سوده بنت زمعه

سوده بنت زمعه (به عربی: سودة بنت زمعة) همسر دوم محمد پیامبر اسلام بود، که پس از فوت ام المؤمنین خدیجه و پیش از عایشه به ازدواج محمد درآمد.^[۱]

ام‌المؤمنین سوده بنت زمعه
سودة بنت زمعة
نام هنگام تولد	سوده بنت زمعه
زادهٔ	مکه، حجاز، عربستان
درگذشت	۲۳ ه‍.ق مدینه، حجاز، عربستان
آرامگاه	بقیع
شناخته‌شده برای	همسر محمد پیامبر اسلام، ام‌المؤمنین
همسر	سکران بن عمرو محمد
فرزندان	عبدالرحمن بن سکران
والدین	زمعه بن قیس (پدر) شموش بنت قیس (مادر)
خانواده	بنی‌عامر لؤی اهل بیت

زندگی

او دختر زمعه بن قیس بن عبدشمس بن عبدود بن نصر بن مالک بن حسل بن عامر بن لؤی بن غالب بود. مادرش شموس بنت قیس از خاندان بنی‌نجار از قبیله خزرج در مدینه بود.^[۲]

سوده قبل از ازدواج با محمد، همسر پسر عمویش، سکران بن عمرو بود. او با شوهرش در مکه، اسلام پذیرفتند و در هجرت دوم به حبشه شرکت کردند. پس از برگشت از حبشه به مکه سکران درگذشت.^[۳]

علامه عسکری زندگی سوده و ازدواج او با پیامبر اسلام را چنین نگاشته است:

«سوده در ابتدا با پسر عموی خود «سکران» ازدواج کرد و صاحب پسری بنام عبدالله شد و به همراهی دیگر مسلمانان که برای دومین بار به حبشه مهاجرت می‌کردند، راهی آن دیار شد. سکران پس از مراجعت از حبشه در مکه درگذشت و سوده را بی‌پناه و بی‌سرپرست به جای گذاشت. رسول خدا نیز پس از وفات خدیجه سوده را به عقد خود درآورد.»^[۴]

بعد از بیوه شدن، پدرش او را به محمد داده بود. در منابع اهل سنت بعد از مرگ خدیجه، خوله بنت حکیم، سوده و عایشه را به محمد پیشنهاد داد و محمد نیز پذیرفت.

به نقل از روایت ابن‌عباس؛ سوده که علاقه محمد به عایشه را می‌دانست، می‌ترسید محمد او را طلاق دهد، از این رو گفت: مرا طلاق ندهید و نوبت مرا برای عایشه قرار دهید، عایشه از وی گفته است: کسی نزد من محبوبتر از سوده نبود. آیه ۱۲۸ سوره نسا محض این ماجراست:^[۵] (و اگر زنی از طغیان و سرکشی یا اعراض شوهرش، بیم داشته باشد، مانعی ندارد با هم صلح کنند و زن یا مرد از پاره‌ای از حقوق به خاطر صلح صرفنظر کنند و صلح بهتر است). محسن قرائتی در تفسیر نور به نقل از جعفر صادق درباب تفسیر این آیه می‌گوید: این آیه مربوط به کسی است که از همسرش لذتی نمی‌برد و بنای طلاقش را دارد، زن می‌گوید: «مرا طلاق نده، اگر خواستی همسر دیگری بگیری و مرا هم داشته باش.^[۶]

سوده به روایاتی ۵۰ سال سن داشت و برای نگهداری از فرزندان محمد و همچنین اداره خانه به آنجا آمد. سوده در آخرین سال خلافت عمر از دنیا رفت.^[۷][۸]

پانویس

1. «سوده دختر زمعة بن قیس - ویکی شیعه». fa.wikishia.net. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۲۳.
2. Tabari, Tarikh al-Rusul wa’l Muluk. Translated by Landau-Tasseron, E. (1998). Biographies of the Prophet’s Companions and Their Successors vol. 39 p. 169. New York: SUNY Press.
3. Tabari, Tarikh al-Rusul wa’l Muluk. Translated by Landau-Tasseron, E. (1998). Biographies of the Prophet’s Companions and Their Successors vol. 39 pp. 169–170. New York: SUNY Press.
4. عسگری، نقش عایشه در تاریخ اسلام:ج1-3 ص ۵۵.
5. الزمخشری، تفسیر الکشاف
6. قرائتی، محسن، نور، سوره نساء بایگانی‌شده در ۹ اکتبر ۲۰۱۱ توسط Wayback Machine
7. Adil Salih, Mohammad: Man & Prophet/Muhammad sceau des prophètes, Tawhid, pp. 585-586.
8. Ibn Sa'd, Tabaqat Vol.8 page 56. Persian translation by Dr. Mohammad Mahdavi Damghani. (1982). Tehran Iran Farhang va Andiheh Publications.

منابع

• تاریخ طبری جلد .۳۹ برگ ۱۶۹.
• ابو داوود جلد .۲:۲۱۳۰ برگ ۵۷۲
• صحیح بخاری جلد .۶:۳۱۸ برگ ۳۰۰
• تاریخ طبری جلد .۹ برگ ۱۲۸
• صحیح مسلم جلد .۲:۲۹۵۸ (برگ ۶۵۱)
• صحیح بخاری جلد .۳:۲۶۹ (برگ ۱۵۴) جلد .۳:۸۵۳ (برگ ۲۹)
• صحیح مسلم جلد .۲:۳۴۵۱ (برگ ۷۴۷)
• عسکری، سیدمرتضی، نقش عایشه در تاریخ اسلام، ج۱–۳، مترجمین: عطامحمد سردارنیا، محمدصادق نجمی، هاشم هریسی و محمدعلی جاودان، تهران: مرکز فرهنگی انتشاراتی منیر، چاپ نهم:۱۳۷۷
• زوجات النبی صلی الله علیه وآله وسلم نوشته: امیر مهنا الخیامی.
• هذا الحبیب یا محب نوشته: ابوبکر جابر الجزایری.
• السیرة النبویه نوشته: ابوالحسن علی الحسینی الندوی.
• قرائتی، محسن، نور، سوره نساء

• الزمخشری، تفسیر الکشاف