کشیش، اقتصاددان، و فیلسوف بریتانیایی From Wikipedia, the free encyclopedia
ریچارد ویتلی (Richard Whately) (زادهٔ ۱ فوریه ۱۷۸۷ – درگذشتهٔ ۸ اکتبر ۱۸۶۳)، یک دانشگاهی، استاد بلاغت، منطقدان، فیلسوف، اقتصاددان و الهیدان اهل انگلستان بود که همچنین به عنوان اسقف اعظم دوبلین در کلیسای اصلاحطلب ایرلند خدمت کرد. او یک کشیش آزادهاندیش پیشتاز، یک نویسنده پُربار و ستیزهجو در مورد موضوعات بسیار گسترده و یک شخصیت فروزان بوده و یکی از نخستین منتقدان ادبی بود که استعدادهای جین آستن را تشخیص داد.[1][2][3]
The Most Reverend ریچارد ویتلی | |
---|---|
اسقف اعظم دوبلین اسقف گلندالو کشیش ارشد ایرلند | |
کلیسا | کلیسای ایرلند |
قلمرو | دوبلین و گلندالو |
مشغول به کار | ۱۸۳۱–۱۸۶۳ |
پیشین | ویلیام مگی |
جانشین | Richard Chenevix Trench |
رستهها | |
دستگذاری | ۲۳ اکتبر ۱۸۳۱ توسط Richard Laurence |
اطلاعات فردی | |
زادهٔ | ۱ فوریهٔ ۱۷۸۷ میدان کاوندیش، لندن، انگلستان |
درگذشت | ۸ اکتبر ۱۸۶۳ (۷۶ سال) دوبلین، شهرستان دوبلین، ایرلند |
خاکسپاری | کلیسای جامع مسیح، دوبلین |
ملیت | انگلیسی |
مذهب | انگلیکان |
همسر | Elizabeth Whately |
فرزندان | ۵
پیشینه فلسفی |
تحصیلات | کالج آوریل، آکسفورد (B.A. 1808) |
محل کار | کالج آوریل، آکسفورد |
علایق اصلی | الهیات، منطق |
ایدههای چشمگیر | Erotetics |
تأثیرگرفته از | |
تأثیرگذار بر |
او در لندن متولد شده و فرزند دکتر جوسف ویتلی انقلابی (۱۷۳۰–۱۷۹۷ میلادی) بود. او در مدرسهای در نزدیکی بریستول و از ۱۸۰۵ میلادی در کالج آوریل در دانشگاه آکسفورد آموزش دید. او مدرک لیسانس خود در علوم مقدماتی (B.A) را در ۱۸۰۸ میلادی با کسب درجه دوم به دستاورد و در ۱۸۱۰ میلادی رساله وی برنده جایزه رساله زبان انگلیسی شد؛ در ۱۸۱۱ میلادی او به عنوان عضو آوریل انتخاب گردیده و در ۱۸۱۴ میلادی به درجههای مقدس رسید. او پس از فراغت از دانشگاه به تدریس خصوصی پرداخت، بهویژه تدریس ناسائو ویلیام سنیور که به دوست نزدیک وی مبدل شد و تدریس ساموئل هیندز.[4]
ویتلی پس از ادواج با الیزابت ویتلی در ۱۸۲۱ میلادی در آکسفورد زندگی کرد. او مجبور بود عضویت کالج ترک کند، چون مردان متأهل اجازه عضویت این کالج را نداشتند و او این دوره را با آموزش خصوصی و قلم خود گذراند. یکی از عموهای وی، ویلیام پلامر، برای وی مکانی برای زندگی در هالسوورث در سافک داد؛ ویتلی در اوت ۱۸۲۲ به آنجا نقل مکان کرد. دو دختر وی نویسنده بودند، جین ویتلی و مبلغ ماری لوئیس ویتلی. در ۱۸۲۵ میلادی، او به عنوان مدیر سنت آلبان هال گماشته شد، این سمت توسط استاد وی ادوارد کوپلیستون برایش فراهم گردید، چون کوپلیستون میخواست سطح علمی بسیار پاین در این هال را بهطور جدی بلند برده و همچنین یکی از هدفهای توسعهٔ کالج آوریل بود. ویتلی دوباره به آکسفورد برگشت و نخواست تا از ۱۸۳۱ به بعد در سافک زندگی کند، جای که او اثرات اجتماعی بیکاری را شاهد بود.[5][6][7]
ویتلی که یک اصلاحطلب بود در اوایل رابطهٔ بسیار دوستانه با جان هنری نیومن داشت. اما رابطه آنها بر سر نامزد شدن رابرد پیل برای کرسی دانشگاه آکسفورد در پارلمان، به خرابی گرایید.[8]
در ۱۸۲۹ میلادی، ویتلی به عنوان پروفیسورِ دروموند اقتصاد سیاسی در دانشگاه آکسفورد انتخاب گردیده و جانشین ناسائو ویلیام سنیور شد. دوره پروفسوری وی در این دانشگاه پس از مدت کوتاهی به دلیل انتصاب وی به عنوان اسقف اعظم دوبلین در ۱۸۳۱ میلادی، پایان یافت. او تنها یکبار سخنرانیهای علمی خود را تحت عنوان سخنرانیهای علمی مقدماتی در دو نسخه (۱۸۳۱ و ۱۸۳۲ میلادی) به چاپ رساند.[9]
