تای‌زونگ (دودمان تانگ)

تای‌زونگ (به چینی:唐太宗 ، پین‌یین:Táng Tàizōng ، وید جایلز:T'ai-Tsung) (زادهٔ ۲۳ ژانویهٔ ۵۹۹- مرگ ۱۰ ژوئیهٔ ۶۴۹ میلادی) امپراتور چین و دومین فرمانروای دودمان تانگ بود. نام زمان تولد او لی شی‌مین بود و از ۶۲۶ تا ۶۴۹ بر چین فرمان راند.^[۱]

امپراتور تای‌زونگ
امپراتور دودمان تانگ
سلطنت	۴ سبتامبر ۶۲۶ – ۱۰ جولای ۶۴۹
پیشین	گائوزو (دودمان تانگ)
جانشین	گائوزونگ (دودمان تانگ)
زاده	28 January 598 Qingshan Palace in شهرستان ووگونگ، دودمان سوئی
درگذشته	10 July 649 (aged 51) محل دفن چانگ‌آن، دودمان تانگ
آرامگاه	مقبره ژائو
Consorts	[بانو ژانگ‌سون]]
فرزند(ان)	See § Family
نام کامل نام خانوادگی:لی(李) نام کوچک: شی مین (世民) نام و تاریخ‌های دوره Zhenguan (چینی سنتی: 貞觀): 4 September 626 – 10 July 649 نام پسامرگ Short: Wen Huangdi (چینی: 文皇帝) Full: Wen Wu Dasheng Daguang Xiao Huangdi نام معبد Taizong (چینی: 太宗)
خاندان	دودمان تانگ
پدر	گائوزو (دودمان تانگ)
مادر	شهبانو تای‌مو

او پدرش گائوزو را برانگیخت تا بر دودمان سوئی فرمانروایی کند. و سپس به همراه پدر دودمان تانگ را بنیاد نهاد. او را یکی از بزرگترین امپراتوران چین می‌دانند. دورهٔ فرمانروایی او یکی از عصرهای شکوفایی چین در زمینه‌های نظامی و اقتصادی بود. چین در زمان او به یکی از بزرگترین و نیرومندترین سرزمین‌های جهان تبدیل شد. سرزمین زیر فرمان او دربرگیرنده بیشتر چین کنونی، ویتنام، مغولستان،بخشی از جنوب روسیه و بخش بزرگی از آسیای میانه تا شرق قزاقستان کنونی بود.او همچنین کسی بود که در چین اصلاحات گسترده ای مبنی بر پیشرفت کشور انجام داد از جمله تغییرات، تغیر ‌‌لباس دربار کشور، تغییراتی در وزارتخانه های دولت امپراتوری و نهایتاً تغییراتی در سه بخش و شش وزارتخانه چین به عمل آورد.^[۲]

زندگی اولیه

لی شیمین در سال ۵۹۸ در ووگونگ، در شیان یانگ امروزی، شانشی به دنیا آمد. پدرش لی یوان، دوک تانگ، ژنرال سلسله سوئی و برادرزاده امپراتور ون، امپراتور بنیانگذار سوئی بود.^[۳] دوشس دو، مادربزرگ لی شیمین، خواهر ملکه دوگو بود، که هر دو دختر دوگو شین، ژنرال بزرگ شیان‌بی در زمان سلسله سلف سوئی در ژو شمالی بودند.مادر لی شیمین، همسر لی یوان، دوشس دو، دختر دو یی (竇毅)، دوک شن وو، و همسرش، شاهزاده شیانگ یانگ، شاهزاده شمالی ژو بود. لی شیمین همچنین دارای ترک بود. دوشس دو از لی یوان چهار پسر به دنیا آورد، یک برادر بزرگتر برای لی شیمین، لی جیانچنگ، و دو برادر کوچکتر، لی یوانبا (李元霸)، که در سال ۶۱۴ درگذشت، و لی یوانجی و حداقل یک دختر (شاهزاده خانم پینگ یانگ بعدی) لی یوان لی شیمین را «شیمین» به‌ عنوان شکل کوتاه‌شده عبارت «زمین را نجات دهید و مردم را آرام کنید» نامید.^[۴][۵](濟世安民؛ جیشی انمین). لی شیمین ظاهراً در اوایل زندگی خود استعداد نشان داده و در سال ۶۱۳ که گائو شیلیان رسمی را که تحت تأثیر او قرار گرفته بود، یک خواهرزاده (امپراتریس بعدی ژانگسون) را به عنوان همسرش به او داد او دراین زمان ۱۴ ساله و یا ۱۲ ساله بود. در سال ۶۱۵ زمانی که پسر و جانشین امپراتور ون، امپراتور یانگ، توسط نیروهای گوگترک شرقی (دونگتوجوئه) تحت فرمان شیبی خان در فرماندهی یانمن (دایکسیان کنونی در شانشی تماس گرفته شد)،مردانی را برای پیوستن به ارتش برای کمک به نجات امپراتور ساخته است. لی شیمین به آن تماس پاسخ داد و زیر نظر ژنرال یون دینگ شینگ (雲定興) خدمت کرد، ظاهراً این کار را با تمایز انجام می داد. در سال ۶۱۶ زمانی که لی یوان مسئولیت شهر مهم تایوان را بر عهده گرفت، لی شیمین را با خود به تایوان آورد، در حالی که حداقل سه پسر دیگر لی جیان چنگ، لی یوانجی، و لی ژیون (李智雲، توسط صیغه لی یوان) باقی ماند. لیدی وان) در خانه اجدادی هدونگ (河東، در یونچنگ، شانشی مدرن).

