مک‌دانل داگلاس اف-۱۵ئی استرایک ایگل

مک‌دانل داگلاس (بوئینگ کنونی) اف-۱۵ئی استرایک ایگل (به انگلیسی: McDonnell Douglas F-15E Strike Eagle) یک جنگندهٔ تهاجمی چندمنظورهٔ دوسرنشین آمریکایی برای تمامی شرایط آب و هوایی است^[1] که از مک‌دانل داگلاس اف-۱۵ ایگل مشتق شده‌است. این جنگنده ساخت کارخانهٔ مک‌دانل داگلاس در کشور ایالات متحده است که در سال ۱۹۸۵ میلادی ساخته شد. نخستین استفاده‌کنندهٔ این هواگرد نیروی هوایی ایالات متحده است. این هواگرد برای نخستین بار در ۰۱۹۸۶−۱۲−۱۱ ۱۱ دسامبر ۱۹۸۶ میلادی مورد استفاده قرار گرفت. استرایک ایگل در دههٔ ۱۹۸۰ برای بازدارندگی هوایی دوربرد با سرعت بالا و بدون اتکا به هواگردهای جنگ الکترونیک یا اسکورت طراحی شد.

مک‌دانل داگلاس اف-۱۵ئی استرایک ایگل
اف-۱۵ئی نیروی هوایی ایالات متحده در آیداهو
کاربری	جنگنده چندمنظوره، جنگنده تهاجمی
تولیدکننده	مک‌دانل داگلاس بوئینگ دیفنس اسپیس اند سکیوریتی
نخستین پرواز	۱۱ دسامبر ۱۹۸۶ میلادی
معرفی‌شده در	آوریل ۱۹۸۸ میلادی
وضعیت	در حال خدمت
کاربر اصلی	نیروی هوایی ایالات متحده آمریکا نیروی هوایی سلطنتی سعودی نیروی هوایی اسرائیل نیروی هوایی جمهوری کره
ساخته‌شده	۱۹۸۵ میلادی تا کنون
تعداد ساخته‌شده	۵۲۵ فروند
هزینه هر فروند	۶۵ میلیون دلار
توسعه‌یافته از	مک‌دانل داگلاس اف-۱۵ ایگل

اف-۱۵ئی برای عملیات نظامی در عراق، افغانستان، سوریه و لیبی و غیره مستقر شده‌است. در طول این عملیات‌ها، این جنگندهٔ ضربتی حملات هوایی عمیقی را علیه اهداف با ارزش و گشت‌های هوایی رزمی انجام داده و از نیروها پشتیبانی هوایی نزدیک کرده‌است. همچنین به چندین کشور صادر شده‌است.

پیشینهٔ عملیاتی

اف-۱۵ئی نخستین بار در سال ۱۹۸۸ به واحدهای عملیاتی نیروی هوایی ایالات متحده تحویل داده شد.^[2] این جنگنده در ۳۰ سپتامبر ۱۹۸۹ در پایگاه نیروی هوایی سیمور جانسون در کارولینای شمالی در اسکادران جنگندهٔ تاکتیکی ۳۳۶ به توانایی عملیاتی اولیه رسید.^[3]

جنگ خلیج فارس

اف-۱۵ئی در پاسخ به حمله ارتش عراق به کویت در اوت ۱۹۹۰ برای عملیات سپر صحرا مستقر شد. اسکادران ۳۳۶ جنگندهٔ تاکتیکی به پایگاه هوایی سیب (Seeb) در عمان منتقل شد تا تمرینات آموزشی را آغاز کند. در ماه دسامبر، اسکادران‌های ۳۳۵ و ۳۳۶ به پایگاه هوایی شاهزاده سلطان در عربستان سعودی، نزدیک به مرز عراق، نقل مکان کردند.^[4] در آغاز عملیات طوفان صحرا، ۲۴ فروند اف-۱۵ئی در ۱۷ ژانویهٔ ۱۹۹۱ به پنج مجموعه تأسیسات ثابت اسکاد در غرب عراق حمله کردند. مأموریت‌ها علیه سایت‌های اسکاد در آن شب با حملهٔ بعدی ۲۱ فروند اف-۱۵ئی ادامه یافت.^[5]

