حمام بلور

حمام بلور قزوین از حمام‌های منسوب به دورهٔ صفویه و قاجاریه در بافت قدیم شهر قزوین است. تاکنون هیچ نام و نشان و مستنداتی از بانی و سازنده آن پیدا نشده و تاریخ دقیق ساخت آن مشخص نیست. این حمام با مساحتی نزدیک به ۱۲۰۰ متر مربع در یکی از محله‌های تاریخی شهر قزوین به نام محله آخوند قرار گرفته‌است. این حمام چند سالیست که تعطیل است.

حمام بلور - موزه سنگ
چال حوض حمام بلور
نام	حمام بلور - موزه سنگ
کشور	ایران
استان	استان قزوین
شهرستان	قزوین
اطلاعات اثر
کاربری	گرمابه
کاربری کنونی	موزه سنگ
دیرینگی	دوره صفوی
دورهٔ ساخت اثر	دوره صفوی
اطلاعات ثبتی
شمارهٔ ثبت	۳۹۶۸
تاریخ ثبت ملی	۱۰ مهر ۱۳۸۰

معماری بنا

معماری بنا به ویژه نقاشی‌های موجود در سربینه و کشف سفال‌های مختلف نشان از ساخت آن در دوره صفویه و تکمیل و بازسازی آن در دوره قاجار دارد. در قسمت زیر گنبد سربینه حمام چهار لایه نقاشی بر روی لایه‌ای از آهک وجود دارد.^[1] نقاشی‌های گل و طبیعت مربوط به دوره صفوی و تمثال‌های انسان مربوط به دوره قاجاری است. این نقاشی‌ها هنگام عملیات مرمت در زیر کاشی‌هایی که در دوران معاصر بر روی دیوارهای حمام نصب شده بود، پبدا شده‌اند. این حمام تا اواخر دهه ۷۰ خورشیدی مشغول به کار بوده‌است.

فضاهای حمام در زیرزمین واقع شده‌است که با گذشتن از ۱۳ پله به داخل سربینه وصل می‌شود و برخی تاق‌ها و گنبدهای آن نیز از پشت بام حدود ۶۰ تا ۱۹۰ سانتی‌متر از سطح معبر مجاور بالاتر است. ورودی به بخش گرمخانه حمام در امتداد کانال پاشویه حوض می‌باشد. پس از عبور از راهرو با اندکی انحراف به چپ وارد فضای گرمخانه می‌شویم.^[2] زیباترین بخش حمام، بخش گرمایشی حمام (طبقه جهنم) است که در کف گرمخانه واقع شده و اصطلاحاً به آن گربه رو می‌گویند. این قسمت ما را به یاد سیستم‌های گرمایش از کف امروزی انداخته و نشان از هنر و دانش معماری آن روزگار دارد. دیگر قسمت‌های حمام شامل: خزانه آب گرم، چال حوض یا استخر آب سرد، نظافتخانه، اعیانی، آتشخانه و سرویس بهداشتی می‌باشد.^[3]

موزه سنگ

با ابتکار سازمان فرهنگی ورزشی شهرداری قزوین، موزه سنگ شهر قزوین هم‌اکنون در این بنا قرار گرفته‌است.

ثبت ملی

حمام بلور قزوین به شماره ۳۹۶۸ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.^[1]

جستارهای وابسته

• فهرست آثار ملی ایران
• سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری

منابع

• «دانشنامهٔ تاریخ معماری و شهرسازی ایران‌شهر». وزارت راه و شهرسازی. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۶ اکتبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۶ اکتبر ۲۰۱۹.

پانویس

1. خبرگزاری جمهوری اسلامی :: نقاشی‌های دیواری حمام تاریخی بلور قزوین مرمت می‌شود^{[پیوند مرده]}
2. «QCRO». بایگانی‌شده از اصلی در ۴ مارس ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۲۲ آوریل ۲۰۱۰.
3. سیر تاریخی بنای شهر قزوین و بناهای آن، دکترسید محمد دبیرسیاقی، انتشارات حدیث امروز با همکاری اداره کل میراث فرهنگی استان قزوین، شابک ‎۹۶۴−۷۵۳۶−۱۳−۵