بقراط

با سقراط اشتباه نشود.

برای دیگر کاربردها، بقراط (ابهام‌زدایی) را ببینید.

بقراط یا هیپوکراتیس^[2] (‎/hɪˈpɒkrətiːz/‎; زبان یونانی: Ἱπποκράτης ὁ Κῷος Hippokrátēs ho Kôios; ح. ۴۶۰ – ح. ۳۷۰ پ٫م٫) که همچنین به عنوان بقراط دوم شناخته می‌شود، یک پزشک یونانی در دوره کلاسیک بود که او را یکی از برجسته‌ترین شخصیت‌ها در تاریخ پزشکی به حساب می‌آورند. از بقراط به عنوان «پدر علم پزشکی» نیز یاد می‌شود، زیرا نقش بسیار پررنگی در پیشرفت موضوعات مختلف پزشکی مانند استفاده از پیش‌آگهی، معاینه بالینی، طبقه‌بندی سیستماتیک بیماری‌ها و مزاج‌شناسی صورت داده‌است. مکتب پزشکی بقراطی، پزشکی یونان باستان را متحول کرد و آن را به عنوان رشته‌ای متمایز و حرفه‌ای مجزا از سایر رشته‌هایی که در گذشته با آن مرتبط می‌دانستند (کرامات و فلسفه) معرفی نمود.^[3][4]

بقراط حکیم
سردیس بقراط در کتابخانه ملی پزشکی ایالات متحده آمریکا اثر پیتر پل روبنس، ۱۶۳۸.[1]
زادهٔ	۴۶۰ پیش از میلاد کوس، یونان باستان
درگذشت	۳۷۰ پیش از میلاد لاریسا، یونان باستان
پیشه	حکیم
دوران	یونان کلاسیک

تندیسی از بقراط حکیم در کتابخانه دولتی برلین.

زندگی

مورخان اتفاق نظر دارند که بقراط در حدود سال ۴۶۰ پیش از میلاد در جزیره کوس زاده شد و تاریخ‌های دیگر کمتر مورد قبول هستند.^[5]

سورانوس، پزشک یونانی سده دوم،^[6] نخستین زندگی‌نامه‌نویس بقراط بود و منبعِ بیشترِ اطلاعات شخصی دربارهٔ او به‌شمار می‌آید. زندگی‌نامه‌های بعدی مانند سودا و اثری از جان تیتز به ترتیب در سده ۱۰ و ۱۲ پس از میلاد است، نوشته شده‌اند.^[3][7] از بقراط در نوشته‌های دو تن از معاصرانش، افلاطون در پروتاگوراس و فایدروس^[8] و کتاب سیاست ارسطو، که مربوط به سده چهارم پیش از میلاد است، نیز یاد شده.^[9]

سورانوس نوشته‌است، پدر بقراط هراکلیدس، مادرش پراکسیتلا (دختر تیزان) و دو پسر بقراط، تسالوس و دراکو، و دامادش، پولیبوس، شاگردان او بودند. به گفته جالینوس، در حالی که تسالوس و دراکو هر کدام پسری به نام بقراط داشتند (بقراط سوم و چهارم) اما پولیبوس جانشین واقعی بقراط بود.^[10][11]

بقراط پس از آموختن علوم در مکتب پدر، نزد دیمقراطیس (دموکریت)، فیلسوف بزرگ به‌تحصیل پرداخت و مدتی به‌عنوان پزشک دوره‌گرد در سرزمین یونان و آسیای صغیر به سیاحت و طبابت پرداخت. وی از شاگردان اسقلبیوس دوم و معاصر افلاطون بود. ظهور بقراط در سال ۹۶ تاریخ بختنصر بود و این سال مطابق با چهاردهمین سال سلطنت اردشیر یکم هخامنشی شاهنشاه ایران است. پسران بقراط، به‌نام‌های دراکون و تسالوس، همچنین دامادش پلیبوس سنت خانوادگی را ادامه دادند. وی در شهر لاریسا به‌سال ۳۷۵ (پیش از میلاد) درگذشت. یحیی نحوی می‌گوید:

