سخنگوی وزارت امور خارجه (ایران)

سخنگوی وزارت امور خارجه یک مقام رسمی است که وظیفه اصلی وی فعالیت به عنوان سخنگو برای وزارت امور خارجه است. تا سال ۱۳۹۰، مسئولیت ارتباط با رسانه‌ها جزو وظیفه‌های یکی از بخش‌های مستقل وزارت‌خانه به نام «اداره‌کل اطلاعات و ‌مطبوعات» بود با این حال یک جایگاه تثبیت‌شده در وزارت‌خانه برای سخنگویی وجود نداشت و شخص سخنگو به عنوان مشاور وزیر یا دستیار ویژهٔ وزیر منصوب می‌شد. در شهریور ۱۳۹۰، مسئولیت سخنگویی دارای ساختار مشخص شد و جایگاه حقوقی رئیس مرکز دیپلماسی عمومی و رسانه‌ای وزارت امور خارجه به عنوان سخنگو تعیین شد.

سخنگوی وزارت امور خارجه
نشان‌وارهٔ رسمی وزارت امور خارجه
متصدی کنونی اسماعیل بقایی از ۱۱ مهر ۱۴۰۳
مرکز دیپلماسی عمومی و رسانه‌ای
اقامت‌گاه	ساختمان هشت شرقی وزارت امور خارجه[1]
جایگاه	تهران، ایران
گمارنده	وزیر امور خارجه
بنیادگذاری	خرداد ۱۳۴۶
نخستین دارنده	پرویز عدل
وبگاه	صفحهٔ خانگی

ساختار اداری

مقالهٔ اصلی: مرکز دیپلماسی عمومی و رسانه‌ای

مسئولیت سخنگویی از دههٔ ۱۳۴۰ با اداره‌کل اطلاعات و مطبوعات وزارت امور خارجه بود. این اداره‌کل مسئول رسیدگی به فعالیت‌های حوزهٔ رسانه‌ها بود و فعالیت خاصی در دیپلماسی عمومی نداشت.^[2] همین مسئله باعث ایجاد یک ساختار جدید به نام «اداره‌کل

+ دیپلماسی عمومی» در مرداد ۱۳۹۰ شد و این دو اداره‌کل زیرنظر مرکز دیپلماسی عمومی و رسانه‌ای، در سطح معاونت وزیر، به فعالیت خود ادامه دادند.^[3] اداره‌کل‌های فوق در تغییرات ساختاری که از ابتدای بهمن ۱۳۹۶ اعمال شد، تبدیل به معاونت‌های مرکز شدند.^[4] همچنین معاونت امور سخنگویی با چهار اداره به ساختار مرکز اضافه شد تا در کنار معاونت‌های دیپلماسی رسانه‌ای و دیپلماسی عمومی، سومین معاونت مرکز را تشکیل دهد. به این ترتیب مرکز دیپلماسی عمومی و رسانه‌ای صاحب دوازده اداره در زیرمجموعهٔ خود شد.^[5] رئیس مرکز دیپلماسی عمومی و رسانه‌ای، سخنگوی وزارت امور خارجه است.^[6]

پیشینه

پیش از انقلاب ۱۳۵۷، مدیرکل اطلاعات و ‌مطبوعات وزارت امور خارجه، سخنگوی رسمی وزارت‌خانه بود که با دعوت از روزنامه‌نگاران به طور جمعی یا اختصاصی مطالب مورد نظر و اخبار وزارت‌خانه از انتصابات تا مسائل سیاسی خاص را در اختیار آن‌ها می‌گذاشت. این اداره دارای یک نشریهٔ هفتگی نیز بود که رابط وزارت با رسانه‌ها بود.^[7] در دههٔ ۱۳۴۰ که اردشیر زاهدی وزیر امور خارجه شد، پرویز عدل مدتی به عنوان مدیرکل اطلاعات و مطبوعات و نیز سخنگوی وزارت‌خانه فعالیت داشت. او در سال ۱۳۵۵ دوباره به سمت‌های مذکور منصوب شد.^[8] پرویز عدل در مرداد ۱۳۵۷ به عنوان سفیر ایران در برزیل شد و محمد پورسرتیپ سفیر ایران در سوریه که مأموریتش به اتمام رسیده و به ایران بازگشته بود، به سخنگویی رسید. مسئولیت پورسرتیپ تا خرداد ۱۳۵۸ ادامه داشت.^[9] پس از او، ابراهیم یزدی وزیر امور خارجه، ابراهیم مکلا را به سخنگویی تعیین کرد.^[10] آخرین مسئولیت مکلا پیش از انقلاب، سرکنسول ایران در ارزروم بود.^[11]

