بارداری
زمان رشد فرزندان در بدن مادر از ویکی‌پدیا، دانشنامه آزاد
زمان رشد فرزندان در بدن مادر از ویکی‌پدیا، دانشنامه آزاد
بارداری یا حاملگی (به انگلیسی: Pregnancy)، زمانی است که طی آن یک یا چند فرزند در رحم[پ ۱] زن رشد (آبستنی) می‌کنند.[۱] چندقلوزایی شامل بیش از یک فرزند به عنوان مثال فرزندان دوقلو می‌شود.[۲] بارداری معمولاً از طریق آمیزش جنسی اتفاق می‌افتد اما می‌تواند از طریق روش‌های فناوری کمک باروری نیز رخ دهد.[۳] بارداری ممکن است به تولد زنده و زایمان طبیعی، سقط خود به خودی، سقط جنین خودخواسته یا مرده زایی ختم شود. زایمان معمولاً حدود ۴۰ هفته پس از شروع آخرین دوره قاعدگی (LMP) اتفاق می‌افتد[۴] که کمی بیش از ۹ ماه است (سن آبستنی[پ ۲]). در صورت استفاده از سن لقاح، طول آن به حدود ۳۸ هفته می‌رسد.[۵][۶] رویان اصطلاحی است که برای فرزندان در حال رشد در طول هشت هفته اول پس از لقاح (یعنی ده هفته سن آبستنی) استفاده می‌شود و پس از آن، تا زمان تولد فرزند از واژه جنین[پ ۳] استفاده می‌شود.[۷] علائم و نشانه‌های زودهنگام بارداری ممکن است شامل عدم خونریزی در قاعدگی، سینه‌های حساس، تهوع حاملگی (تهوع و استفراغ)، گرسنگی و تکّرر در ادرار کردن باشد.[۸] بارداری ممکن است با کمک آزمایش بارداری تأیید شود.[۹] برای جلوگیری از بارداری از روش‌های پیشگیری از بارداری استفاده می‌شود.[۱۰][۱۱][۱۲]
| بارداری | |
|---|---|
| نام دیگر | آبستنی |
 | |
| یک زن باردار در دوره سه‌ماهگی سوم | |
| تخصص | پزشکی زایمان، مامایی |
| نشانه‌ها | عدم خونریزی در قاعدگی، سینه‌های حساس، تهوع حاملگی (تهوع و استفراغ)، گرسنگی و تکّرر در ادرار کردن |
| عوارض | عوارض بارداری ممکن است شامل اختلالات فشار خون بالا، دیابت بارداری، کم خونی ناشی از فقر آهن و استفراغ تند بارداری باشد |
| دورهٔ بیماری | معمولاً حدود ۴۰ هفته پس از شروع آخرین دوره قاعدگی (LMP) اتفاق می‌افتد که کمی بیش از ۹ ماه است (سن آبستنی). در صورت استفاده از سنّ لقاح، طول آن به حدود ۳۸ هفته می‌رسد |
| علت | معمولاً دخول جنسی، اما می‌تواند از طریق روش‌های فناوری کمک باروری نیز رخ دهد. |
| روش تشخیص | آزمایش حاملگی |
| پیشگیری | استفاده از روش‌های شایع و ایمن پیشگیری از بارداری همانند استفاده از قرص‌های ضدبارداری، استفاده از کاندوم و آی‌یودی |
| درمان | مراقبت‌های دوران بارداری |
| دارو | فولیک اسید، مکمل‌های آهن |
| فراوانی | ۲۱۳ میلیون (تا سال ۲۰۱۲ میلادی) |
| مرگ‌ها | ۲۳۰٬۶۰۰ (تا ۲۰۱۶ میلادی) |
| طبقه‌بندی و منابع بیرونی | |
بارداری به سه دوره تقریبی سه‌ماهه تقسیم می‌شود.[۱۳] سه‌ماهه اول شامل لقاح است که یعنی زمانی که اسپرم تخمک را بارور می‌کند.[۱۳] سپس تخمک بارور شده به سمت لوله فالوپ حرکت می‌کند و به داخل رحم می‌چسبد؛ جایی که شروع به تشکیل رویان و جفت جنین می‌کند.[۱۳] در سه‌ماهه اول، احتمال سقط جنین (مرگ طبیعی رویان یا جنین) در بالاترین حد خود قرار دارد.[۱۴] در اواسط سه‌ماهه دوم، حرکت جنین ممکن است احساس شود.[۱۳] در هفته ۲۹م، اگر مراقبت‌های پزشکی با کیفیت بالا ارائه شود، بیش از ۹۰ درصد نوزادان می‌توانند در خارج از رحم زنده بمانند، اگرچه نوزادانی که در این زمان به دنیا می‌آیند احتمالاً عوارض سلامتی جدی مانند مشکلات قلبی و تنفسی و معلولیت‌های ذهنی و رشدی طولانی مدت را تجربه خواهند کرد.[۱۳][۱۵]
