جَمُنا[2][1] (یا آوانویسی شده از روی انگلیسی به صورت یامونا؛ Yamuna)[3] (به هندی: यमुना، به اردو: جمنا، به بنگالی: যমুনা)، رودی مقدس برای هندوها[4] در شمال هندوستان است که از کوه‌های هیمالیا سرچشمه گرفته و با جریان یافتن عمدتاً به‌سمت جنوب شرقی در الله‌آباد به رود گنگ می‌پیوندد.[5] این رود یکی از بزرگ‌ترین شاخه‌های رود گنگ است. رود جمنا غالباً در هیبت یمی، دختر خورشید و خواهر دوقلوی یما، خدای مرگ تجسم می‌شود.[4]
مشخصات
رود جمنا، رودی به طول تقریبی ۱۳۷۰[1] یا ۱۳۷۶[2] کیلومتر است. این رود که یکی از رودهای مهم شمال هند به‌ویژه در ایالت‌های اوتاراکند و اوتار پرادش به‌شمار می‌رود، درعین حال یکی از مقدس‌ترین رودهای این کشور است.[2] این رود از دامنه‌های کوه باندارپونچ در هیمالیا در نزدیکی یمنتری در اوتاراکند سرچشمه می‌گیرد و در کوهپایه‌های هیمالیا به سمت جنوب جریان می‌یابد. پس از گذر از دهلی و تغذیهٔ آبراه آگرا، در جنوب دهلی به‌سمت جنوب شرقی تغییر مسیر داده و درحالی‌که اینک به‌طور کامل در ایالت اوتار پرادش جریان دارد، از آگره، فیروزآباد و اتاوه می‌گذرد.[2] شماری از ریزابه‌های جنوبی در جنوب اِتاوه به جمنا می‌پیوندد که از میان آن‌ها، رودهای چامبال، سند، بتوا و کِن بزرگ‌ترینشان هستند.[2] رود جمنا در نزدیکی الله‌آباد به رود گنگ می‌پیوندد که محل تلاقی این دو رود، مکانی مقدس برای هندوهاست.[2][1]
بناهای تاریخی بسیاری همچون تاج محل در آگرا در امتداد کرانه‌های جمنا ساخته شده‌اند.[1] این رود پیش‌تر شریانی تجاری برای منطقه بود اما امروزه منبعی برای آبیاری ایالت‌های اوتار پرادش و پنجاب به‌شمار می‌رود و درعین حال، میزان آلودگی آب‌های آن به‌ویژه در ناحیهٔ دهلی، بسیار زیاد است.[1] در نتیجه رود جمنا به‌جز فصل بارندگی موسوم به مانسون، بسیار آلوده و کم‌آب بوده[1] و در فصل تابستان، با توجه به میزان آب برداشتی از آن توسط کانال‌های مختلف، به جویباری کوچک در بالادست آگرا تبدیل می‌شود.[2]
کانال‌ها یا آبراه‌های جمنای شرقی، جمنای غربی و آگره، مهم‌ترین کانال‌های موجود در مسیر رود جمنا هستند.[1]
نگارخانه
منابع
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