در شب آغازین جنگ، یک اف-۱۵ئی نتوانست یک میگ-۲۹ را با موشک ایم-۹ سایدوایندر هدف قرار دهد. سایر اف-۱۵های ئی نیز با این میگ-۲۹ تنها درگیر شدند که در نهایت ان میگ با موشکی با منشأ نامشخص سرنگون شد.^[6][7] در ۱۸ ژانویه، در جریان حمله به یک کارخانهٔ نفت و بنزین در نزدیکی بصره، یک اف-۱۵ئی بر اثر آتش دشمن از دست رفت و هر دو خدمه جان باختند. از این کارخانه با سامانه‌های پدافندی سام-۳، سام-۶، سام-۸ و رولند و همچنین توپ‌های ضدهوایی به‌شدت دفاع می‌شد. دو شب بعد، دومین اف-۱۵ئی توسط یک سام-۲ عراقی سرنگون شد. خدمه جان سالم به در بردند و هردو اسیر شدند.^[8]

اف-۱۵های ئی در عملیاتی ۱۸ جت عراقی را با استفاده از بمب‌های جی‌بی‌یو-۱۲ و سی‌بی‌یو-۸۷ بر روی زمین در پایگاه هوایی تلیل منهدم کردند. در ۱۴ فوریه، یک اف-۱۵ئی یک بالگرد میل -۲۴ را در حال پرواز، منهدم کرد.^[9]

استرایک ایگل‌ها در این جنگ با اولویت سایت‌های موشکی اسکاد، اهداف شدیداً مورد دفاع در سراسر عراق را هدف قرار دادند. مأموریت‌هایی با هدف کشتن صدام حسین رئیس‌جمهور عراق نیز توسط آن‌ها انجام شد و چندین مکان مشکوک، بمباران شد. اف-۱۵ها همچنین حملاتی را علیه تانک‌ها و خودروهای عراقی در کویت انجام دادند. پس از ۴۲ روز نبرد، آتش‌بس در ۱ مارس ۱۹۹۱ به اجرا درآمد که منجر به ایجاد مناطق پرواز ممنوع شمالی و جنوبی بر فراز عراق شد.^[10]

نبرد علیه داعش (از ۲۰۱۴ تاکنون)

اف-۱۵های ئی نیروی هوایی ایالات متحده در جریان مداخله نظامی علیه داعش علیه شبه‌نظامیان دولت اسلامی (داعش) در عراق و سوریه شرکت کرده‌اند. در صبح روز ۲۳ سپتامبر ۲۰۱۴، هواپیماهای آمریکایی و عربی متعددی در سوریه حملات هوایی را علیه جنگجویان داعش، مجتمع‌های آموزشی، مقرها و مراکز فرماندهی و کنترل، انبارها، یک مرکز مالی، کامیون‌های تدارکاتی و خودروهای مسلح انجام دادند.^[11] پنتاگون ویدئوهایی از اهداف مورد اصابت اف-۱۵ها را منتشر کرد که توسط غلاف‌های هدف‌گیری اسنایپر AN/AAQ-33 آن‌ها گرفته شده‌است.^[12][13] بین اوت ۲۰۱۴ تا ژانویهٔ ۲۰۱۵، استرایک ایگل‌ها ۳۷ درصد از پروازهای نیروی هوایی ایالات متحده را انجام دادند.^[14]

اف-۱۵های ئی نیروی هوایی ایالات متحده مستقر در بریتانیا چندین حمله دوربرد علیه اردوگاه‌های داعش و شخصیت‌های برجستهٔ آن‌ها در لیبی انجام دادند. در ۱۳ نوامبر ۲۰۱۵، یک دستهٔ دو فروندی اف-۱۵ئی، ابونبیل الانباری، رهبر دولت اسلامی عراق و شام در لیبی را در حمله‌ای در نزدیکی درنه در شرق لیبی کشتند.^[15] در ۲۰ فوریهٔ ۲۰۱۶، اف-۱۵های ئی نیروی هوایی ایالات متحده^[16] به یک کمپ آموزشی داعش در نزدیکی صبراته که در آن جنگجویان خارجی مستقر بودند، حمله کردند و طبق گزارش‌ها، نورالدین چوچان، یک جهادگر تونسی ۳۶ ساله مرتبط با حملات سوس در سال ۲۰۱۵ کشته شد. منابع اعلام کردند که در این حمله ۴۹ نفر کشته و ۶ نفر زخمی شدند.^[17][18] بر پایهٔ گزارش‌ها دو صربستانی که در سال ۲۰۱۵ توسط داعش ربوده شده بودند نیز کشته شدند.^[19]