مراقبت‌های دوران بارداری نتایج نهایی دوران بارداری را بهبود می‌بخشد.[۱۶]مراقبت‌های دوران بارداری ممکن است شامل مصرف اسید فولیک اضافی، پرهیز از مصرف تفریحی مواد مخدر، پرهیز از سیگار کشیدن، پرهیز از مصرف الکل، انجام ورزش منظم، انجام آزمایش خون و معاینات بالینی منظم باشد.[۱۷] عوارض بارداری ممکن است شامل اختلالات فشار خون بالا، دیابت بارداری، کم‌خونی ناشی از فقر آهن و استفراغ تند بارداری باشد. در یک زایمان ایدئال، زمانی که یک زن «در ترم»[پ ۴] است، زایمان به خودی خود آغاز می‌شود.[۱۸] نوزادانی که قبل از ۳۷ هفتگی به دنیا می‌آیند «زودرس»[پ ۵] هستند و در معرض خطر بیشتری برای مشکلات سلامتی مانند فلج مغزی هستند.[۱۳] نوزادانی که بین هفته‌های ۳۷م تا ۳۹م متولد می‌شوند «ابتدای ترم»[پ ۶] در نظر گرفته می‌شوند در حالی که نوزادانی که بین هفته‌های ۳۹م تا ۴۱م متولد می‌شوند «ترم کامل»[پ ۷] در نظر گرفته می‌شوند.[۱۳] نوزادانی که بین هفته‌های ۴۱م تا ۴۲م به دنیا می‌آیند، «انتهای ترم»[پ ۸] در نظر گرفته می‌شوند، در حالی که پس از ۴۲ هفته «پس از ترم»[پ ۹] در نظر گرفته می‌شوند. زایمان قبل از هفته ۳۹م با القای زایمان یا سزارین توصیه نمی‌شود مگر اینکه به دلایل پزشکی دیگر نیاز باشد.[۱۹]
حدود ۲۱۳ میلیون بارداری در سال ۲۰۱۲ میلادی رخ داد که از این تعداد ۱۹۰ میلیون (۸۹ درصد) در کشورهای در حال توسعه و ۲۳ میلیون (۱۱ درصد) در کشورهای توسعه یافته بوده‌است.[۲۰] تعداد بارداری در زنان ۱۵ تا ۴۴ ساله ۱۳۳ مورد در هر ۱۰۰۰ زن است.[۲۱] حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد از بارداری‌های شناخته شده به سقط جنین ناخواسته ختم می‌شود.[۲۲] در سال ۲۰۱۶ میلادی، عوارض بارداری منجر به مرگ ۲۳۰٬۶۰۰ مورد مرگ در مادران شد که نسبت به ۳۷۷٬۰۰۰ مرگ در سال ۱۹۹۰ میلادی کاهش یافته‌است.[۲۳] علل شایع مرگ عبارتند از خونریزی، عفونت‌ها، بیماری‌های فشار خون بارداری، انسداد زایمان، سقط جنین ناخواسته، سقط جنین خواسته، یا حاملگی خارج رحمی.[۲۴] در سراسر جهان، ۴۴ درصد از بارداری‌ها بدون برنامه‌ریزی و ناخواسته هستند.[۲۵] بیش از نیمی (۵۶٪) از حاملگی‌های برنامه‌ریزی نشده سقط می‌شوند.[۲۶] در میان حاملگی‌های ناخواسته در ایالات متحده، ۶۰ درصد از زنان تا حدودی در ماه شروع بارداری از روش‌های پیشگیری از بارداری استفاده می‌کردند.[۲۷] بیشتر افراد بعد از آمیزش جنسی احساس خوش آیندی می‌کنند[۲۸]
وقتی آمیزش جنسی انجام شد، اسپرم مرد از دهانهٔ رحم زن وارد رحم می‌شود و به سمت لوله‌های فالوپ حرکت می‌کند. اگر یکی از اسپرمها بتواند به لولهٔ رحم و سپس به تخمک برسد و وارد آن شود، تخمک بارور خواهد شد. در این حالت دیوارهٔ خارجی تخمک تغییر حالت می‌دهد و اجازهٔ ورود اسپرم دیگری را نخواهد داد. ژن‌ها و جنسیت جنین در لحظهٔ لقاح مشخص می‌شود. اگر اسپرم دارای کروموزوم Y باشد، جنسیت جنین پسر و اگر دارای کروموزوم X باشد، دختر خواهد شد.
باردار دوقلو یا چندقلویی به دو شکل همسان و غیرهمسان وجود دارد:
تولد دوقلوهای همسان با تقسیم یک تخمک بارور به صورت تصادفی اتفاق می‌افتد.