نشست‌های خبری از دههٔ ۱۳۷۰ آغاز شد.

بعد از استعفای دولت موقت، سید محمدباقر نصیرالسادات سلامی مدیر وقت روابط بین‌الملل سازمان صدا و سیما، همراه با صادق قطب‌زاده به وزارت امور خارجه آمد و به عنوان سخنگو مشغول به کار شد. نصیرالسادات سلامی پس از مدتی، سفیر ایران در ایتالیا شد.^[12] از محمود هاشمی رفسنجانی، برادر اکبر هاشمی رفسنجانی رئیس وقت مجلس شورای اسلامی، مصاحبه‌ای به عنوان سخنگوی وزارت امور خارجه موجود است.^[13]: 169 هاشمی رئیس ادارهٔ سوم سیاسی^[14] یا به گفتهٔ خودش، رئیس ادارهٔ دوم سیاسی بود.^[15] او در دو سال نخست پس از انقلاب، فرماندار قم بود و از سال ۱۳۵۹ به وزارت امور خارجه منتقل شد.^[16] رضا علوی طباطبائی سخنگوی بعدی وزارت امور خارجه بود. وی با سمت رئیس ادارهٔ روابط عمومی،^{[17]: ۱۳۶} در اعلام مواضع وزارت امور خارجه دربارهٔ مسائل مختلف، فعال بود.^[18] علوی طباطبائی در سال ۱۳۶۱ مدیرکل تشریفات وزارت امور خارجه شد^{[17]: ۱۴۰} و وظیفهٔ سخنگویی به مرتضی سرمدی محول شد.^[19] سمت رسمی سرمدی، مدیرکل روابط عمومی بود.^{[17]: ۱۴۰}

در روایت رسمی رسانه‌های ایران، از مرتضی سرمدی به عنوان نخستین سخنگوی وزارت امور خارجه نام برده شده و به گفتهٔ ایران‌وایر، دوران پیش از آن حذف شده‌است.^[20] سرمدی در شهریور ۱۳۶۸، معاون ارتباطات وزیر امور خارجه شد و با حفظ سمت، حکم سخنگویی نیز دریافت کرد.^[21] اگرچه مرتضی سرمدی مصاحبه‌هایی به عنوان سخنگوی وزارت امور خارجه موجود است^[22] با این حال، فعالیت جدی و مستمر سخنگویی نداشت. وزارت امور خارجه برای طرح کردن موضوعات مختلف، از سردبیران رسانه‌ها به‌طور موردی برای همکاری دعوت می‌کرد و معمولاً بیانیه‌های وزارت‌خانه «به‌نقل از یک سخنگو» منتشر می‌شدند.^{[23]: ۲۲۷} محمدحسن قدیری ابیانه مدیرکل اطلاعات و مطبوعات در اواخر دههٔ ۱۳۶۰ بود که برخلاف پیشینیان خود، فعالیت رسانه‌ای به عنوان سخنگو نداشت. او سفیر ایران در استرالیا شد^[24] و جای خود را به ناصر نوبری سفیر سابق ایران در شوروی داد.^[25] قدیری ابیانه در سال‌های بعد، دوباره به فعالیت‌های رسانه‌ای بازگشت و معاون سخنگوی دولت شد.^[26]

سالن برگزاری نشست‌های خبری در ساختمان هشت شرقی.

