Remove ads
خوانندهٔ موسیقی سنتی ایرانی (۱۲۹۰–۱۳۶۴) From Wikipedia, the free encyclopedia
غلامحسین بنان (زادهٔ ۱۰ اردیبهشت ۱۲۹۰[الف] – درگذشتهٔ ۸ اسفند ۱۳۶۴) خوانندهٔ موسیقی دستگاهی ایرانی بود. او از سال ۱۳۰۶ تا سال ۱۳۴۷ در زمینهٔ موسیقی فعالیت داشت. او عضو شورای موسیقی رادیو، استاد آواز هنرستان موسیقی تهران و بنیانگذار انجمن موسیقی ایران بود.[۳] بنان نخستین خوانندهٔ ایرانی آشنا با خط بینالمللی موسیقی (نُت) بود.[۴] جنس صدای وی از نوع باریتون بود. ترانههایی از جمله بهار دلنشین، الهه ناز و سرود ای ایران از آثار شناختهشده با صدای بنان هستند.[۵] بنان نتیجه محمدشاه قاجار است.[۶]
لحن یا سبک این مقاله بازتابدهندهٔ لحن دانشنامهای مورد استفاده در ویکیپدیا نیست. (فوریه ۲۰۱۸) |
غلامحسین بنان | |
---|---|
اطلاعات پسزمینه | |
زاده | ۱۰ اردیبهشت ۱۲۹۰ تهران، ایران |
درگذشته | ۸ اسفند ۱۳۶۴ (۷۴ سال) بیمارستان ایرانمهر، تهران |
ژانر | موسیقی سنتی ایرانیموسیقی کلاسیک |
ساز(ها) | پیانو، ارگ |
سالهای فعالیت | ۱۳۰۶–۱۳۴۷ |
سازهای اصلی | |
پیانو | |
نوع صوت | باریتون |
تحصیلات | لیسانس |
غلامحسین بنان در خانوادهای اهل هنر در محلهٔ قلهک تهران، در تاریخ ۱۰ اردیبهشت ۱۲۹۰ زاده شد.[۷][۸]
پدرش کریمخان بنانالدوله نوری و مادرش شرفالسلطنه دختر شاهزاده محمدتقی میرزا رکنالدوله برادر ناصرالدین شاه بود. او در یازدهسالگی آواز را نزد مرتضی نیداود آموخت. ضیاءالذاکرین و سیف دیگر مربیان آواز وی بودند.[۹]
بهگفته خود او، فعالیتش را در سال ۱۳۰۶ آغاز کرد و فقط در جلسات خصوصی و در حضور دوستان و آشنایان آواز میخواند. بنان از سال ۱۳۱۵ تا ۱۳۲۱ در خیابان ۳۰ متری اهواز ساکن بود و در آن سالها کارمند ادارهٔ ایرانبارِ اهواز بود.
او از اواخر شهریور ۱۳۲۱ وارد رادیو شد و با همکاری هنرمندانی چون روحالله خالقی صدایش به گوش مردم رسید.
از سال ۱۳۲۱ و با همکاری شماری از هنرمندان دیگر از رادیو تهران صدای غلامحسین بنان از رادیو شنیده شد. او وارد ارکستر انجمن موسیقی شد و با ارکستر شمارهٔ یک نیز همکاری کرد. بنان از بدو شروع برنامهٔ «گلهای رنگارنگ» بنا به دعوت داود پیرنیا با آن همکاری داشت. وی در طول فعّالیت هنری خود، حدود ۳۵۰ آهنگ اجرا کرد. ویژگی صدای وی زیر و بمها و تحریرهای صدای اوست. برخی بنان را بزرگترین اجراکنندهٔ سبک وزیری-خالقی میدانند. او همچنین در کنار ادیب خوانساری از اجراکنندگان آثار صبا و مرتضی محجوبی بود. همچنین به مرکبخوانی و تلفیق شعر و موسیقی مسلط بود. [نیازمند منبع]
در سال ۱۳۳۲ به پیشنهاد روحالله خالقی به ادارهٔ کل هنرهای زیبای کشور منتقل شد و در سمت استاد آواز هنرستان موسیقی ملی به کار مشغول و در سال ۱۳۳۴ رئیس شورای موسیقی رادیو شد. غلامحسین بنان از ابتدا در برنامههای گلهای جاویدان و گلهای رنگارنگ و برگ سبز شرکت داشته و برنامههای متعدد و گوناگون دیگری از این خواننده به جا ماندهاست. [نیازمند منبع]
در این برنامهها، نوازندگان موسیقی سنتی چون روحالله خالقی، ابوالحسن صبا، مرتضی محجوبی، احمد عبادی، حسین تهرانی، علی تجویدی، و… با او همکاری داشتهاند. [نیازمند منبع]
از ترانههای بنان میتوان به: آهنگ آذربایجان در دستگاه شور، آمدی جانم به قربانت ولی حالا چرا در مایهٔ بوسلیک، الهه ناز در مایهٔ دشتی، بهار دلنشین در آواز اصفهان، بوی جوی مولیان در آواز اصفهان، تصنیف توشهٔ عمر در دستگاه همایون، یار رمیده، میناب، خاموش، مرا عاشقی شیدا در دستگاه سهگاه، من از روز ازل در دستگاه سهگاه، نوای نی در آواز دشتی و سرود ای ایران در مایهٔ دشتی اشاره کرد.
