنی، هیدرولیک متعارف جنگنده‌ها به دلیل عدم اطمینان دیگر استفاده نمی‌شود و جای خود را به سامانه‌های الکترونیکی خواهند داد.^[24] قطعات بدنه به وسیله اتصال‌دهنده‌های کامپوزیت به هم متصل خواهند شد و در بدنه آن سپر حرارتی و پلیمر تقویت شده با الیاف کربن به کار خواهد رفت تا وزن کاهش یابد. برای ساخت هواپیما از روش اجزاء محدود استفاده خواهد شد که طراحی به کمک رایانه انجام خواهد گرفت. با طراحی نوین بدنه و ساده‌سازی آن، زمان کار کارکنان خط تولید برحسب نفر-ساعت، به میزان ۱۱/۶ درصد کاهش خواهد یافت و در بخش کارکنان خط تولید نیز ۶۶ درصد از تعداد نیروهای کارمند کاسته خواهد شد.^[25][26] از آنجایی که قطعات اویونیک حرارت ایجاد می‌کنند، به وسیله یک سامانه آب‌خنک و بکارگیری روش تبرید تراکم-بخار از حرارت تولید شده جلوگیری می‌شود تا رادارگریزی افزایش یابد.^[27] برای افزایش رادارگریزی از فراماده استفاده می‌شود تا بازتاب امواج راداری کاهش یابند؛ این مواد از فلزات کوچک و دی‌الکتریک ساخته شده‌اند. این مواد در رادار دوپلر پالس نیز استفاده می‌شوند.^[28][29][30]

اویونیک

به منظور جلوگیری از شناسایی شدن و افزایش رادارگیزی این جنگنده، یک دستگاه رادار آرایه اسکن الکترونیکی فعال و سنسور فرکانس رادیویی پسیو برای آن درنظر گرفته شده‌است که یک دوربین فروسرخ بعنوان مکمل دارد. هم رادار و هم سنسور فرکانس رادیویی هردو از جنس نیترید گالیم ساخته شدند تا کارایی آنها افزایش یابد. این رادار برپایهٔ طرح J/APG-1 ساخته شده که در جنگنده میتسوبیشی اف ۲ به کار رفته‌است و شباهت زیادی به رادار AN/APG81 دارد.^[31] همچنین کلاه‌خود خلبان دارای دوربین، دامنهٔ دید عریض و صدای سه‌بعدی خواهد بود.^[32]

همراهی با پهپاد

ژاپن می‌خواهد پهپاد رزمی به‌نام «پهپاد رزمی پشتیبان» بسازد که بتواند در کنار اف-ایکس عمل کند. این پهپاد شبیه ایکس‌کیو-۵۸ یا ام‌کیو-۲۸ خواهد بود و به‌عنوان «پهپاد هم‌پر» در کنار جنگنده پرواز خواهد کرد. دو نسخه از این پهپاد طراحی خواهد شد؛ یکی که حامل حسگرها است و باید اهداف را بیابد، و دومی که مهمات را شلیک می‌کند و موشک‌ها را دور از هواپیمای اصلی هدایت می‌کند. هر دو نسخه طراحی مشابهی دارند. انتظار می‌رود این پهپادها تا دهه ۲۰۳۰ به‌طور کامل توسعه یابند.^[33][34]

سیاست خارجی و ژئوپولیتیک

گریگ روبنستین عضو موقوفه کارنگی برای صلح بین‌المللی اینگونه عنوان کرد که پس از برگزیت نگاه انگلستان رو به فرای اروپا رفته‌است و این می‌تواند هم‌پیمانان جدیدی برای انگلستان در فرامنطقه اروپا ایجاد کند. ژاپن نیز می‌خواهد از آمریکا استقلال پیدا کند و همکاری‌های ژاپن و بریتانیا موجب ناخرسندی آمریکا شده‌است.^[35] ساخت جنگنده اف-ایکس باعث می‌شود ژاپن قدرت خود را به رخ روسیه و چین بکشد و در شرق آسیا از همتایان خود چین و کره جنوبی در زمینه صنعت هوایی عقب نیفتد.^[36][37] با از سرگیری مناقشه جزایر سنکاکو و دریای جنوبی چین و افزایش خطرات کره شمالی نیاز ژاپن به یک نیروی هوایی برتر برای مقابله با جنگنده‌های چینی شنیانگ جی-۱۱، شنیانگ جی-۱۶، شن‌یانگ اف‌سی-۳۱ و چنگدو جی-۲۰ محسوس است و خطرات این کشورها را دفع خواهد کرد.^[38][39][40]