دوقلوهای ناهمسان از دو تخمک متفاوت که همزمان آزاد شده‌اند به‌وجود می‌آیند.[۲۹]
در اصطلاحات علمی به وضعیت بارداری گراوید می‌گویند و به انسان مؤنث باردار گراویدا. پاریتی[پ ۱۰] یا پارا برای نشان دادن تعداد بچه‌های سالم به دنیا آمدهٔ قبلی به کار می‌رود. زنی که هیچ‌گاه باردار نشده نولی‌گراوید و زنی که برای اولین بار باردار شده پریمی‌گراوی گفته می‌شود و در بارداری‌های بعدی مولتی‌گراوید یا مولتی پار نامیده می‌شود. زنی که هیچ‌گاه باردار نشده یا جنینی را بیش از ۲۰ هفتگی نگه نداشته نولی‌پار خوانده می‌شود. از این اصطلاحات برای نشان دادن وضعیت بارداری‌های قبلی یک زن در شرح‌حال و ثبت اطلاعات پزشکی در حین بارداری یا شرایط دیگر به کار می‌رود. واژهٔ رویاندر طی ۹ هفتهٔ اول بعد لقاح و جنین از هفتهٔ ۱۰ تا پایان بارداری به کار می‌رود.
در بسیاری تعاریف پزشکی و قانونی بارداری به سه قسمت (تریمستر) تقسیم می‌شود. در اولین سه‌ماهه یا تریمستر بیشترین ریسک سقط وجود دارد. در طی تریسمتر دوم یا سه‌ماهه دوم رشد جنین قابل بررسی است و از تریسمتر سوم یا سه‌ماههٔ سوم جنین قابلیت بقای خارج رحم را به‌دست می‌آورد.
در ناباروری‌هایی که عوامل مردانه دخیل است، با انجام آزمایش‌های ساده پاسخ آن دریافت می‌شود اما در زنان ممکن است اختلالات تخمکگذاری مانع از فرزندآوری شود که افزایش سن در کیفیت تخمک‌ها مؤثر است. کاهش کیفیت در باروری تخمک‌ها از سن ۳۵ سالگی به بعد است. بهتر است تا قبل از ۳۵ سال اقدام به فرزندآوری کرد؛ چون بارداری بعد از ۳۵ سالگی با شروع خطرات و مشکلاتی همراه است.[۳۰]
برخی از مهم‌ترین علائم بارداری یا حاملگی به این ترتیب است:
بارداری گاهی با مشکلاتی همراه است که برخی از آن‌ها به شرح زیر خواهد بود:
.gif)
بارداری اگر معمولی و طبیعی باشد و مشکل خاصی وجود نیاید اغلب بین ۳۷ تا ۴۲ هفته برآورد شده‌است. اما گاهی نوزادان به شکل زودرس در هفته‌های قبل از ۳۷ نیز متولد می‌شوند. اگر زایمان قبل از هفتهٔ ۳۷ انجام شود، یک زایمان زودرس است. پس از هفتهٔ ۴۱ هم جفت کم‌کم از بین می‌رود و ممکن است جنین نتواند به راحتی اکسیژن و مواد مغذی را دریافت کند و وضعیت زجر جنین اتفاق بیفتد.[۳۴]
طول دوران حاملگی از ۴۲ هفته یا ۲۹۴ روز از اولین روز از آخرین قاعدگی بیشتر می‌شود. در حاملگی طول کشیده، کم بودن مایع آمنیون یافته‌ای شایع است کاهش حجم مایع آمنیون جنین را در معرض خطر اختلالات مربوط به بند ناف قرار می‌دهد.[۳۵]
در دوران بارداری اصولاً به جزء برخی ویتامین‌ها و مکمل‌های غذایی، تجویز سایر داروها باید با احتیاط صورت گیرد، زیرا خطر سقط جنین یا ایجاد ناهنجاری‌های مادرزادی جنین وجود دارد. داروهای خطرناک در دوران بارداری به شرح زیر است:[۳۶]
در طول بارداری باید مراقب کالری مصرفی خود باشید. اگر شما دارای اضافه وزن (چه کم و چه زیاد) باشید، باید بیشتر از هر مادر دیگری در دوران بارداری کالری مصرفی خود را تحت نظر کارشناس تغذیه تحت کنترل داشته باشید و سبک زندگی سالمی را انتخاب کنید. این اضافه وزن در طول بارداری می‌تواند شدیدتر شود و ریسک ابتلا به بیماری‌های و اختلالات دوران بارداری را چه برای مادر و چه جنین افزایش دهد. با اینکه در نهایت به علت رشد جنین در رحم وزن شما زیاد خواهد شد، اما این اضافه شدن وزن باید طبق جدول استاندارد باشد و نباید از اعداد این جدول بالاتر برود. شما می‌توانید از راهنمایی‌های کارشناسان رژیم لاغری نیز کمک بگیرید و رژیم غذایی دوران بارداری مخصوص به خود را داشته باشید.[۳۷][۳۸][۳۹]
داشتن برنامهٔ غذایی خوب و سالم در بارداری یکی از مهم‌ترین نکات در داشتن وزن و اضافه وزنی ایدئال در بارداری است. مصرف کردن و داشتن یک رژیم غذایی که شامل مواد غذایی مهمی مثل نان و غلات، لبنیات، پروتئین، آهن، مایعات سالم، میوه و سبزیجات می‌تواند در تضمین سلامت مادر و جنین نقش بسزایی ایفا کند. خوردن غذاهای چسبناک و شکری را برای حفظ سلامت دندان و لثه با میوه و سبزیجات جایگزین کنید.[۳۲]
ورزش‌های بارداری نقش مهمی در تولد یک نوزاد سالم و یک زایمان طبیعی راحت برای زنان باردار دارد. ورزش‌های بارداری شامل تمرینات کگل یا تقویت عضلات پرینه، حرکت اسکات، ورزش با توپ، ورزش در آب، یوگا، حرکات کششی و پیاده‌روی است. حتماً باید زیر نظر متخصص انجام شود. از ورزش‌های سنگین بپرهیزید.
