جنگ‌های ساسانیان و هپتالیان

جنگ‌های شاهنشاهی ساسانی و هپتالیان، مجموعه‌ای از درگیری‌ها میان، هپتال‌ها و ساسانیان است، که از قرن پنجم تا سال ۵۶۲ میلادی، در سرزمین‌های فرارود و خراسان جریان داشت.

جنگ‌های ساسانیان و هپتالیان
نیروهای ساسانی و هپتالی در حال نبرد.
تاریخ قرن پنجم - قرن هفتم موقعیت خراسان بزرگ و فرارود نتایج پیروزی ساسانیان و ترک‌ها امپراتوری هپتالیان به یک پادشاهی کوچک تبدیل شد.
طرف‌های درگیر
شاهنشاهی ساسانی خاقانات غربی ترک (۵۵۷–۵۶۲)	هپتالیان
فرماندهان و رهبران
بهرام پنجم پیروز یکم † Mihran † سوخرا قباد یکم خسرو انوشیروان ایستمی خان	خوشنواز Ghaftar

جنگ‌ها

نبرد هرات

نبرد هرات که در سال ۴۸۴ میلادی وقوع یافت، یکی از سنگین‌ترین شکست‌های شاهنشاهی ایران در دوران فرمانروایی خاندان ساسان بود. در این جنگ شاهنشاه ساسانی، پیروز یکم کشته شد و بخش بزرگی از ایرانشهر به تصرف هپتالیان درآمد.^[1]

اردوکشی زرمهر به گرگان

زرمهر (سوخرا) که در زمان شاهنشاهی بلاش قدرت واقعی در دستان او بود، به کین جویی پیروز به شمال ایران که در حاکمیت خوش‌نواز پادشاه هپتالی بود اردو کشید. گفته شده که در این نبرد ایرانی‌ها به پیروزی دست یافتند در مورد وقوع این جنگ و نتایج آن تردید های وجود دارد.^[2]

نبرد بخارا

نبرد بخارا در سال ۵۵۷ به وقوع پیوست. در این نبرد ائتلاف ایران‌شهر ساسانی و گوگ‌ترک‌ها به یک پیروزی قطعی دست پیدا کرد و پس از آن شاهنشاهی هپتالیان به بخش‌های کوچک تجزیه شد. تمامی زمین‌های شمال آمودریا به گوک‌ترک‌ها ملحق شد و ایران نیز بخش‌های جنوبی آن را ضمیمه کرد.^[3]

پیامد

این نبردها، درنهایت با پیروزی شاهنشاهی ساسانی و تجزیهٔ سرزمین هپتال‌ها به پایان رسید.^[3]

جستارهای وابسته

• دیوار بزرگ گرگان
• محوطه باستانی بندیان
• جنگ‌های ساسانیان و کیداریان
• جنگ‌های ساسانیان و کوشانیان

پانویس

1. Klaus Schippmann (2012-01-26). "FĪRŪZ". دانشنامه ایرانیکا (به انگلیسی). Retrieved 2023-06-23.
2. Nikolaus Schindel (2013-04-30). "KAWĀD I i. Reign". دانشنامه ایرانیکا (به انگلیسی). Retrieved 2023-06-23.
3. A. D. H. Bivar (2012-03-22). "HEPHTHALITES". دانشنامه ایرانیکا (به انگلیسی). Retrieved 2023-06-23.

منابع

• Vogelsang, W. J. (2003). Encyclopaedia Iranica, Vol. XII, Fasc. 2. pp. 205–206 http://www.iranicaonline.org/articles/herat-ii. {{cite encyclopedia}}: Missing or empty |title= (help)
• Schindel, Nikolaus (2013). Encyclopaedia Iranica, Vol. XVI, Fasc. 2. pp. 136–141 http://www.iranicaonline.org/articles/kawad-i-reign. {{cite encyclopedia}}: Missing or empty |title= (help)
• Fisher, William Bayne; Yarshater, Ehsan (1983). The Cambridge History of Iran: The Seleucid, Parthian and Sasanian periods. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-24693-4.
• Potts, Daniel T. (2014). Nomadism in Iran: From Antiquity to the Modern Era. London and New York: Oxford University Press. pp. 1–558. ISBN 978-0-19-933079-9.
• Greatrex, Geoffrey; Lieu, Samuel N. C. (2002). The Roman Eastern Frontier and the Persian Wars (Part II, 363–630 AD). New York, New York and London, United Kingdom: Routledge (Taylor & Francis). ISBN 0-415-14687-9.
• Pourshariati, Parvaneh (2008). Decline and Fall of the Sasanian Empire: The Sasanian-Parthian Confederacy and the Arab Conquest of Iran. London and New York: I.B. Tauris. ISBN 978-1-84511-645-3.
• Morony, M. (1986). Encyclopaedia Iranica, Vol. II, Fasc. 2. pp. 203–210 http://www.iranicaonline.org/articles/arab-ii. {{cite encyclopedia}}: Missing or empty |title= (help)