ناصر نوبری همزمان با مدیرکلی اطلاعات و مطبوعات، مدیرکل روابط عمومی و انتشارات نیز بود. او بخش سخنگویی وزارت‌خانه را طراحی و راه‌اندازی کرد ولی تصمیم گرفت فقط مدیر بخش سخنگویی بوده و یکی از معاونان خود را به عنوان سخنگو معرفی کند.^[27] محمود محمدی از اوایل سال ۱۳۷۲ به عنوان «یک عضو بخش سخنگویی»^[28][29] یا به عنوان سخنگو، با رسانه‌ها ارتباط داشت.^[30] همچنان در اخبار این دورهٔ زمانی، از سرمدی به عنوان سخنگو نام برده شده‌است.^[31] پس از دوران پنج سالهٔ مدیریت نوبری در بخش سخنگویی، حمیدرضا آصفی سخنگوی جدید و مدیرکل اطلاعات و مطبوعات شد. در دوران سخنگویی او، رابطهٔ فعالانه‌تری با رسانه‌ها شکل گرفت و نشست‌های خبری با حضور خبرنگاران به صورت غیرزنده آغاز شد.^{[23]: ۲۲۷}

فهرست

راهنمای رنگ
موقت

ر.	نام	نگاره	آغاز تصدی	پایان تصدی	دولت	وزیر	رئیس دولت	م.
دوران پهلوی
۱	پرویز عدل (۱۳۹۵–۱۳۰۲)		خرداد ۱۳۴۶	شهریور ۱۳۴۸	هویدا ۱	زاهدی	هویدا	[32]: ۴۰۱
					هویدا ۲
۲	محمود صالحی (؟–؟)		شهریور ۱۳۴۸	۲۱ دی ۱۳۵۱				.
					هویدا ۳	خلعتبری		[33]
۳	علیرضا هروی (۱۳۶۵–۱۲۹۷)		۸ اسفند ۱۳۵۱	۴ آبان ۱۳۵۴				[34]
(۲)	محمود صالحی (؟–؟)		۴ آبان ۱۳۵۴	۱۷ آبان ۱۳۵۵	هویدا ۴			[35]
(۱)	پرویز عدل (۱۳۹۵–۱۳۰۲)		۱۷ آبان ۱۳۵۵	۱۹ مرداد ۱۳۵۷				[36]
					آموزگار		آموزگار	[37]
۴	محمد پورسرتیپ (۱۳۸۵–۱۲۹۷)		۱۹ مرداد ۱۳۵۷	۲۲ بهمن ۱۳۵۷				.
					شریف‌امامی ۳	افشار	شریف‌امامی	.
					ازهاری		ازهاری	.
					بختیار	میرفندرسکی	بختیار	.
			دوران جمهوری اسلامی
			۲۲ بهمن ۱۳۵۷	۲۶ خرداد ۱۳۵۸	موقت	سنجابی	بازرگان	[9]
۵	ابراهیم مکلا (۱۳۹۶–۱۳۱۸)		۲۶ خرداد ۱۳۵۸	آذر ۱۳۵۸		یزدی		[38]
					موقت شورای انقلاب	بنی‌صدر	بهشتی	[39]