از آنجایی که امروزه بیش از ۹۰درصد از جنگنده‌های موجود در جهان ساخت کشورهای آمریکا، روسیه، فرانسه، بریتانیا و سوئد هستند، ساخت جنگنده ژاپنی و صادرات آن می‌تواند قدرت را از غرب به آسیا-اقیانوسیه تغییر دهد و از هژمونی غرب و به‌ویژه آمریکا در این صنعت بکاهد.^[41][42]

جستارهای وابسته

• سامانه نبرد هوایی آینده
• بی‌ای‌ئی سیستمز تمپست
• میگ-۴۱

منابع

1. Yeo, Mike (9 July 2020). "Japan unveils timeline for indigenous fighter jet program". Defense News. Retrieved 10 July 2020.
2. "Next-Generation Fighter Mitsubishi F-3 Stealth Future Fighter". Global Security. Retrieved 30 May 2020.
3. Japan picks Mitsubishi Heavy to lead development of new stealth jet fighter Nasdaq
4. "H.Amdt.295 to H.R.2266". Congress.gov.
5. "About "R & D Vision on Future Fighters"". Japan Ministry of Defense. 25 August 2010. Retrieved 28 March 2019.
6. Waldron, Greg (29 November 2017). "Tokyo to conclude X-2 programme in March 2018". Flight Global. Retrieved 10 May 2020.
7. "将来戦闘機における英国との協力の可能性に係る 英共同スタディに関 する取決めの締結について" (PDF). Ministry of Defense (Japan). 16 March 2017. Retrieved 9 May 2020.
8. Gady, Franz-Stefan (28 March 2017). "Japan and UK to Collaborate on Advanced Stealth Fighter Jet". The Diplomat. Retrieved 9 May 2020.
9. Akiyama, Shinichi (4 October 2018). "Defense Ministry to develop own fighter jet to succeed F-2, may seek int'l project". Mainichi Daily News. Retrieved 1 March 2019.
10. Tim Kelly, Nobuhiro Kubo (20 April 2018). "Exclusive: Lockheed Martin to propose stealthy hybrid of F-22 and F-35 for Japan – sources". Reuters. Retrieved 1 March 2019.
11. Tajima, Yukio (22 August 2018). "Lockheed offers Japan majority of work in plan for new fighter jet". Nikkei Asian Review. Retrieved 1 March 2019.
12. Tim Kelly, Nobuhiro Kubo (7 March 2018). "Exclusive: Japan's new advanced fighter may be based on existing foreign design – sources". Reuters. Retrieved 27 February 2019.
13. Tim Kelly, Nobuhiro Kubo (6 July 2018). "Exclusive: Northrop Grumman angles for role in Japanese stealth fighter program – sources". Reuters. Retrieved 1 March 2019.
14. Kelly, Tim (27 March 2020). "Exclusive: Japan favors home-grown design for next-generation fighter after rejecting foreign plans: sources". Reuters. Retrieved 9 May 2020.
15. https://mainichi.jp/english/articles/20181004/p2a/00m/0na/001000c Akiyama, Shinichi (4 October 2018). "Defense Ministry to develop own fighter jet to succeed F-2, may seek int'l project". Mainichi Daily News. Retrieved 1 March 2019.
16. Leone, Dario (21 July 2018). "Lockheed Martin's F-22, F-35 hybrid for Japan will cost $177 million instead of $133 million per aircraft". The Aviation Geek Club. Retrieved 2 March 2019.
17. "Japan to replace F-2 fighter with locally developed future fighter aircraft". Asia Pacific Defense Journal. The report originally came from Jane's on 4 February 2019. 6 February 2019. Retrieved 23 May 2020.{{cite news}}: نگهداری CS1: سایر موارد (link)
18. Gady, Franz-Stefan (5 February 2019). "Japan to Pursue Locally Developed Next Generation 'Future Fighter' Project". The Diplomat. The report originally came from Jane's on 4 February 2019. Retrieved 9 May 2020.
19. "Japan to replace F-2 fighter with locally developed future fighter aircraft". Asia Pacific Defense Journal. The report originally came from Jane's on 4 February 2019. 6 February 2019. Retrieved 9 May 2020.{{cite news}}: نگهداری CS1: سایر موارد (link)
20. Takahashi, Kosuke (1 April 2020). "Update: Japan rejects foreign plans for next-generation fighter". Jane's. Retrieved 9 May 2020.
21. "Japan to launch team to develop new fighter jet". The Japan Times. 1 April 2020. Archived from the original on 9 May 2020. Retrieved 9 May 2020.
