دوپامینرژیک (به انگلیسی: Dopaminergic) به معنی ارتباط داشتن با انتقال‌دهنده‌های عصبی دوپامین است.[1]دوپامین یک انتقال دهنده عصبی رایج بوده و مواد یا اعمال دوپامینرژیک باعث افزایش فعالیت مرتبط با دوپامین در مغز می‌شود.[2] مسیرهای مغزی دوپامینرژیک فعالیت مرتبط با دوپامین را تسهیل می‌کند. به عنوان مثال، پروتئین‌های خاصی مانند ناقل دوپامین (DAT)، ناقل مونوآمین تاولی 2 (VMAT2) و گیرنده‌های دوپامین را می‌توان به عنوان دوپامینرژیک طبقه‌بندی کرد و نورون‌هایی که سنتز یا حاوی دوپامین و سیناپس‌هایی با گیرنده‌های دوپامین در هستند نیز ممکن است با این عنوان برچسب‌گذاری شوند. دوپامینرژیک آنزیم‌هایی که بیوسنتز یا متابولیسم دوپامین را تنظیم می‌کنند، مانند اسید آروماتیک L-آمینه دکربوکسیلاز یا DOPA دکربوکسیلاز، مونوآمین اکسیداز (MAO) و کاتکول O-متیل ترانسفراز (COMT) ممکن است به عنوان دوپامینرژیک نیز شناخته شوند.[3] همچنین، می‌توان گفت که هر ماده شیمیایی درون‌زا یا برون‌زا که از طریق اعمال غیرمستقیم بر گیرنده‌های دوپامین یا آزادسازی دوپامین تأثیر می‌گذارد (به عنوان مثال، روی نورون‌هایی که روی نورون‌هایی که دوپامین آزاد می‌کنند یا گیرنده‌های دوپامین را بیان می‌کنند و سیناپس می‌شوند) نیز می‌توان گفت که دارای اثرات دوپامینرژیک است، دو مثال برجسته مواد افیونی هستند که آزادسازی دوپامین را به‌طور غیرمستقیم در مسیرهای پاداش افزایش می‌دهند و برخی از آمفتامین‌های جایگزین که مستقیماً با اتصال به VMAT2 و مهار آن باعث افزایش آزادسازی دوپامین می‌شوند.[4]

Thumb
ساختار شیمیایی ناقل عصبی دوپامین

مسیرهای دوپامینرژیک

دوپامین در یکی از مسیر های چهار گانه زیر است:

  • مسیر مزولیمبیک (سیستم پاداشی مغز، انگیزه و اعتیاد)
  • مسیر مزوکورتیکال (کنترل اجرایی، انگیزه، سایکوز و غیره)
  • ‌مسیر نیگروستریاتال (حرکت و پارکینسون)
  • مسیر توبرو-اینفوندیبولار (نقش های هورمونی دوپامین)

برای جزئیات بیشتر به مسیرهای دوپامینرژیک مراجعه کنید.

مکمل‌ها و داروها

در زیر نمونه‌هایی از مواد دوپامینرژیک آورده شده‌است:[5]

پیش سازها

آگونیست‌های گیرنده

آنتاگونیست گیرنده / مسدود کننده گیرنده

مهارکننده‌های بازجذب/مسدود کننده‌های انتقال دهنده

منابع

Wikiwand in your browser!

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.

Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.