۶	سید محمدباقر نصیرالسادات سلامی (۱۳۹۹–؟)		آذر ۱۳۵۸	شهریور ۱۳۵۹		قطب‌زاده		[40]
							بنی‌صدر	[41]
–	محمود هاشمی رفسنجانی (زادهٔ ۱۳۲۰)		شهریور ۱۳۵۹	زمستان ۱۳۵۹	نخست	خداپناهی	رجایی	[13]: 169
۷	رضا علوی طباطبائی (؟–؟)		زمستان ۱۳۵۹	آذر ۱۳۶۱		رجایی		.
						موسوی		[42]
					دوم		باهنر	.
					موقت		مهدوی کنی	.
					سوم	ولایتی	موسوی	[43][44]
۸	مرتضی سرمدی (زادهٔ ۱۳۳۳)		آذر ۱۳۶۱	. ۱۳۷۱				[45]
					چهارم			[46]
					پنجم		رفسنجانی	[21]
۹	محمود محمدی (زادهٔ ۱۳۳۲)		. ۱۳۷۱	۲۵ آبان ۱۳۷۷				.
					ششم			[47]
					هفتم	خرازی	خاتمی	[48]
۱۰	حمیدرضا آصفی (زادهٔ ۱۳۳۱)		۲۵ آبان ۱۳۷۷	۱۹ شهریور ۱۳۸۵				[49]
					هشتم			.
					نهم	متکی	احمدی‌نژاد	.
۱۱	سید محمدعلی حسینی (زادهٔ ۱۳۴۰)		۱۹ شهریور ۱۳۸۵	۳۱ تیر ۱۳۸۷				[50]
۱۲	حسن قشقاوی (زادهٔ ۱۳۳۶)		۳۱ تیر ۱۳۸۷	۹ آبان ۱۳۸۸				[51]
۱۳	رامین مهمان‌پرست (زادهٔ ۱۳۳۹)		۹ آبان ۱۳۸۸	۲۱ اردیبهشت ۱۳۹۲	دهم			[52]
						صالحی		[6]
–	سید عباس عراقچی (زادهٔ ۱۳۴۱)		۲۱ اردیبهشت ۱۳۹۲	۶ شهریور ۱۳۹۲				[53]
۱۴	مرضیه افخم (زادهٔ ۱۳۴۱)		۶ شهریور ۱۳۹۲	۶ آبان ۱۳۹۴	یازدهم	ظریف	روحانی	[54]
۱۵	حسین جابری انصاری (زادهٔ ۱۳۴۸)		۶ آبان ۱۳۹۴	۳۰ خرداد ۱۳۹۵				[55]
۱۶	بهرام قاسمی (زادهٔ ۱۳۳۵)		۳۰ خرداد ۱۳۹۵	۲۴ فروردین ۱۳۹۸				[56]
					دوازدهم			.
۱۷	سید عباس موسوی (زادهٔ ۱۳۵۰)		۲۴ فروردین ۱۳۹۸	۲۶ مرداد ۱۳۹۹				[57]
۱۸	سعید خطیب‌زاده (زادهٔ ۱۳۵۸)		۲۶ مرداد ۱۳۹۹	۶ تیر ۱۴۰۱				[58]
					سیزدهم	امیرعبداللهیان	رئیسی	.
۱۹	ناصر کنعانی (زادهٔ ۱۳۴۹)		۶ تیر ۱۴۰۱	۱۱ مهر ۱۴۰۳				[59]
						باقری	مخبر	.
۲۰	اسماعیل بقایی (زادهٔ ۱۳۵۴)		۱۱ مهر ۱۴۰۳	در حال تصدی	چهاردهم	عراقچی	پزشکیان	[60]

