جنگ داخلی اسپانیا

جنگ داخلی اسپانیا (به اسپانیایی: Guerra Civil Española) یک جنگ داخلی بود که از ۱۷ ژوئیه سال ۱۹۳۶ تا ۱ آوریل ۱۹۳۹ پس از کودتای بخشی از ارتش علیه جمهوری اسپانیا رخ داد.^[5][6][7]

جنگ داخلی اسپانیا
بخشی از دوره میان‌دوجنگ
اعضای تیپ بین‌المللی یازدهم جمهوری‌خواه در نبرد بلچیته سوار بر تانک تی-۲۶ شوروی
تاریخ ۱۷ ژوئیه ۱۹۳۶ – ۱ آوریل ۱۹۳۹ (۲ سال، ۸ ماه، ۲ هفته و ۱ روز) موقعیت اسپانیا قیمومیت اسپانیا بر مراکش گینه اسپانیایی دریای مدیترانه اقیانوس اطلس نتایج پیروزی ناسیونالیست‌ها پایان جمهوری دوم اسپانیا آغاز دیکتاتوری فرانکو آغاز بازسازی اسپانیا
طرف‌های درگیر
فرقه جمهوری‌خواهان <div class="plainlist " style="margin-right: خطای عبارت: نویسه نقطه‌گذاری شناخته نشده «۱»em; "> جبهه مردمی کنفدراسیون ملی کارگری/فدراسیون آنارشیستی ایبری UGT Generalitat of Catalonia EG (۱۹۳۶–۳۷) PG تیپ‌های بین‌المللی داوطلبان خارجی حمایت شده توسط  اتحاد جماهیر شوروی  مکزیک	ناسیونالیست‌ها <div class="plainlist " style="margin-right: خطای عبارت: نویسه نقطه‌گذاری شناخته نشده «۱»em; "> FET y de las JONS (از ۱۹۳۷) حزب فالانژ اسپانیا (۱۹۳۶–۳۷) CT (۱۹۳۶–۳۷) CEDA (۱۹۳۶–۳۷) RE (۱۹۳۶–۳۷) هواداران آلفونس (۱۹۳۶–۳۷) حمایت شده توسط ایتالیا پرتغال آلمان داوطلبان خارجی
فرماندهان و رهبران
رهبران جمهوریخواهان مانوئل آزانیا Julián Besteiro فرانسیسکو لارگو کابالرو خوان نگرین ایندالسیو پریتو Vicente Rojo Lluch خوزه میاجا خوان مودستو Juan Hernández Saravia Carlos Romero Giménez بونونتورا دوروتی † لوئیس کومپانیس خوزه آنتونیو اگویر (سیاستمدار)	رهبران ملی‌گرایان خوزه سانجورجو † امیلیو ملا † فرانسیسکو فرانکو Gonzalo Queipo de Llano Juan Yagüe میگوئل کابانلاس † Manuel Goded Llopis † Manuel Hedilla Manuel Fal Conde Mohamed Meziane
قوا
نیروها در ۱۹۳۸:[1] ۴۵۰٬۰۰۰ سرباز ۳۵۰ هواگرد ۲۰۰ تانک	نیروها در ۱۹۳۸:[2] ۶۰۰٬۰۰۰ سرباز ۶۰۰ هواگرد ۲۹۰ تانک
تلفات و خسارات
برآورد ۵۰۰٬۰۰۰ کشته[3] ۴۵۰٬۰۰۰ گریخته[4]

در این جنگ نیروهای طرفدار جناح چپ معروف به جمهوری‌خواهان از نیروهای معروف به ملی‌ها شکست خوردند و دوره طولانی دیکتاتوری ژنرال فرانکو در اسپانیا آغاز شد که تا مرگ او در سال ۱۹۷۵ ادامه داشت.^[8][9][10]

