Remove ads
افسانه بایگان (زادهٔ ۲۶ دی ۱۳۴۰) بازیگر ایرانی است. او بازیگری را با نقشی در فیلم کوتاه بوق (۱۳۵۱) آغاز و در ۱۵ سالگی رتبهٔ دوم مسابقه دختر شایستهٔ ایران در مجلهٔ زن روز را کسب کرد. فعالیت حرفه‌ای بایگان با مجموعهٔ تلویزیونی سربداران (۱۳۶۲) آغاز شد و با گمشده (۱۳۶۵) کار سینمایی خود را آغاز کرد که پرفروش‌ترین فیلم سال شد. او در آن زمان یکی از پرکارترین بازیگران زن سینما و نخستین سوپر استار زن دههٔ ۱۳۶۰ شد. افسانه بایگان در فیلم پرمخاطب بگذار زندگی کنم (۱۳۶۵) ایفای نقش کرد. بایگان برای نقش‌آفرینی در دو فیلم با یک بلیت (۱۳۶۹)، خواهران غریب (۱۳۷۴) و کافه ستاره (۱۳۸۴) نامزد دریافت جایزهٔ بهترین بازیگر زن جشنواره فیلم فجر شد.[۱] در عرصهٔ تلویزیون، او در پیامک از دیار باقی (۱۳۸۷) و وضعیت سفید (۱۳۹۰) حضور داشت.[۲]
افسانه بایگان | |
|---|---|
 بایگان در سال ۱۳۹۴ | |
| زادهٔ | ۲۶ دی ۱۳۴۰ (۶۲ سال) |
| پیشه | بازیگر |
| سال‌های فعالیت | ۱۳۵۱–۱۴۰۲ |
| همسر | مصطفی شایسته |
| فرزندان | ۳ |
| خویشاوندان | فضل‌الله بایگان (عموی پدر) میرزا جواد مؤتمن‌الممالک (پدر پدربزرگ) |
Remove ads
افسانه بایگان در ۲۶ دی ۱۳۴۰ در تهران زاده شد. عموی پدرش فضل‌الله بایگان از پیشگامان تئاتر ایران و پدربزرگ پدرش میرزا جواد مؤتمن‌الممالک نماینده نخستین دوره مجلس شورای ملی بود.[۳][۴] مادرش به بازیگری علاقمند بود. اما به دلیل پرورش در خانواده‌ای منضبط و سختگیر، موفق به کار در این زمینه نشد. پدربزرگ مادری افسانه بایگان مستشار دیوان عالی کشور بود و جد اعلای مادرش، میرزا محمدرضا مؤتمن‌السلطنه در دوره قاجار حاکم خراسان و نایب التولیه آستان قدس رضوی بود.[۵]
افسانه بایگان زمانی که پانزده ساله بود به تشویق مادرش در مسابقه دختر شایسته ایران سال ۱۳۵۵ شرکت کرد و نفر دوم شد. در آن سال، جلوه پالیزبان، فینالیست کرمانشاهی، به عنوان دختر شایسته ایران برگزیده شد. در این مراسم رسم بر این بود که دختر شایسته سال گذشته، شنل مخصوص را بر دوش دختر شایسته جدید می‌گذاشت.
افسانه بایگان در یازده سالگی در فیلم کوتاه بوق کاری از علی علیزاده به ایفای نقش پرداخت؛ اما کار حرفه‌ای در سینما و تلویزیون را در سال ۱۳۶۰ با بازی در مجموعه تلویزیونی پربینندهٔ سربداران آغاز کرد. یک سال بعد نخستین نقش سینمایی را در فیلم گمشده به کارگردانی مهدی صباغ‌زاده در سال ۱۳۶۴ به‌دست‌آورد و به یکی از پرکارترین بازیگران زن سینمای ایران و سوپراستار در دههٔ ۱۳۶۰ تبدیل شد. وی اواخر دهه هفتاد تا اوایل دهه هشتاد به علت شرایط کاری، چند سال از سینما فاصله گرفت. چون به گفته خودش حتی فراموش شدن برای او بهتر از ماندن به هر قیمتی بوده‌است.[۶]
بایگان در کنار بازیگری، طراحی صحنه و لباس را هم در فیلم شکوه بازگشت تجربه کرده‌است.
در سال ۱۳۹۷ فیلم مستندی به نام »ستاره‌های حیران» به کارگردانی فرزاد فره‌وشی در شبکه نمایش خانگی منتشر شد با موضوع حمایت از حقوق حیوانات که وی در آن حضور داشته است.[۷] پس از آن در سال ۱۴۰۲ کتابی به نام «بایگان‌ها» شامل گفتگو و اسناد و مقالاتی دریاره فعالیتهای خانواده بایگان منتشر گردید.[۸]
Remove ads
همسر افسانه بایگان، مصطفی شایسته، کارگردان و تهیه‌کننده سینما است. او دارای سه فرزند می باشد.