«بقراط هفت‌تن از هشت‌تن طبیب عقیب اسقلبیوس مخترع طب است و جالینوس هشتمین آن‌هاست. جالینوس درک خدمت بقراط نکرده و مابین آن‌دو، ۶۶۵ سال فاصله‌است و بقراط ۹۵ سال بزیست. تا شانزده‌سالگی تحصیل می‌کرد و پس از آن مدت ۷۶ سال عالم و معلم بود و اولاد صلبی او سه تن بودند: تاسلوس، دراقن و دختری به نام مایاارسیا و این دختر اعلم از دو برادر خویش بود؛ و از نوادهٔ بقراط، بقراط بن تاسلوس و بقراط بن دراقن است؛ و به‌خط اسحاق دیده شد که بقراط نود سال عمر کرده‌است. برخی از شاگردان بقراط عبارت‌اند از: لاذن، مرجس، ساوری، مکسانوس، مانیسون، اسطاط، غورس، سنبلقیوس، ثاثالس و فولوس. مفسرین کتب او عبارت‌اند از: سنبلقیوس، سنطالس، دیسقوریدس اول، طیماوس الفلسطینی، مانطیاس، ارسطراطس ثانی، قیاسی، بلادیوس که فصول بقراط را تفسیر کرده‌است و جالینوس.»

مراتب علمی

او امروزه بیشتر به عنوان «پدر علم طب نوین» شناخته می‌شود، وی در زمان خود احاطهٔ کامل بر دانشِ پزشکیِ علمی و تجربی داشته و به‌لحاظ تشریح و نقد علمی شناخت بیماری‌ها سرآمد بود. تالیفات بسیاری به بقراط نسبت داده‌اند و برخی از آن‌ها به دیگر زبان‌ها ترجمه شده‌است. سوگندنامهٔ وی هنوز هم در جهان دانش از اهمیت به‌سزایی برخوردار است. نیز یحیی نحوی گوید:

«بقراط وحید عصر خویش و کامل و فاضل و مبین و معلم همه اشیا و در این کمالات ضرب‌المثل بوده و طبیب و فیلسوف بود و کار او بدانجا کشید که مردم او را چون خدایی بپرستیدند و حکایت او دراز است و در صناعت قیاس و تجربت، او را قوتی عجیب بود که هیچ طاعنی را در آن طعنی نتواند بود و او اول کس است که به بیگانگان طب آموخت، چنان‌که در کتاب عهد خویش به‌اطباء بیگانه گفته‌است تا مبادا علم طب از میان برود و آنان را به نظرِ فرزندانِ خویش می‌دید.»

جستارهای وابسته

• سقراط

پانویس

1. (National Library of Medicine 2006)]
2. تاریخ فلسفه کاپلستون جلد اول ترجمه جلال الدین مجتبوی
3. (Garrison 1966، صص. 92–93)
4. (Garrison 1966، ص. 96)
5. (Nuland 1988، ص. 4)
6. (Britannica Concise Encyclopedia 2006)
7. (Nuland 1988، ص. 7)
8. (Jones 1868، ص. 28)
9. Aristotle, Politics VII. 1326a.
10. (Adams 1891، ص. 19)
11. (Margotta 1968، ص. 66)