انتصاب ویتلی توسط نخستوزیر چارلز گری در حوزه اسقفی دوبلین بیشتر یک غافلگیری سیاسی بود. هنری باتورست کهنسال این سمت را رد کرده بود. اداره ویگ [اصلاحطلب] که جدیداً روی کار آمده بود ویتلی را که در هولاند هوز شناختهشده بود و در یک کمیته پارلمانی حضور داشته بهطور مؤثر روی عشریه صحبت میکرد، یک گزینه پذیرفتنی یافتند. در عقب صحنه، توماس هاید ویلیرز به نیابت از دنیس لی مارچانت، برای گمارش وی در این سمت با ویگها در بروگهام چانهزنی گری کرد. این انتصاب در مجلس اعیان نیز به چالش کشیده شد، اما موفقیتی در پینداشت.[10]
در ایرلند اما، بیتعارفی ویتلی و نداشتن یک رویه آشتیآمیز، موجب بروز مخالفت از میان فرقه خودش نسبت به وی شده و از همان آغاز، با حمایت از موهبت دولت نسبت به فرقه کاتولیک، او باعث ناخوشنودی فرقه شد. او انضباط جدی در قلمرو اسقفی خود اعمال کرد؛ او بیانیهای از نظریات خود در مورد سبت (افکار در مورد سبت، ۱۸۳۲ میلادی) به چاپ رساند. او در خانه ریدسدیل در منطقه کلیچموند که درست در خارج از دوبلین واقع شدهاست، زندگی میکرد تا بتواند به باغداری نیز بپردازد. او به ایجاد اصلاحات در کلیسای ایرلند و قوانین فقرای ایرلندی، علاقه داشت. او تغییر نحوه پرداخت عشریه را برای کلیسا حتمی می-پنداشت.[11]
در ۱۸۳۱ میلادی، ویتلی تلاش نمود تا یک سیستم ملی و غیر فرقهای آموزش را در ایرلند ایجاد کند که طبق آن پروتستانها و کاتولیکها در مضامین سوادآموزی و اخلاقیات بهطور مشترک آموزش دریافت میکردند، اما آموزشهای دینی بهطور مجزا انجام میشد. در ۱۸۴۱ میلادی، اسقفهای اعظم کاتولیک ویلیام کرولی و جان مکهیل روی این بحث نمودند که آیا این سیستم آموزشی ادامه داده شود یا خیر، در نتیجه کرولی که از ویتلی حمایت میکرد از طرف پاپ اجازه دریافت کرد تا با مدنظر گرفتن برخی موارد ایمنی، به این سیستم ادامه دهد. در ۱۸۵۲ میلادی، پس از مخالفت اسقف اعظم جدید دوبلین، پاور کولین که یک کاتولیک بود، این برنامه آموزشی از هم پاشید. ویتلی که دیگر خود را در تنگنا میدید، در سال بعدی از بورد آموزش کنار رفت.[12]
در جریان سالهای قحطی ۱۸۴۶ و ۱۸۴۷، اسقف اعظم و خانواده وی در جهت تسکین فلاکتهای مردم تلاش کردند. در ۲۷ مارس ۱۸۴۸، ویتلی عضو انجمن کنتربری شد. او در ۱۸۵۵ میلادی به عنوان عضو خارجی افتخاری فرهنگستان هنر و علوم آمریکا انتخاب گردید.[13][14]
از ۱۸۵۶ میلادی به بعد علائمی از افول، با فلج شدن سمت چپ بدن ویتلی، شروع به تجلی خود کردند. او باز هم به وظایف عمومی خود ادامه داد.
در تابستان ۱۸۶۳ میلادی، بروز بیماری اولسر در پای ویتلی، او را زمینگیر کرده و پس از چندین ماه رنج شدید در ۸ اکتبر ۱۸۶۳ درگذشت.
ویتلی یک نویسنده پُربار، یک مفسر موفق و یک مدافع پروتستان بوده و آثارهای که او بهجای گذاشت در چندین نسخه به چاپ رسیده و به زبانهای مختلف ترجمه شدهاست. اثر وی مبانی منطق (۱۸۲۶ میلادی) برگرفته شده از مقالهای در دانشنامه میتروپولیتانا (Encyclopædia Metropolitana) تحت عنوان «منطق» بود. مقالهای در مورد «بلاغت» که به ادامه مقاله قبلی نوشته شده بود، مبانی بلاغت (۱۸۲۸) را فراهم کرد. ویتلی در این دو کار خود، منطق بلاغت را معرفی نمود.[15][16]
ویتلی در ۱۸۲۵ میلادی یک سری رسالهها در مورد خصوصیات ویژه دین مسیحیت را منتشر نمود، متعاقباً در ۱۸۲۸ میلادی سری دوم را تحت عنوان در مورد برخی مشکلات در نوشتههای سنت پاول و در ۱۸۳۰ میلادی سومین سری مقالات خود را تحت عنوان در مورد اشتباهات رومانیسم که به منشأ آنها در ماهیت انسان ردیابی شدهاست منتشر نمود. در ۱۸۳۷ میلادی او کتاب خود مدارک مسیحی را نوشت که در زمان حیات وی به بیش از دهها زبان ترجمه شد. با در نظرداشت شرایط ایرلند، کتاب مدارک مسیحی به کمک جیمز کارلیل به گونهای تفسیر گردید تا برای عقاید کاتولیک پذیرفتنی باشد.[17]
کارهای ویتلی شامل موارد ذیل بود:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.