برقراری حکومت جمهوری

در سال ۱۹۳۱ بعد از ده سال آشوب سیاسی، بر اثر قیام جمهوری‌خواهان آلفونس سیزدهم شاه اسپانیا از کشور گریخت و حکومت جمهوری برقرار شد. دولت جمهوری کمر به انجام یک برنامهٔ اصلاحات اجتماعی و اقتصادی بست. برای مبارزه با قدرت کلیسا که از ایام باستان در این کشور ریشه دوانیده بود، قوانینی ضد طبقهٔ روحانیون به تصویب رسید و دیانت از حکومت تفکیک گردید، فرقه یسوعیون (ژزوئیتها) منحل و اموال آن‌ها توقیف شد. مدارس از حوزهٔ نظارت اهل دین بیرون آمد. نهضت قدیمی استقلال کاتالان با اعطای حق خودمختاری داخلی، تسکین یافت. برای طبقهٔ زارعین، دولت مشغول تکه‌تکه کردن املاک وسیع‌تر ملاکین مهم و تقسیم آن گردید. در پی اصلاحات دولت جمهوری‌خواه اسپانیا، آن قدر این اصلاحات اساسی بود که ملاکان مبرز و روحانیون را خشمگین کرد.^[11][12]

وقوع جنگ داخلی

بعد از ۱۹۳۳ بیش از پیش زمام امور حکومت به دست عناصر محافظه کار افتاد. کابینهٔ محافظه کاران نه کفایتی از خود نشان می‌داد و نه مورد توجهٔ عامهٔ مردم بود و به همین دلیل اعتراضاتی در اسپانیا رخ داد. در فوریهٔ ۱۹۳۶ انتخابات جدیدی صورت گرفت. کلیهٔ عناصر جناح چپ، یعنی جمهوری خواهان، سوسیالسیت‌ها، آنارشیستها و کمونیستها دست به دست هم داده و جبهه‌ای در برابر سلطنت طلبان، روحانیون و افسران ارتش تشکیل دادند. اتحاد جناح چپ در انتخابات به پیروزی قاطعی نایل آمدند. پس از این واقعه در ژوئیهٔ ۱۹۳۶ یکی از ژنرال‌های ارتش به نام فرانسیسکو فرانکو ضد دولت جمهوری قیام کرد. او توانست بندر بارسلون را فتح کند و خود را آماده نمود تا پایتخت را نیز تسخیر کند. احزاب چپ (جمهوری خواهان، سوسیالیست‌ها، آنارشیست‌ها و کمونیست‌ها) برای مبارزه متحد شدند و تمامی مملکت دستخوش جنگ داخلی گردید.^[13]

واکنش دیگر کشورها در قبال جنگ داخلی

با وخیم شدن اوضاع در اسپانیا دولت انگلستان و فرانسه تصمیم گرفتند نگذارند که جنگ داخلی اسپانیا تبدیل به مبارزه‌ای طولانی و عمومی شود. به همین جهت دولت‌های مزبور ارسال ملزومات جنگی به دولت جمهوری اسپانیا را ممنوع کردند. ایالات متحدهٔ آمریکا نیز جنگ داخلی اسپانیا را مشمول مقررات قانون بی‌طرفی شمرد. بنا به تشویق انگلستان و فرانسه ،۲۷ دولت از جمله بسیاری از دولت‌های اروپایی موافقت کردند که در جنگ داخلی اسپانیا شرکت نکنند. اما دولت آلمان، ایتالیا و اتحاد جماهیر شوروی مداخله کردند. هیتلر و موسولینی به حمایت فرانکو برخاسته و جمهوری خواهان را به عنوان ملعبهٔ دست بلشویسم تخطئه نمودند و حال آنکه اتحاد جماهیر شوروی از جمهوری پشتیبانی کرده و یاغیان فرانکو را به مزدوری برای فاشیسم بین‌المللی متهم کرد. آلمان‌ها، ایتالیایی‌ها و روس‌ها ملزومات جنگی به اسپانیا فرستادند. بمب افکنی فاشیست‌ها بر فراز شهرهای اسپانیا که اولین بمباران‌های هوایی مردم غیرنظامی در تاریخ بود، مردم جهان را سخت وحشت زده ساخت. شوروی به علت بعد مسافت هم که شده قادر به عمل مشابهی نبود، لکن هزاران نفر از اشخاصی که متمایل به جناح چپ و صاحب آرای آزادی خواهانه بودند به میل خویش، از ایالات متحده آمریکا و کشورهای اروپایی روانهٔ اسپانیا گردیدند تا در صفوف قوای ثابت قدم در جمهوری اسپانیا، مبارزه نمایند. جنگ داخلی اسپانیا کشورهای جهان را به دو گروه فاشیست و ضد فاشیست تقسیم کرد.^[14]