در ۸ ژوئن ۲۰۱۷، یک فروند اف-۱۵ئی یک پهپاد متعلق به متحدان رژیم بشار اسد را در نزدیکی تنف سوریه در نزدیکی محل استقرار نیروهای آمریکایی سرنگون کرد.^[20][21] این پهپاد احتمالاً شاهد ۱۲۹ بوده‌است.^[22] در ۲۰ ژوئن ۲۰۱۷، دومین شاهد-۱۲۹ توسط یک اف-۱۵ئی در نزدیکی منطقهٔ ممنوعه ۵۰ مایلی در اطراف تنف سرنگون شد.^[23]

در ۲۱ اوت ۲۰۲۱ یک فروند اف-۱۵ئی آمریکایی، یک پهپاد ناشناس را با موشک ایم-۹ایکس سایدوایندر در حالی‌که این پهپاد به نیروهای آمریکایی در شرق سوریه نزدیک می‌شد، سرنگون کرد.^[24]

کاربران

کاربران کنونی اف-۱۵ به‌رنگ آبی کم‌رنگ، کاربران کنونی اف-۱۵ئی استرایک ایگل به‌رنگ قرمز و کاربران هردو نسخه، به‌رنگ آبی پررنگ

اف-۱۵کِی نیروی هوایی جمهوری کره

اف-۱۵اِس‌جی نیروی هوایی سنگاپور

 اسرائیل

• نیروی هوایی اسرائیل تا ژانویهٔ ۲۰۱۴ تعداد ۲۵ فروند اف-۱۵آی دارد.^[25] 

 کره جنوبی

• نیروی هوایی جمهوری کره در سال ۲۰۱۹، تعداد ۵۹ فروند اف-۱۵کی فعال دارد.^[26]

 قطر

• نیروی هوایی قطر تعداد ۳۶ فروند اف-۱۵کیواِی سفارش داده‌است.^[27]

 عربستان سعودی

• نیروی هوایی سلطنتی سعودی تا ژانویهٔ ۲۰۱۴، تعداد ۷۰ فروند اف-۱۵اِس داشته و ۸۴ فروند اف-۱۵اِس‌اِی نیز سفارش داده‌است.^[28][29]

 سنگاپور

• نیروی هوایی سنگاپور ۴۰ فروند اف-۱۵اس‌جی دارد.^[30][31]

 ایالات متحده آمریکا

• نیروی هوایی ایالات متحده آمریکا تا آوریل ۲۰۱۹، تعداد ۲۱۹ فروند اف-۱۵ئی فعال دارد.^[32]

نگارخانه

• 
  پیش نمونه اف-۱۵ئی
• 
  اولین نمونه تولید شده از خط تولید
• 
  اف-۱۵ دی
• 
  نما از پایین
• 
  کابین
• 
  پارک چندین اف-۱۵ئی در عملیات سپر صحرا در جنگ خلیج فارس
• 
  عملیات طوفان صحرا. بر فراز چاه‌های نفت کویتی که درحال سوختن در آتش هستند. دو اف-۱۵ئی (مشکی) همراه با یک اف-۱۵ ایگل (سفید) و دو اف-۱۶ (سرمه‌ای) نیروی هوایی آمریکا
• 
  عکس در فوریه ۱۹۹۹ میلادی بر فراز آسمان عراق (بهمن ماه ۱۳۷۷ خورشیدی)
• 
• 
  افغانستان؛ سال ۲۰۰۶ میلادی
• 
  افغانستان، سال ۲۰۰۸ میلادی
• 
  درحال سوخت‌گیری
• 