22. https://www.defensenews.com/air/2020/07/09/japan-unveils-timeline-for-indigenous-fighter-jet-program/ Yeo, Mike (9 July 2020). "Japan unveils timeline for indigenous fighter jet program". Defense News. Retrieved 10 July 2020.
23. "Japón selecciona a Rolls-Royce para asistir en el desarrollo del motor para el F-X". AVIACIONLINE.
24. 井出, 正城; 中田, 聡; 伊能, 一成; 湯浅, 博; 西村, 義孝; 中島, 豪; 宇田川, 直彦 (29 October 2013). "電動アクチュエーションシステムに関する研究 －高電圧電源システム－" (PDF). Ministry of Defense (Japan).
25. 肱黒太士; 菅野恭広; 梅澤啓佑; 林利光 (2017). "将来戦闘機に向けた軽量化機体構造に関する研究" (PDF). Ministry of Defense (Japan). p. 4. Retrieved 29 May 2020.
26. 平本, 隆; 岩堀, 豊; 岡部, 朋永; 小林, 訓史 (16 December 2016). "外部評価報告書 ｢機体構造軽量化技術の研究｣" (PDF). Ministry of Defense (Japan). Retrieved 30 May 2020.
27. 香川, 澄; 板谷, 義紀; 橋本, 和典; 福山, 佳孝 (21 January 2019). "外部評価報告書 ｢将来戦闘機用小型熱移送システムに関する研究｣" (PDF). Ministry of Defense (Japan). Retrieved 30 May 2020.
28. 髙萩, 和宏; 平野, 誠 (2015). "アクティブ電波反射制御技術" (PDF). Ministry of Defense (Japan). Retrieved 29 May 2020.
29. "ＲＣＳの低減に寄与するメタマテリアル" (PDF). Ministry of Defense (Japan). 2011. Retrieved 28 May 2020.
30. 高萩, 和宏; 北川, 真也; 原崎, 亜紀子 (29 October 2013). "インテークダクト及びエンジンにおけるレーダ反射断面積の低減" (PDF). Ministry of Defense (Japan). Retrieved 28 May 2020.
31. https://aviationweek.com/asia-aerospace-defense/asia-aerospace-defense-japanese/future-fighter-sensors?elq2=2aa055d5dbcf4cac809480ae82d715b9&utm_campaign=21563&utm_medium=email&utm_rid=CPEN1000002769958 Perrett, Bradley (22 September 2019). "フューチャーファイターのセンサーが使用開 (Future Fighter Sensors Take To The Air)". Aviation Week Network. Retrieved 23 May 2020.
32. 伊能, 一成; 湯浅, 博; 中島, 豪; 宇田川, 直彦; 井出, 正城 (2013). "パイロットワークロード低減アビオニクスに関する研究 －三次元音響システム－" (PDF). Ministry of Defense (Japan). Retrieved 29 May 2020.
33. Bennett, Jay (5 October 2016). "Japan Wants Combat Drones That Can Fly in Formation With Its Fighters". Popular Mechanics. Retrieved 20 May 2020.
34. .wombatman1 (10 October 2016). "Drone Wingmen for Japanese Fighter Jocks". War is Boring. Retrieved 20 May 2020.
35. https://carnegieendowment.org/2019/05/22/japan-s-future-fighter-program-and-u.s.-japan-alliance-collaboration-or-collision-pub-79179 Rubinstein, Gregg (22 May 2019). "Japan's Future Fighter Program and the U.S. -Japan Alliance: Collaboration or Collision?". Carnegie Endowment for International Peace. Retrieved 16 May 2020.
36. https://www3.nhk.or.jp/nhkworld/en/news/backstories/825/ Tsuyoshi, Masuda (26 January 2020). "The complex history of Japan's plans for a domestically made fighter jet". NKH World-Japan. Retrieved 16 May 2020.
37. http://www.sps-aviation.com/experts-speak/?id=88&h=Japanese-Stealth-FighterPandey, B.K. (August 2016). "JAPANESE STEALTH FIGHTER". SP's aviation. Retrieved 16 May 2020.
38. "DEFENSE OF JAPAN 2019: Section 2 Military Trends in the Neighboring Countries of Japan" (PDF). Ministry of Defense (Japan). 2019. Retrieved 16 May 2020.
39. Groll, Elias (29 January 2016). "This Is Japan's New Stealth Jet". Foreign Policy. Retrieved 16 May 2020.
40. Mie, Ayako (21 March 2016). "Japan backs homegrown stealth jet in aerospace industry revival". The Japan Times. Retrieved 16 May 2020.
41. https://www.lowyinstitute.org/the-interpreter/japans-first-stealth-fighterBitzinger%5Bپیوند+مرده%5D, Richard A. (2 February 2016). "Japan's first stealth fighter". Lowy Institute. Retrieved 16 May 2020.
42. https://www.rsis.edu.sg/rsis-publication/rsis/japans-x-2-fighter-programme-continuing-challenges/Bitzinger, Richard A. (21 November 2018). "CO18193 | Japan's X-2 Fighter Program: Continuing Challenges". RSIS| S.Rajaratnam School of International Studies. Retrieved 16 May 2020.

• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Mitsubishi F-X». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۲۹ نوامبر ۲۰۲۱.