واکنش جامعه ملل

خولیو آلوارز دل وایو، وزیر خارجهٔ اسپانیا، در سپتامبر ۱۹۳۶ دست به دامن جامعه ملل شد تا برای حفظ استقلال سیاسی و یکپارچگی ارضی اسپانیا به این کشور کمک نظامی بکند. اعضای جامعه تصمیم گرفتند که نه در جنگ داخلی اسپانیا مداخله کنند و نه دیگر قدرت‌های خارجی را از مداخله در این جنگ منع کنند. هیتلر و موسولینی به ژنرال فرانسیسکو فرانکو و ملی‌گرایان کمک می‌کردند و شوروی حامی جمهوری‌خواهان بود. در فوریهٔ ۱۹۳۷، جامعه با منع ورود داوطلبان بین‌المللی به جنگ داخلی اسپانیا موافقت نکرد، ولی این تصمیم بیشتر جنبه‌ای نمایشی داشت.^[15]

سرانجام جنگ

سرانجام پس از حدود سه سال جنگ و بعد از آن که یک میلیون نفر در اسپانیا کشته شدند جناح چپ یا جمهوری خواهان، در سال ۱۹۳۹ در برابر قوای ژنرال فرانکو سر تسلیم فرود آوردند و وی توانست حکومت مستبدی نظیر رژیم فاشیست، در تمام کشور ایجاد نماید.^[16]

نگارخانه

• 
  نگاره‌ای از یک گور دسته‌جمعی متعلق به ایام جنگ داخلی اسپانیا. در این گور که در سال ۲۰۱۴ میلادی در استپار، استان بورگُس کشف شد، اجساد ۲۶ نفر از جمهوری‌خواهان که توسط ملی‌گرایان کشته‌شده بودند، قرار داشت.
  هیچ آمار رسمی در مورد تعداد کشته‌شدگان این دوران در اسپانیا وجود ندارد.^[17]
• 
  اسپانیا در نوامبر ۱۹۳۸، رنگ آبی بخش‌های زیر پرچم ملی‌گراها و رنگ سرخ بخش‌های زیر فرمان جمهوری‌خواهان را نشان می‌دهد.
• 
  یک هواپیمای ایتالیایی، متعلق به نیروهای ملی‌گرای تحت فرمان ژنرال فرانکو، در حال انجام مأموریت برای زدن شهر مادرید.
• 
  نگاره‌ای از لحظهٔ بمباران هوایی شهر بارسلون در تاریخ ۱۷ مارس ۱۹۳۸ میلادی، توسط نیروی هوایی ایتالیا که در حمایت از نیروهای ملی‌گرای تحت فرمان ژنرال فرانکو وارد جنگ شده بودند.