پانویس

1. «اولین نشست خبری سخنگوی جدید وزارت امور خارجه». ایلنا. ۷ خرداد ۱۳۹۸.
2. سازمند، بهاره؛ براتی، مسعود (۱۳۹۳). الزامات و چالش‌های دیپلماسی عمومی ایران در عصر جهانی‌شدن. تهران: مرکز ملی مطالعات جهانی‌شدن. ص. ۱۱۹. شابک ۹۷۸-۶۰۰-۷۰۴۶-۱۶-۶.
3. «ایجاد اداره کل دیپلماسی عمومی در وزارت خارجه». ایران (۴۸۴۹): ۱. ۴ مرداد ۱۳۹۰ – به واسطهٔ مگ‌ایران.
4. جعفری، سعید (۷ شهریور ۱۳۹۶). «با تغییرات جدید در ساختار وزارت خارجه آشنا شوید». خبرآنلاین.
5. شریفی، اکرم (۳۰ دی ۱۳۹۶). «همه چیز درباره ساختار جدید وزارت خارجه از زبان سخنگو». خبرگزاری فارس.
6. «انتصابات جدید در وزارت امور خارجه». ایرنا. ۷ شهریور ۱۳۹۰.
7. نیک‌طبع، معین (۲۹ مهر ۱۴۰۱). «یک پرسش، یک پاسخ؛ فریدون مجلسی در گفت و شنودی از روزگاران دیپلماتیک: مروری بر پستی بلندی‌های دیپلماسی ایران (قسمت دوم)». دیپلماسی ایرانی.
8. عدل، پرویز (۲۰۰۴). خانهٔ ما در فیشرآباد: خاطرات پراکنده. لس‌آنجلس: شرکت کتاب. ص. ۱۱۷. شابک ۱-۵۹۵۸۴۰-۰۶-۰.
9. «سفیر تازه ایران در ورشو». اطلاعات (۱۵۹۱۶): ۱۶. ۷ مرداد ۱۳۵۸ – به واسطهٔ ویکی‌انبار.
10. "Iran nafi akan hantar askar2 ke Syria" [Iran denies sending soldiers to Syria]. Berita Harian. No. 9192. 18 August 1979. p. 7 – via National Library Board.
11. نیک‌طبع، معین (۲۲ مهر ۱۴۰۱). «یک پرسش، یک پاسخ؛ فریدون مجلسی در گفت و شنودی از روزگاران دیپلماتیک: مروری بر تاریخ وزارت خارجه ایران تا انقلاب اسلامی (قسمت اول)». دیپلماسی ایرانی.
12. جعفری ماربینی، محمد (۳۱ فروردین ۱۳۹۹). «ما ز بالاییم و بالا می‌رویم/ ما ز دریاییم و دریا می‌رویم/ خوانده‌ای انا اليه راجعون/ تا بدانی که کجاها می‌روی». انقلاب اسلامی در هجرت. بایگانی‌شده از اصلی در ۳ نوامبر ۲۰۲۲. دریافت‌شده در ۳ نوامبر ۲۰۲۲.
13. "CHRONOLOGY: December 1980–February 1981". Pakistan Horizon. Pakistan Institute of International Affairs. 34 (1): 140–196. 1981. ISSN 0030-980X. JSTOR 41393653.
14. Directory of Iranian Officials: A Reference Aid (PDF). Central Intelligence Agency. November 1988. p. 16. Supersedes LDA 88-10135.
15. مرگن، لیلا (اسفند ۱۳۹۲). «برنج هاشمی مثل خانواده هاشمی کتاب دوران ابتدایی متعلق به خانواده ما نیست». همشهری اقتصاد (۲۳) – به واسطهٔ خبرگزاری کشاورزی ایران.
16. افزونی، حبیب‌الله (۱۸ آبان ۱۳۸۸). «گفت‌وگو با محمود هاشمی رفسنجانی: عمل به توصیه‌های هاشمی وضع را بهبود می‌بخشد». اعتماد (۲۰۹۸): ۶ – به واسطهٔ مگ‌ایران.
17. دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی (۱۳۶۹). سیاستگزاران و رجال سیاسی در روابط خارجی ایران: به ضمیمهٔ قوانین امور تشکیلاتی و استخدامی وزارت امور خارجه (ویراست ۲). تهران: وزارت امور خارجه،.