نبرد بر علیه دودمان سوئی

امپراتور یانگ از دودمان سوئی به زودی از لی یوان و وانگ رنگونگ (王仁恭)، فرماندار ایالت مای (馬邑، تقریباً مدرن شووژو، شانشی) به دلیل ناتوانی آنها در توقف تهاجمات گوگترک‌های شرقی و قدرت فزاینده شورشیان کشاورزی، ناراضی شد. لیو ووژو تحت حمایت ترک‌های شرقی، که به زودی علیه وانگ قیام کرد، او را کشت و کاخ دوم امپراتور یانگ را در نزدیکی تایوان تسخیر کرد. لی یوان همچنین از پیشگویی که امپراتور بعدی لی نام خواهد داشت ترسید، امپراتور یانگ قبلا یک مقام دیگر به نام لی هون (李渾) و قبیله لی هون را به دلیل ترس از برادرزاده لی هون، لی مین (李敏) را که به خاطر اینکه فکر میکرد تاج و تخت را تصرف می کند کشت. لی یوان از ترس جان خود به شورش فکر می کرد با این حال، او نمی‌دانست که لی شیمین به‌ طور مخفیانه درباره برنامه‌های شورش با همکاران لی یوان، پی جی و لیو ونجینگ، بحث کرده است. هنگامی که برنامه های لی شیمین به بلوغ رسید، او پی را به لی یوان در مورد آنها آگاه کرد و همچنین پی را به لی یوان اخطار داد که اگر فاش شود که لی یوان با برخی از همسران امپراتور یانگ در انتظار در کاخ ثانویه جین یانگ (晉陽) رابطه جنسی داشته است.宮، که پی مسئول آن بود و به لی یوان اجازه داده بود این کار را انجام دهد و اگر نه همه آنها سلاخی می شوند لی یوان موافقت کرد که شورش کند و پس از آن احضار مخفیانه لی جیانچنگ و لی یوانجی از هدونگ و دامادش چای شائو (柴紹) را از پایتخت چانگان پیش خود فراخواند و اعلام شورش کرد و ادعا کرد که می‌خواهد از نوه امپراتور یانگ حمایت کند. یانگ یو، شاهزاده دای، که اسماً در چانگان مسئول بود و امپراتور یانگ در جیانگدو (江都، در یانگژو، جیانگ سو مدرن) به عنوان امپراتور، او هم لی جیان چنگ و هم لی شیمین را ژنرال سرلشکر کرد و در جنوب غربی به سمت چانگان پیشروی کرد. او به لی شیمین لقب دوک دانهوانگ را داد و پس از شکست دادن نیروهای محلی سوئی وفادار به امپراتور امپراتور یانگ، او یک ارتش سوئی متشکل از ۳۰۰۰۰ نفر را به فرماندهی یک ژنرال کهنه کار جنگ در کره خارج از پکن امروزی شکست داد.

گسترش قلمرو تانگ

منابع

1. Liu 劉, Xu 昫 (945). 舊唐書 [Old Book of Tang]. Vol. 3. Emperor Taizong. According to the Old book of Tang, the number of soldiers in Battle of Zhubi (駐蹕之戰) was different, with 40000 Tang soldiers against over 100000 Goguryeo troops allied with Mohe (靺鞨) tribes.
2. Volume 191 of Zizhi Tongjian recorded that Taizong assumed the throne on the jiazi day of the 8th month of the 9th year of the Wude era of Tang Gaozu's reign. This date corresponds to 4 Sep 626 on the Gregorian calendar. [(武德九年八月)甲子，太宗即皇帝位于东宫显德殿...]
3. Jack W. Chen, The Poetics of Sovereignty: On Emperor Taizong of the Tang Dynasty, p. 14
4. Jeffrey L. Richey (2008). Teaching Confucianism. Oxford University Press. p. 109. ISBN 978-0-19-531160-0.
5. Ooi Kee Beng (2016). Eurasian Core and Its Edges. Institute of Southeast Asian Studies. p. 60. ISBN 978-9814620970

Wikipedia contributors, "Emperor Taizong of Tang," Wikipedia, The Free Encyclopedia, http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Emperor_Taizong_of_Tang&oldid=440635937 (accessed August 1, 2011).