جستارهای وابسته

• فهرست هواگردها
• مک‌دانل داگلاس اف-۱۵ ایگل

منابع

1. "Boeing: F-15E Strike Eagle". Boeing Defense, Space & Security. The Boeing Company. Archived from the original on 21 March 2015. Retrieved 2015-01-18.
2. Russian Air Power, Airlife Pub Ltd (1 July 2002), p. 37
3. Ciborski, James R. "The F-15 Eagle: A Chronology." بایگانی‌شده در ۲۰ سپتامبر ۲۰۰۷ توسط Wayback Machine History Office, Aeronautical Systems Center, Air Force Materiel Command, Wright-Patterson AFB, Ohio, June 2002.
4. Davies 2005, p. 14.
5. Davies 2005, p. 22.
6. «Tim Bennett's War». Air & Space Forces Magazine (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۴-۱۱.
7. Davies 2005, pp. 17–24.
8. Davies 2005, p. 25.
9. Davies 2005, pp. 29–30.
10. Davies 2005, pp. 30–31.
11. «Air Force fighters, bombers conduct strikes against ISIL targets in Syria». Air Force (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۴-۱۱.^{[پیوند مرده]}
12. F-15E Strike Eagle Decimates ISIL Compound in Syria بایگانی‌شده در ۳ اکتبر ۲۰۱۴ توسط Wayback Machine – Freebeacon.com, 28 September 2014
13. Cenciotti، David (۲۰۱۴-۰۹-۳۰). «Watch an ISIS compound be wiped out through an F-15E Strike Eagle's SNIPER advanced targeting pod». The Aviationist (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۴-۱۱.
14. Mehta, Aaron (2015-01-19). "A-10 Performing 11 Percent of Anti-ISIS Sorties". Defense News (به انگلیسی). Retrieved 2023-04-11.
15. Dzimwasha, Taku (14 November 2015). "Isis: US F-15 jet fighters kill Islamic State's Libyan chief Abu Nabil". Archived from the original on 4 March 2016. Retrieved 25 February 2016.
16. Sanchez, Raf (19 February 2016). "US 'targets Tunisia beach massacre organiser' in strikes against Islamic State in Libya". The Daily Telegraph. London. Archived from the original on 11 January 2022.
17. Alastair Jamieson. "U.S. Fighter Jets Target ISIS in Libya's Sabratha; Dozens Killed". NBC News. Archived from the original on 19 February 2016. Retrieved 25 February 2016.
18. Greg Botelho and Barbara Starr, CNN (19 February 2016). "U.S. strikes ISIS camp in Libya; 49 killed". CNN. Archived from the original on 19 February 2016. Retrieved 25 February 2016.
19. Greg Botelho and Barbara Starr, CNN (20 February 2016). "U.S. strikes ISIS camp in Libya; 49 killed". CNN. Archived from the original on 20 February 2016. Retrieved 25 February 2016.
20. Gordon, Michael R. (8 June 2017). "U.S. Says It Shot Down Drone That Attacked Fighters in Syria". The New York Times. Archived from the original on 8 June 2017. Retrieved 8 June 2017.
21. "Coalition statement on at Tanf". Archived from the original on 12 June 2017. Retrieved 8 June 2017.
22. "Iranian-Backed Militias Employ Drone Against U.S. Forces in Syria". Archived from the original on 11 September 2017. Retrieved 4 September 2017.
23. Ryan Browne; Barbara Starr (20 June 2017). "First on CNN: US shoots down another pro-regime drone in Syria". CNN. Archived from the original on 9 May 2019. Retrieved 21 June 2017.
24. "US-led coalition aircraft shoots down drone over Syria". Archived from the original on 23 August 2021. Retrieved 23 August 2021.
25. "World Military Aircraft Inventory". 2014 Aerospace. Aviation Week and Space Technology, January 2014.
26. "F-15K Slam Eagle". Archived from the original on 6 December 2019. Retrieved 28 February 2019.
27. "Qatar Signs $12 Billion Deal for U.S. F-15 Jets Amid Gulf Crisis". Bloomberg L.P. 14 June 2017. Archived from the original on 16 April 2022. Retrieved 1 August 2017.
28. "Boeing Presents First F-15SA of Saudi Arms Package" بایگانی‌شده در ۱۲ ژانویه ۲۰۱۴ توسط Wayback Machine. AIN Online
29. "World Military Aircraft Inventory". 2014 Aerospace. Aviation Week and Space Technology, January 2014.
30. "Singapore Quietly Expanding Fighter Force". USNI News. 25 August 2014. Archived from the original on 28 July 2020. Retrieved 6 November 2017.
31. "Singapore probably has up to 40 F-15SGs". 25 August 2014. Archived from the original on 2 September 2019. Retrieved 6 November 2017.
32. "F-15E Strike Eagle". U.S. Air Force (به انگلیسی). Archived from the original on 26 October 2019. Retrieved 2020-03-03.

• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «McDonnell Douglas F-15E Strike Eagle». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۳۱ مارس ۲۰۱۶.