منابع

• Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus AG، 2005
• Adams, Francis (1891), The Genuine Works of Hippocrates, New York: William Wood and Company
• Britannica Concise Encyclopedia (2006), Soranus of Ephesus, Encyclopædia Britannica, Inc., archived from the original on October 12, 2007, retrieved December 17, 2006.
• Cardenas, Diana (2013), Let not thy food be confused with thy medicine: The Hippocratic misquotation, e-SPEN Journal.
• Chishti, Hakim (1988), The Traditional Healer's Handbook, Vermont: Healing Arts Press, ISBN 978-0-89281-438-1.
• Fishchenko, AIa; Khimich, SD (1986), "Modification of the Hippocratic cap-shaped bandage", Klin Khir, 1 (1): 72, PMID 3959439.
• Garrison, Fielding H. (1966), History of Medicine, Philadelphia: W.B. Saunders Company.
• Gibbens, Sarah (2017). "Text by 'Father of Medicine' Found in Remote Egyptian Monastery". National Geographic. Archived from the original on April 27, 2021.
• Hanson, Ann Ellis (2006), Hippocrates: The "Greek Miracle" in Medicine, archived from the original on 2011-11-19, retrieved September 9, 2018
• Hippocrates (2006) [400 BC], On the Sacred Disease, Internet Classics Archive: The University of Adelaide Library, archived from the original on September 26, 2007, retrieved December 17, 2006.
• Iniesta, Ivan (20 April 2011), "Hippocratic Corpus", BMJ, 342: d688, doi:10.1136/bmj.d688, S2CID 220115185
• Jani, P.G. (2005), "Management of Haemorrhoids: A Personal Experience", East and Central African Journal of Surgery, 10 (2): 24–28.
• Jóhannsson, Helgi Örn (2005), Haemorrhoids: Aspects of Symptoms and Results after Surgery, Uppsala University, ISBN 978-91-554-6399-1.
• Jones, W.H.S. (1868), Hippocrates Collected Works I, Cambrodge: Harvard University Press, archived from the original on July 20, 2011, retrieved September 28, 2006.
• Jouanna, Jacques (1999), Hippocrates, M.B. DeBevoise, trans, Baltimore: Johns Hopkins University Press, ISBN 978-0-8018-5907-6
• Leff, Samuel; Leff, Vera. (1956), From Witchcraft to World Health, London and Southampton: Camelot Press Ltd.
• Mandeville, John (2012). The Book of Marvels and Travels. Translated by Bale, Anthony. OUP Oxford. ISBN 978-0-19-960060-1.
• King, Helen (2008), "Hippocrates of Cos", in Koertge, Noretta (ed.), New Dictionary of Scientific Biography, vol. 3, Detroit: Thomson Gale, pp. 322–326, ISBN 978-0684313207
• King, Helen (2020), Hippocrates now : the "father of medicine" in the internet age, London & New York: Bloomsbury Academic, pp. 105–109, ISBN 978-1-350-00591-4
• Mann, Charles V. (2002), Surgical Treatment of Haemorrhoids, Springer, ISBN 978-1-85233-496-3.
• Major, Ralph H. (1965), Classic Descriptions of Disease.
• Margotta, Roberto (1968), The Story of Medicine, New York: Golden Press.
• Martí-Ibáñez, Félix (1961), A Prelude to Medical History, New York: MD Publications, Inc., LCCN 61-11617
• NCEPOD (2004), Scoping our practice (PDF), London: National Confidential Enquiry into Patient Outcome and Death, archived from the original (PDF) on 2004-10-16.
• Nuland, Sherwin B. (1988), Doctors, Knopf, ISBN 978-0-9539240-3-5.
• Pinault, Jody Robin (1992), Hippocratic Lives and Legends, Leiden: Brill, ISBN 978-90-04-09574-8.
• Plato (2012) [360 BC], Phaedrus, Internet Classics Archive: The University of Adelaide Library, retrieved November 1, 2012.
• Plato (2006) [380 BC], Protagoras, Internet Classics Archive: The University of Adelaide Library, retrieved December 17, 2006.
• Project Hippocrates (1995), Project Hippocrates, Center for Medical Robotics and Computer Assisted Surgery, Carnegie Mellon School of Computer Science, retrieved December 30, 2006.
• Rahman, Hakim Syed Zillur (1966), "Buqrat Aur Uski Tasaneef", Tibbia College Magazine.
• Rutkow, Ira M. (1993), Surgery: An Illustrated History, London and Southampton: Elsevier Science Health Science div, ISBN 978-0-8016-6078-8.
• Schwartz, Robert A.; Richards, Gregory M.; Goyal, Supriya (2006), Clubbing of the Nails, WebMD, retrieved September 28, 2006.
• Shah, J. (2002), "Endoscopy through the ages", BJU International, London, 89 (7): 645–652, doi:10.1046/j.1464-410X.2002.02726.x, PMID 11966619, S2CID 34806013.
• Singer, Charles; Underwood, E. Ashworth (1962), A Short History of Medicine, New York and Oxford: Oxford University Press, LCCN 62-21080.
• Smith, Wesley D. (1998). "Hippocrates". Encyclopedia Britannica.
• Smith, Wesley D. (2002). "The Hippocratic Tradition" (PDF). Archived from the original (PDF) on 2017-10-18. Retrieved 18 October 2017.
• Starr, Michelle (18 December 2017), "Ancient Poo Is The First-Ever Confirmation Hippocrates Was Right About Parasites", Science Alert, retrieved 18 February 2018.
• Tuke, John Batty (1911). "Hippocrates" . In Chisholm, Hugh (ed.). Encyclopædia Britannica (به انگلیسی). Vol. 13 (11th ed.). Cambridge University Press. pp. 517–519..
• West, John B. (Spring 2014). "Galen and the beginnings of Western physiology". Am J Physiol Lung Cell Mol Physiol. 307 (2): L121–L128. doi:10.1152/ajplung.00123.2014. PMID 24879053.
• "International Code of Medical Ethics". World Medical Association. Archived from the original on 2008-09-20.

• الفهرست - ابن‌الندیم
• تاریخ علوم عقلی
• تاریخ گزیده
• لغت‌نامه - دهخدا

پیوند به بیرون