شاعر و فیلسوف ایرانی From Wikipedia, the free encyclopedia
هادی سبزواری (۱۲۱۲–۱۲۸۹ هجری قمری) دانشمند علوم اسلامی و فیلسوف و عارف و شاعر و فقیه ایرانی است. سبزواری غزل‌های حکمی و عرفانی سروده است و در شعر «اسرار» تخلص می‌کرد.[1][2] و مجموعه‌ای از منطق، الهیات و طبیعیات، علم النفس و فقه را به صورت منظوم فراهم آورده و آن را شرح کرده است. این کتاب شرح المنظومه نام گرفته است.[3]
هادی سبزواری | |
|---|---|
 | |
| عنوان(ها) | علامه دهر، حاجی، خاتم الفلاسفه، اعظم الفلاسفه، فقیه، حکیم سبزواری، استاد الحکما و المتالّهین |
| اطلاعات شخصی | |
| زاده | ۱۲۱۲هجری/۱۷۹۷میلادی/۱۷ مرداد ۱۱۷۶شمسی سبزوار |
| درگذشته | ۱۲۸۹ هجری/۱۸۷۳میلادی/۸ اسفند ۱۲۵۰شمسی (۷۷سال) سبزوار |
| محل دفن | آرامگاه ملا هادی سبزواری |
| قومیت | ایرانی |
| دوران | سده سیزدهم هجری |
| منطقه | سبزوار |
| مذهب | شیعه |
| آثار معروف | اسرار الحکم، النبراس فی اسرار الاساس (منظومه فقه و شرح آن)، منظومه حکمت و شرح و حاشیه زدن بر آن، منظومه منطق و شرح آن، الراح القراح، مفتاح الفتاح و مصباح النجاح، رسائل حکیم سبزواری، شرح حدیث علوی، دیوان اشعار، الرحیق |
| پیشه | علوم اسلامی (اعم از حکمت، فلسفه، فقه، ادبیات، کلام و…) |
| مرتبه | |
تأثیرگذاران | |
او در سال ۱۲۱۲ هجری معادل ۱۷۹۷ میلادی در شهر سبزوار به دنیا آمد. پدرش میرزا مهدی سبزواری یکی از دانشمندان علوم اسلامی بود که در ده سالگی وی را از دست داد. هادی پس از فراگیری علوم مقدماتی، برای تکمیل درس به مشهد رفت. پس از آن برای تحصیل عرفان و فلسفه راهی اصفهان شد و در جلسات درس استادانی از جمله حسین سبزواری، محمدابراهیم کلباسی، محمدتقی رازی، ملا علی نوری و اسماعیل کوشکی حاضر شد و در قسمت حکمت اشراق استفاده کرد. وی در سال ۱۲۴۲ به مشهد بازگشت و پنج سال در مدرسه حاج حسن مشغول تدریس تفسیر، فقه و فلسفه شد. بعد در سبزوار مدت چهل سال مشغول تدریس می‌شود.[4][5][6]
در دوره زندگی سبزواری، نام او به عنوان مهم‌ترین دانشمند اسلامی زمان خودش، مطرح بود.[نیازمند منبع]
دوره زندگی هادی سبزواری با ورود دوربین عکاسی به ایران و حکومت ناصرالدین شاه قاجار همزمان بود. به دستور ناصرالدین شاه، شخصی به نام آقا رضا خان اقبال‌السلطنه در سفر خراسان، مأمور شده تا از فیلسوف ایرانی یعنی حکیم سبزواری در منزلش عکاسی کند.
آقا رضا عکاس‌باشی نخستین عکاس حرفه‌ای ایران و پیش‌خدمت خاصه (آجودان مخصوص ناصرالدین‌شاه)، حسب‌الامر عکسی از ملاهادی برداشت و چون ملاهادی تا این زمان، عمل عکاسی را ندیده بود و همچنین آن را مخالف قانون و براهین علمیه حکمای سلف می‌دید، به همین دلیل معتقد بود که چنین چیزی امکان ندارد، لذا پس از پایان عکاسی، و دیدن تصویر خودش، بسیار متعجب شد و نهایتاً این موضوع را تأیید نمود. عکاسان ایرانی اکثر روحانیون را در محل تدریس و زندگی شان عکاسی کرده‌اند. می‌توان تصاویر این گروه را گواهی برای تأیید عکاسی از سوی رهبران مذهبی در ایران دانست.[7][8][9][10][11][12][13][14][15]
هادی سبزواری عصر روز بیست و پنجم ذی الحجه سال ۱۲۸۹ قمری در سن ۷۷ سالگی درگذشت. بنای آرامگاه ملاهادی سبزواری او در ضلع جنوبی میدان کارگر (مشهور به فلکه زند) شهر سبزوار واقع است.[16]
حکیم سبزواری علاوه بر حوزه علمیه کرمان نزدیک چهل سال در حوزه علمیه مشهد به تدریس پرداخته و حاصل این تلاش پرورش شاگردان بسیاری بوده است. در اینجا تنها به اسامی تنی چند از آنان اشاره می‌شود:
۳۶. میرزا عباس حکیم.[18]
ملاهادی سبزواری حدود ۸۰ اثر دارد که بعضی از آنها به چاپ رسیده است.
| دلدار چو مغز است و جهان جمله چو پوست | ناید به نظر مرا به جز جلوه دوست، | |
| مردم ره کعبه و حرم پیمایند | در دیده اسرار همه خانه اوست. |
نمونه شعر دیگر:
| دل را به تمنّا ز تو دیدار و دگر هیچ | قانع بتماشاست ز گلزار و دگر هیچ | |
| دارم ز تو امید که از بعد وفاتم | آیی به مزارم همه یک بار و دگر هیچ | |
| بس ناوک دلدوز تو آمد بمن ای گل | خواهد دمد از تربت من خار و دگر هیچ | |
| ای مرغ چگویم که بگوئیش غرض فهم | حسرت زده بنشین لب دیوار و دگر هیچ | |
| در لوح وجود از همه نقشی که نگارند | بینم الف قامت دلدار و دگر هیچ | |
| بلبل بچمن خوش‌دل و قمری بسر سرو | در هر دو جهان ما و غم یار و دگر هیچ | |
| بیجاست مداوای طبیبان بچشانم | یک شربت از آن لعل شکر بار و دگر هیچ | |
| مهر تو کجا وین دل چون ذره به تمثیل | تو یوسف و ما زال خریدار و دگر هیچ | |
| پندی شنو از بنده و بر خور ز خداوند | هرگز دلی از خویش میازار و دگر هیچ | |
| گر هست هوایت که خوری آب حیاتی | بر باد ده این پردهٔ پندار و دگر هیچ | |
| اسرار اگر محرم اسرار نهانی | در کون و مکان یار ببین یار و دگر هیچ |
یادبود
۸ اسفندماه روز بزرگداشت ملا هادی سبزواری است و همچنین دانشگاه حکیم سبزواری در سبزوار نیز به نام وی نامگذاری شده است.
آرتور دو گوبینو (فیلسوف فرانسوی):
«شهرت او به قدری عالمگیر شده که طلاب زیادی از ممالک هندوستان، ترکیه و عربستان برای استفاده از محضر او به سبزوار رو آورده و در مدرسه او مشغول تحصیل هستند.»
توشی‌هیکو ایزوتسو استاد فلسفه دانشگاه مک گیل کانادا:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
