علی فاضل

علی فاضل (۱۳۰۲، مشهد - ۲۱ مرداد ۱۳۸۲، تهران) نویسنده و پژوهش‌گر ایرانی بود.^[۱]

علی فاضل
زاده	۱۳۰۲ مشهد
درگذشته	۲۱ مرداد ۱۳۸۲ تهران
زمینه کاری	نویسنده و پژوهش‌گر ادبی
ملیت	ایرانی

سالهای اولیه، تحصیلات و مشاغل

پدر او فردی روحانی و عالم به نام «حاج شیخ عبدالصمد فاضل سلیمانی خراسانی» بود. او دوران تحصیلات ابتدایی را در دبستان علمیه مشهد گذراند. چون نزد پدربه آموزش زبان عربی پرداخته بود پس از دانشسرای مقدماتی دبیر زبان عربی در دبیرستان‌های مشهد شد. وی تحصیلات دانشگاهی را در دانشگاه تهران آغاز و همزمان در دو دانشکده ادبیات و حقوق به تحصیل پرداخت چون دانشجویان حق ادامه تحصیل در یک رشته را داشتند، او رشتهٔ ادبیات را انتخاب کرد و رسالهٔ دکتری خود را با بدیع الزمان فروزانفر با عالی‌ترین درجه گذراند. وی مدتی معاونت وزارت فرهنگ و همچنین مدتی، مدیریت کل دبیرخانه شورای عالی فرهنگ را به عهده داشت. علی فاضل در ادامه در دانشگاه ملی وقت به تدریس پرداخت و چند سالی هم به همراه رعدی آذرخشی رئیس گروه ادبیات دانشگاه ملی بود.^[۲] او در بنیاد فرهنگ ایران، به سرپرستی پرویز ناتل خانلری در کار تحقیق دربارهٔ زبان و تاریخ و فرهنگ ایران، به همراه دیگر پژوهشگران فعالیت می‌کرد. وی در اواخر عمر علاوه بر تألیف و تصحیح کتاب، چند ماه را در سال به دعوت دانشگاه برلین به آلمان سفر می‌کرد و در آنجا به تحقیق و تدریس می‌پرداخت.

کتاب‌شناسی

نوشته‌های شیخ احمد جام که همگی به پارسی روان و ساده و غالباً بر لهجه تخاطب و محاوره نگارش یافته، علاوه بر ارزش بسیاری که از نظر اشتمال بر احوال و عقاید عرفاً و آداب و فرهنگ غنی تصوف دارد، از لحاظ ثبت و ضبط یک مقدار بسیار از لغات سره و اصطلاحات شیرین زبان ما سزاوار کمال توجه است و به سبب قدمت ۸۰۵ تا ۹۰۰ ساله خود به عنوان سندی معتبر و مسلم و یادگاری کهن و گران‌بها از نخستین روزگاران زبان و ادب پارسی به‌شمار می‌رود.

— علی فاضل، به نقل از مقاله یادبود نوشته ایرج پارسی‌نژاد در مجله بخارا^[۳]

از او آثار بسیاری در زمینه ادبیات و تصحیح آثار کهن به جامانده است؛ ولی آنچه سبب شهرت او شده تصحیح و توضیح و مقابلهٔ آثار عمدهٔ احمد جام بوده‌است.^[۴] بخشی از کتاب‌شناسی او عبارت است از:

1. تصحیح و توضیح «انس التائبین»، انتشارات توس، برنده جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی در سال ۱۳۶۱^[۵]
2. مقابله و تصحیح و مقدمه و توضیح بر کتاب «روضه المذنبین و حبه المشتاقین»
3. تصحیح، تحشیه و مقدمه بر کتاب «مفتاح الجنات»
4. شرح احوال و نقد و تحلیل آثار احمد جام
5. از جام شیخ جام
6. تصحیح و توضیح کتاب «منتخب سراج السائرین»
7. کارنامه احمد جام
8. بحار الحقیقه
9. دیوان احمد جام

پانویس

1. • «دکتر علی فاضل در گذشت». خبرگزاری مهر. دریافت‌شده در ۱۵ مارس ۲۰۲۰.
2. فاضل، یک برادر، 355.
3. پارسی‌نژاد، یاد یار مهربان، 337.
4. بهزادی، فاضل فرهنگ ایران رفت…، ۳۴۴.
5. باقرزاده، یک کتاب: دو جایزه و دو رژیم، 360.

منابع

• دهباشی، علی. «یاد و یادبود: درگذشت دکتر علی فاضل». بخارا (۳۱): ۳۳۲. دریافت‌شده در ۱۶ مارس ۲۰۲۰.
• «یادی از درگذشتگان: زنده یاد دکتر علی فاضل». بخارا (۱۰): ۱۸۵–۱۸۶. دریافت‌شده در ۱۶ مارس ۲۰۲۰.
• بهزادی، علی (۱۳۸۲). «فاضل فرهنگ ایران رفت…». بخارا (۳۱): ۳۴۰–۳۴۸. دریافت‌شده در ۱۶ مارس ۲۰۲۰.
• باقرزاده، محسن (۱۳۸۲). «یک کتاب: دو جایزه و دو رژیم». بخارا (۳۱): ۳۵۷–۳۵۹. دریافت‌شده در ۱۶ مارس ۲۰۲۰.
• فاضل، حسین (۱۳۸۲). «یک برادر». بخارا (۳۱): ۳۵۴–۳۵۶. دریافت‌شده در ۱۶ مارس ۲۰۲۰.
• پارسی‌نژاد، ایرج (۱۳۸۲). «یاد یار مهربان». بخارا (۳۱): ۳۳۶–۳۳۹. دریافت‌شده در ۱۶ مارس ۲۰۲۰.