18. "Flight Continues For Hijacked Libyan Plane". TimesDaily. Vol. 112, no. 343. United Press International. 9 December 1981. p. 2 – via Google News.
19. Directory of Iranian Officials: A Reference Aid (PDF). Central Intelligence Agency. October 1989. p. 16. LDA 88-10162.
20. مهرابی، احسان (۲۶ مرداد ۱۳۹۹). «تغییر سخن‌گوی وزارت خارجه ایران؛ «شکلات» به عباس موسوی». ایران‌وایر.
21. «انتصابات در وزارت امور خارجه ایران». ایرنا. ۲۵ شهریور ۱۳۶۸.
22. MacLeod, Scott (5 December 1983). "Arab states criticize U.S. attack". United Press International.
23. شفیعی سروستانی، مریم؛ روشندل اربطانی، طاهر؛ شریفی، سید مهدی؛ نوربخش، یونس (آذر ۱۳۹۹). «الگوی مطلوب دیپلماسی رسانه‌ای در وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران». پژوهشنامه علوم سیاسی. تهران: انجمن علوم سیاسی ایران. ۱۵ (۴): ۲۱۷–۲۴۱. doi:10.22034/ipsa.2020.422.
24. «انتصاب سفیر فوق‌العاده و تام‌الاختیار ایران در استرالیا». ایرنا. ۲۹ آبان ۱۳۷۰.
25. «مدیرکل جدید اطلاعات اخبار و مطبوعات وزارت امور خارجه». ایرنا. ۲ آذر ۱۳۷۰.
26. «معاون سخنگوی دولت منصوب شد». ایرنا. ۶ اسفند ۱۳۷۶.
27. فرج‌اللهی، امین (۲۹ شهریور ۱۳۹۱). «شوروی قرارداد سفیدامضای تسلیحاتی مقابل ما گذاشت/ پر کردن جام زهر آغاز شد». رجانیوز.
28. «تلاش مصر برای مخدوش کردن وجهه ایران انقلابی در منطقه». ایرنا. ۲۱ اردیبهشت ۱۳۷۲.
29. «اظهارات یک عضو بخش سخنگویی وزارت امور خارجه در مورد تجاوزات رژیم صهیونیستی به جنوب لبنان». اطلاعات (۱۹۹۶۸): ۳. ۷ مرداد ۱۳۷۲ – به واسطهٔ سامانه نشریات ایران.
30. «گفتگوی رسالت با محمدی سخنگوی وزارت امور خارجه ایران». ایرنا. ۱۲ مرداد ۱۳۷۲.
31. "Iran refuses to withdraw Rushdie fatwa". United Press International. 22 June 1995.
32. «ناگفته‌هایی از سیاست‌های مطبوعاتی پهلوی دوم؛ خاطراتی از پرویز عدل، مدیرکل اطلاعات وزارت امور خارجه». تاریخ معاصر ایران. تهران: مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران (۹): ۴۰۱–۴۱۴. بهار ۱۳۷۸.
33. «ضیافت به افتخار سفیر جدید». اطلاعات (۱۴۰۰۰): ۴. ۲۱ دی ۱۳۵۱ – به واسطهٔ ویکی‌انبار.
34. «مدیرکل جدید اطلاعات و مطبوعات وزارت خارجه». اطلاعات (۱۴۰۳۷): ۴. ۸ اسفند ۱۳۵۱ – به واسطهٔ ویکی‌انبار.
35. «مدیرکل اطلاعات و مطبوعات وزارت خارجه». اطلاعات (۱۴۸۴۳): ۴. ۴ آبان ۱۳۵۴ – به واسطهٔ ویکی‌انبار.
36. «مدیرکل تازه اطلاعات و مطبوعات وزارت خارجه». اطلاعات (۱۵۱۵۷): ۴. ۱۷ آبان ۱۳۵۵ – به واسطهٔ ویکی‌انبار.
37. «مدیرکل جدید مطبوعات وزارت خارجه». اطلاعات (۱۵۶۸۳): ۴. ۱۹ مرداد ۱۳۵۷ – به واسطهٔ ویکی‌انبار.