به تصریح همسرش، بنان بهترین اثر خود را حالا چرا و کاروان میدانست و میگفت: «کاروان را برای بعد از مرگم خواندهام». اواخر عمر هم دلبستگی عجیبی به ترانهٔ رؤیای هستی پیدا کرده بود تا آنجا که با این آهنگ میگریست.[۱۰]
آواز ماهور با غزل سعدی به مطلع «همه عمر برندارم سر از این خمار مستی/ که هنوز من نبودم که تو در دلم نشستی» و آواز دیلمان با شعر سعدی به مطلع «چنان در قید مهرت پایبندم/ که گویی آهوی سر در کمندم» و همچنین آواز اصفهان بر روی غزل «آمد اما در نگاهش آن نوازشها نبود» از کارهای شاخص بنان هستند. دیلمان در گلهای رنگارنگ ۲۱۷ب (کاروان) اجرا شدهاست.
بنان مدتی نیز فن بازیگری تعلیم دید و در سال ۱۳۲۷ همراه چهرههای معروف آن روزگار در فیلمی به نام طوفان زندگی ساخته علی دریابیگی و اسماعیل کوشان بازی کرد که داستان آن در انجمن موسیقی ملی اتفاق میافتد. در این فیلم بنان دو ترانه از ترانههای معروفش را بهطور زنده اجرا میکند.[۱۱]
.[۱۲]
غلامحسین بنان در غروب ۸ اسفندماه ۱۳۶۴ خورشیدی، در بیمارستان ایرانمهر تهران درگذشت و برخلاف وصیتش که مایل بود در گورستان ظهیرالدوله به خاک سپرده شود، در دهم اسفند، در امامزاده طاهر کرج به خاک سپرده شد. او مدتها از بیماری دستگاه گوارش و افسردگی رنج میبرد.[۱۰]
در پی این رویداد، مرکز سرود و آهنگهای انقلابی وزارت ارشاد، هنرستان سرود و آهنگهای انقلابی، دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران، محمدرضا شجریان، کاوه دیلمی، هنگامه اخوان، شهرام ناظری، ابوالحسن ورزی، کامکار، تورج نگهبان، جمشید مشایخی، عماد رام و بسیاری دیگر از هنرمندان و دوستان و یاران وی پیامهای تسلیتی بهطور جداگانه صادر کردند.[۱۳] از سال ۱۳۶۴ یعنی زمان فوت وی تا سال ۱۳۸۹ سنگ قبر بنان تعویض نگردید، سال ۱۳۸۹ به دلیل پارهای از بازسازی و مرمت در امامزاده طاهر کرج و همسطحسازی قبور و تعویض همهٔ سنگ قبرهای نزدیک صحن، سنگ قبر بنان نیز تعویض گردید و به شکل کنونی درآمد.
مجموعهٔ شاخه گل را ایران صدا منتشر کردهاست.
مجموعه ترانههای بنان را انتشارات ماهور منتشر کردهاست.
و برنامههای متعدد و گوناگون دیگری که از وی به یادگار ماندهاند. آثار بهجامانده از این هنرمند را حدود ۳۵۰ اثر تخمین زدهاند.[۱۰] که بسیاری از آنها هنوز در دسترس عموم قرار ندارند.
غلامحسین بنان با مریم وزیری (خواهر کلنل علینقی وزیری و خدیجه افضل وزیری) ازدواج کرد که حاصل این ازدواج یک دختر به نام گیتی و یک پسر به نام بیژن است.[نیازمند منبع] بنان بعد از همسر اولش، در نهم بهمن ۱۳۴۴ با پریدخت آور ازدواج کرد.[۱۴]
بنان در ۲۷ دی ۱۳۳۶ بعد از پایان مهمانی و بازگشت به خانه بههمراه دو نفر از دوستانش ناگهان در حوالی کاروانسرای سنگی یک تانکر نفتکش که فاقد چراغ ایمنی عقب و پوشیده از گلولای بود و تاریکی شب هم مزید بر علت دیده نشدن کامیون بود جلوی آنها سبز میشود، و تصادف شدیدی بین خودروی بنان و آن تانکر نفتکش رخ میدهد. بعد از برخورد شدید، بنان از ناحیه صورت و چشمها دچار آسیب دیدگی میشود. البته بیژن — پسر او — هم دچار صدماتی شده بود که بهبود مییابد.[نیازمند منبع]
با انتشار خبر سانحهٔ تصادف در روزنامهها و مجلات و مراجعهٔ مردم به بیمارستان و به علت انبوه جمعیت، نظم عمومی بیمارستان برهم زده میشود و برای اینکار دفتری در سالن انتظار بیمارستان قرار میدهند تا مردمی که موفق به عیادت از بنان نشده بودند در آن دفتر ابراز همدردی کرده و نوشتهای برای او به جای بگذارند. بنان، برای معالجه به خارج از کشور مسافرت کرد و بعد از برگشت از این سفر تصمیم گرفت در مواضع هنری خود بازنگری کند. او میگفت: «من از این پس کوشش میکنم آثاری اجرا کنم که واجد وزنی شاد و شعری امیدوارکنندهاست. من جداً از ادامهٔ شیوهٔ قدیم که شباهت به مرثیهخوانی دارد خسته شدهام، البته در این زمینه سازندگان آهنگ باید با من یاری و همکاری کنند».[۱۰]
به گزارش خبرگزاری میراث فرهنگی در ۲ آبان ۱۳۹۲، خانهٔ بنان تخریب شد. این خانهٔ تاریخی در نیاوران، بلندیهای جمالآباد، نبش کوچه مینا، پلاک ۱۲ قرار داشت. محمد بهشتی، مشاور ارشد سازمان میراث فرهنگی، تخریب این خانه را به مثابهٔ از دست دادن صاحبان تهران میداند. بنان از سال ۱۳۵۴ در این خانهٔ دوطبقه زندگی میکرد که ایوانی رو به بلندیهای دماوند داشت.[۱۵]
برنامههای موسیقایی تنظیمشده به یاد بنان.
شامل عکسها، زندگینامه، خاطرات و یادبودهای بنان.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.