به صورت کلی بهتر است سفر در دوران بارداری انجام نشود. خصوصاً زمانی که زن باردار درگیر مسائلی چون لکه بینی، پایین بودن جفت، فشار خون بارداری و… هست، سفر اصلاً توصیه نمی‌شود. اما اگر سفر ضروری بود، می‌توان با رعایت نکات ایمنی سفر انجام شود.[۴۰]
در دین اسلام، یهود و زرتشت، به فرزند آوردن زنان، ارج نهاده شده‌است. از همین رو ایرانیان که عمدتاً پیرو یکی از همین ادیان بودند، آداب و رسوم زیادی در این خصوص داشته و دارند.[۴۱]
دو تقسیم‌بندی برای شمارش هفته‌ها و ماه‌های بارداری وجود دارد:
تحقیقات نشان داده‌است که تغییرات فیزیولوژیکی طی بارداری به زنان باردار کمک می‌کند تا تعادل خود را حفظ کنند و در هنگام حرکت واژگون نشوند.[۴۲]
سه‌ماهه اول بارداری[پ ۱۱] به دوران قبل از هفتهٔ ۱۲ بارداری گفته می‌شود. با توجه به اینکه بسیاری از زنان در این دوره از حاملگی خود بی‌اطلاع هستند بیشتر سقط‌های جنین‌های ناخواسته در این دوران اتفاق می‌افتند. از نظر علمی اولین روز بارداری از زمان آزاد شدن تخمک محاسبه می‌شود؛ بنابراین پزشکان برای تخمین زمان تولد، روز اول پریود را به عنوان مبنا در نظر می‌گیرند. تکامل رویانی و اندام‌زایی جنین نیز در این دوران اتفاق می‌افتند. در اولین قدم در سه‌ماهه اول بارداری، ترک سیگار و الکل و کاهش کافئین. مصرف مکمل اسید فولیک را شروع کنید به یاد داشته باشید از این نقطه به بعد برای مصرف هر دارو با پزشک مشورت نمایید.
افسردگی پس از زایمان (Postnatal depression) نامی است که به نوعی افسردگی که در برخی موارد پس از وضع حمل، زنان را مبتلا می‌کند گفته می‌شود. از هر ۱۰ زن، حدود یک زن این افسردگی را تجربه می‌کنند. این اختلال معمولاً طی یک ماههٔ نخست پس از وضع حمل آغاز می‌شود، اما حتی می‌تواند تا ۶ ماه بعد نیز ظهورش به تعویق بیفتد. اما گرفتگی خلق یا همان غم و اندوه مادران پس از زایمان با افسردگی پس از زایمان فرق دارد.
بروز اختلالات روان شناختی در این دوران می تواند یک پیشگویی کنندۀ منفی برای شیوه زندگی سالم و باعث کاهش خودمراقبتی در طی بارداری گردد، به طوری که پریشانی روانشناختی این مادران اغلب با تغذیه، فعالیت بدنی، بهداشت و روابط اجتماعی نامناسب همراه است.
از جمله اقدامات کم هزینه که می تواند مفید باشد، انجام مداخلات روانشناسی توسط پرسنل بهداشتی جهت کاهش اختلالات رایج روان در دورۀ بارداری است. روان شناسی مثبت گرا یکی از رویکردهای مطرح در این زمینه می باشد که توانسته است باعث بهبود کیفیت زندگی خصوصاً درعملکرد جسمانی، نشاط، سلامت عاطفی و عملکرد اجتماعی شود.
_Gherardini_del_Giocondo.jpg)
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