38. «سخنگوی وزارت امور خارجه تعیین شد». اطلاعات (۱۵۸۸۰): ۲. ۲۶ خرداد ۱۳۵۸ – به واسطهٔ ویکی‌انبار.
39. Goshko, John M. (5 December 1979). "U.N. Calls for Release Of Hostages in Tehran". The Washington Post.
40. «روزنامهٔ «دِ استنفورد دیلی» ۲۵ فوریهٔ ۱۹۸۰». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۷ دسامبر ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۱۹ مه ۲۰۱۶.
41. «خبر «آسوشیتد پرس» در مورد آزادی ۳ گروگان امریکائی تکذیب شد». اطلاعات (۱۶۱۶۱): ۱۱. ۱۹ خرداد ۱۳۵۹ – به واسطهٔ ویکی‌انبار.
42. "Iran Won't Allow 62 French Citizens to Leave Country". The New York Times. 7 August 1981. p. 1.
43. «ایران از صلیب سرخ جهانی خواست از جبهه غرب بازدید کند». اطلاعات (۱۶۶۰۷): ۱۴. ۱ دی ۱۳۶۰ – به واسطهٔ ویکی‌انبار.
44. "Turkish Mediation Denied". Near East/North Africa Report. No. 2475. United States Joint Publications Research Service. Agence France-Presse. January 1982. pp. 94–95. JPRS 79941.
45. Jahanpour, Farhang (1992). Directory of Iranian officials. London: BBC Monitoring. p. 60. ISBN 0-9519685-1-3.
46. Stokes, Lee (27 April 1988). "Iran rebukes Saudi Arabia for breaking relations". United Press International.
47. «حجاج لیبیایی در مناسک حج شرکت می‌کنند». ایرنا. ۵ اردیبهشت ۱۳۷۴.
48. «"حمیدرضا آصفی" سخنگوی وزارت امور خارجه ایران شد». ایرنا. ۲۵ آبان ۱۳۷۷.
49. «سخنگوی جدید وزارت امور خارجه ایران معرفی شد». ایرنا. ۲۵ آبان ۱۳۷۷.
50. «سید محمدعلی حسینی دستیار ویژه و سخنگوی وزارت خارجه شد». خبرگزاری مهر. ۱۹ شهریور ۱۳۸۵.
51. «قشقاوی به عنوان سخنگوی وزارت امور خارجه معرفی شد». خبرگزاری مهر. ۳۱ تیر ۱۳۸۷.
52. «رامین مهمان‌پرست سخنگوی جدید وزارت امور خارجه شد». ایسنا. ۹ آبان ۱۳۸۸.
53. «انتصاب سخنگوی جدید وزارت امور خارجه». خبرگزاری مهر. ۲۱ اردیبهشت ۱۳۹۲.
54. «عراقچی اعلام کرد: مرضیه افخم سخنگوی جدید وزارت خارجه است». ایسنا. ۶ شهریور ۱۳۹۲.
55. «سخنگوی جدید وزارت امور خارجه منصوب شد». خبرگزاری مهر. ۶ آبان ۱۳۹۴.
56. «قاسمی سخنگوی جدید وزارت امور خارجه شد». ایرنا. ۳۰ خرداد ۱۳۹۵.
57. احقاقی، اکرم (۲۴ فروردین ۱۳۹۸). «سید عباس موسوی سخنگوی وزارت خارجه شد». ایسنا.
58. مؤذن، محمدمهدی (۲۶ مرداد ۱۳۹۹). ««سعید خطیب‌زاده» سخنگوی وزارت امور خارجه شد». ایرنا.
59. بیات، طیبه (۶ تیر ۱۴۰۱). ««ناصر کنعانی» سخنگوی وزارت خارجه شد». خبرگزاری مهر.
60. کشتکار، حسین (۱۱ مهر ۱۴۰۳). «اسماعیل بقایی سخنگوی جدید وزارت امور خارجه شد». خبرگزاری مهر.

پیوند به بیرون

• اخبار سخنگوی وزارت امور خارجه