پانویس

1. Thomas (1961). p. 491.
2. Thomas (1961). p. 488.
3. تعداد تلفات مورد مناقشه است؛ estimates generally suggest that between 500,000 and 1 million people were killed. Over the years, historians kept lowering the death figures, and modern research concludes that 500,000 deaths is the correct figure. Thomas Barria-Norton, The Spanish Civil War (2001), pp. xviii & 899–901, inclusive.
4. Beevor (2006). pp. 410–11. Beevor notes that around 150,000 had returned by 1939.
5. 285,000 in combat, 125,000 executed, 200,000 of malnutrition, Thomas, Hugh (1961), The Spanish Civil War (and other initial editions), referred after Clodfelter, Micheal (2017), Warfare and Armed Conflicts: A Statistical Encyclopedia of Casualty and Other Figures, 1492–2015, ISBN 978-0-7864-7470-7, p. 339.
6. Ortega, Silvestre (2006), p. 80; the number of migrants usually quoted is 450,000, which refers only to these who crossed to France in the first months of 1939, López, Fernando Martínez (2010), París, ciudad de acogida: el exilio español durante los siglos XIX y XX, ISBN 978-8492820122, p. 252.
7. «The Spanish Civil War». web.archive.org. ۲۰۱۳-۰۳-۲۲. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۲ مارس ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۲-۰۶.
8. approximate, excluding post-war terror; Hepworth, Andrea (2017), Site of memory and dismemory: the Valley of the Fallen in Spain, [in:] Gigliotti, Simone, The Memorialization of Genocide, ISBN 978-1-317-39416-7, p. 77; highest considered estimate, Seidman, Michael (2011), The Victorious Counterrevolution: The Nationalist Effort in the Spanish Civil War, ISBN 978-0-299-24963-2, p. 172; Britannica Concise Encyclopedia (2008), ISBN 978-1-59339-492-9, p. 1795; 200,000 in combat, 125,000 executed, 175,000 of malnutrition, Thomas, Hugh (1977), The Spanish Civil War (and later editions), referred after Clodfelter (2017), p. 339; Nowa encyklopedia powszechna PWN (1995), vol. 2, ISBN 830111097X, p. 778; "probably over.." and including 300,000 KIA, Palmer, Alan (1990), Penguin Dictionary of Twentieth-Century History, ISBN 0-14-051188-1, p. 371; KIA + victims of terror only, Lowe, Norman (2013), Mastering modern history, London 2013, ISBN 978-1-137-27694-0, p. 345; at least, "lost their lives", Palmowski, Jan (2008), The Dictionary of Contemporary World History, ISBN 978-0-19-929567-8, p. 643.
9. Seidman, Michael (2011). The Victorious Counter-revolution: The Nationalist Effort in the Spanish Civil War. University of Wisconsin Press. ISBN 978-0-299-24964-9.
10. «Spanish Civil War fighters look back» (به انگلیسی). ۲۰۰۳-۰۲-۲۸. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۲-۰۶.
11. Seidman, Michael (2002). Republic of egos: a social history of the Spanish Civil War. University of Wisconsin Press. ISBN 978-0-299-17863-5.
12. Times، Richard Ederspecial To the New York (۱۹۶۸-۱۲-۱۷). «1492 Ban on Jews Is Voided by Spain; 1492 BAN ON JEWS IS VOIDED IN SPAIN (Published 1968)» (به انگلیسی). The New York Times. شاپا 0362-4331. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۲-۰۶.
13. Thomas, Hugh (1961) [1961, 1987, 2001]. The Spanish Civil War. London, England: Penguin. ISBN 0-14-101161-0. OCLC 248799351.
14. «Labor Archives of Washington — UW Libraries». lib.washington.edu. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۲-۰۶.
15. Northedge 1986, pp. 264–265, 269–270.
16. Collier, Paul (1999). "On the economic consequences of civil war". Oxford Economic Papers. 51: 168–183. doi:10.1093/oep/51.1.168. S2CID 18408517.
17. نبش قبر قربانیان جنگ داخلی اسپانیا، بی‌بی‌سی فارسی

منابع

• تاریخ جهان نو، دکتر رابرت پالمر
• تاریخ ایران و جهان، رشتهٔ ادبیات و علوم انسانی سال سوم متوسطه
• Thomas, Hugh (1961) [1961, 1987, 2001]. The Spanish Civil War. London: Penguin. ISBN 0-14-101161-0. OCLC 248799351.