پنجمین ماه در گاهشماری هجری خورشیدی From Wikipedia, the free encyclopedia
مرداد یا اَمُرداد[1] پنجمین ماه سال در گاهشماری هجری خورشیدی است. مرداد با طول ۳۱ روز دومین ماه تابستان است. برج فلکی مردادماه برج اسد، (نماد شیر) است.
<< | مرداد | >> | ||||
ش | ی | د | س | چ | پ | ج |
۱ | ۲ | ۳ | ۴ | ۵ | ||
۶ | ۷ | ۸ | ۹ | ۱۰ | ۱۱ | ۱۲ |
۱۳ | ۱۴ | ۱۵ | ۱۶ | ۱۷ | ۱۸ | ۱۹ |
۲۰ | ۲۱ | ۲۲ | ۲۳ | ۲۴ | ۲۵ | ۲۶ |
۲۷ | ۲۸ | ۲۹ | ۳۰ | ۳۱ | ||
۱۴۰۳ خورشیدی |
در گاهشماری رسمی ایران نام این ماه از نام ماه پنجم گاهشماری اوستایی نو بَرگرفته شدهاست. در گاهشماری زرتشتی هفتمین روز هر برج نیز مردادروز نام دارد و در مردادروز از مردادماه، جشن اَمُردادگان برگزار میشود. ایزدبانوی این ماه امشاسپند اَمِرتات است. امرتات، در اسطورههای ایرانی و زرتشتی، ششمین امشاسپند و نگهبان گیاهان و رستنیهاست و نماد پایندگی و بیمرگی است.[2]
مرداد در اوِستا به صورت Amərətāt به معنی «زندگی جاودان، بی مرگی» آمدهاست و ترکیبی است از a منفی ساز و ریشه «mŗta» به معنی مردن؛ در فارسی میانه به صورت amaurtat/amaurdad به کار رفتهاست. این واژه سه بخش دارد:
تیمه[3] صورت ودایی amŗta را به معنی «زندگی، نیروی زندگی» میداند و البته نشان میدهد که در ودا amŗta به معنی «بی مرگی» هم است، خود واژهٔ mŗtá «مرگ» در ودا تنها یکبار به کار رفته و صورت amŗta نیز بعد از مدتی کاربرد خود را از دست دادهاست.
صورتِ فارسی باستان این ماه در گاهشماری هخامنشی به کار نرفته و تنها نوشتهٔ ایلامی آن در دست است. نگارش ایلامی آن بهطور معمول tur-na-ba-zí-iš یا tur-na-ba-iz-zí-iš است. اما یکبار به صورت du-ur-na-ba-zí-iš به کار رفتهاست و هینتس[4] صورت فارسی باستان آن را به صورت *drnabājiš بازسازی میکند و آن را برگرفته از *drna- قس. اوستایی dǝrǝnā- «دریدن، شکافتن، از هم جدا کردن» که در واژهٔ فارسی «درو» نیز باقیماندهاست و bāji- «باژ، باج» میداند و در کل معنی «[ماه] باجگیری درو» از آن استنباط میکند. با رشد کشاورزی و تأثیراتی که این شیوهٔ معاش در زندگی این مردم گذارد، تصور ماهی که در گاهشماری فارسی باستان با این امر مربوط بوده باشد و در ماه پنجم به برآورد محصول درو نشده بپردازند و بر آن مالیات ببندند، تصوری دور از ذهن نیست و پیر بریان حتی لزوم آن را در تقویم کشاورزی ناگزیر میداند. از همین رو تصور اینکه نام ماه پنجم در واقع نامی ساختگی در ارتباط با امور اداری و اقتصادی هخامنشیان، احتمالاً بر اساس الگویی بابلی باشد، بسیار محتمل است.[5]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.