افسانه بایگان در انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا ۱۳۹۲ ثبت نام کرد اما پس از اعلام نتایج تأیید صلاحیت‌ها او رد صلاحیت شد.[۹] وی با ذکر این نکته که هیچ‌گاه علاقه‌ای به سیاست نداشت تنها هدف خود را خدمت‌گزاری به مردم دانسته و با اعلام انصراف از ادامه کاندیداتوری (پس از رد صلاحیت) همچنان خود را به قانون اساسی ایران و اسلام پایبند دانست.[۱۰]
در میانه خیزش ۱۴۰۱ ایران با آغاز اعتراضات به مرگ مهسا (ژینا) امینی، بایگان هم مانند بسیاری از سینماگران زن ایرانی، با انتشاری تصویری بدون حجاب اجباری در اینستاگرام با زنان معترض ایرانی و جنبش زن، زندگی، آزادی اعلام همراهی کرد. او در حمایت از معترضان، با انتشار عکسی بدون حجاب از خود در اینستاگرام نوشت: «برای همراهی با نور، برای نور، برای راه روشن».[۱۱] او در ۱۰ اردیبهشت ۱۴۰۲ در مراسم بزرگداشت آتیلا پسیانی با پوشش اختیاری و با گوشواره شیر و خورشید در مراسم بزرگداشت آتیلا پسیانی حاضر شد.[۱۲][۱۳]
در ۱۲ اردیبهشت ۱۴۰۲ اعلام شد که به علت کشف حجاب برای او پرونده قضایی تشکیل شده‌است.[۱۱] رای دادگاه ۲۸ تیر ۱۴۰۲ به او ابلاغ شد. وی بر اساس حکم دادگاه به ۲ سال حبس تعزیری، دو سال ممنوعیت خروج از کشور، دو سال ممنوعیت دسترسی به فضای مجازی، مراجعه هفته‌ای یکبار به روانپزشک تا دریافت گواهی سلامت و مطالعه و خلاصه‌نویسی یک کتاب در ظرف دو ماه محکوم شد.[۱۴]
خداحافظی از بازیگری
افسانه بایگان در ۲۰ تیر ۱۴۰۲ پس از حضور با کلاه در نمایش یک تئاتر به‌عنوان تماشاگر و فراخوانی دوباره به دادگاه، در اینستاگرام گفت به دلیل فشارها و قضاوت‌های سختگیرانه، نادیده‌گرفته شدن فعالیت هنری و حیثیت اجتماعی‌اش از عرصه بی‌حرمت بازیگری کناره‌گیری می‌کند.[۱۵][۱۶][۱۱]
Remove ads
فیلم‌ها
مجموعه تلویزیونی
| سال | مجموعه تلویزیونی | کارگردان | شبکه |
| ۱۳۶۲ | سربداران | محمدعلی نجفی | شبکه ۱ |
| ۱۳۷۵ | تنهاترین سردار | مهدی فخیم‌زاده | شبکه ۱ |
| ۱۳۷۵ | زیر چتر خورشید | بهمن زرین‌پور | شبکه ۲ |
| ۱۳۷۵ | سرنخ | کیومرث پوراحمد | شبکه ۱ |
| ۱۳۷۷ | نرگس | شاپور قریب | شبکه ۱ |
| ۱۳۷۷ | زیر بازارچه | رضا ژیان | شبکه ۲/پخش در نوروز ۷۸ |
| ۱۳۷۷ | روزهای زندگی | سیروس مقدم | شبکه ۳/پخش در سال ۷۹ |
| ۱۳۷۹ | کمین | مسعود کرامتی | شبکه ۳ |
| ۱۳۷۹ | غریبه | جواد اردکانی | شبکه ۲ |
| ۱۳۷۹ | آتش و شبنم | محمدابراهیم سلطانی فر | شبکه ۱ |
| ۱۳۸۰ | با من بمان | حمید لبخنده | شبکه ۳ |
| ۱۳۸۰ | روشنایی دشت | عبدالله باکیده | شبکه ۲ |
| ۱۳۸۰ | نخل و تنهایی | بهروز طاهری | شبکه ۱/پخش در ماه رمضان |
| ۱۳۸۶ | پیامک از دیار باقی | سیروس مقدم | شبکه ۱/پخش در نوروز ۸۷ |
| ۱۳۸۷ | روز حسرت | سیروس مقدم | شبکه ۱/پخش در ماه رمضان |
| ۱۳۸۹ | وضعیت سفید | حمید نعمت‌الله | شبکه ۳ |
| ۱۳۹۰ | راه طولانی | رضا کریمی | شبکه ۱ |
| ۱۳۹۵ | پریا | حسین سهیلی‌زاده | شبکه ۳ |
| ۱۳۹۶ | گمشدگان | رضا کریمی | شبکه ۲ |
| ۱۳۹۶ | تعطیلات رؤیایی | علیرضا امینی | شبکه ۲/پخش در نوروز ۹۷ |
| ۱۳۹۷ | روزهای بی‌قراری | کاظم معصومی | شبکه ۲/پخش از بهار ۹۸ |
| ۱۳۹۸ | دل | منوچهر هادی | شبکه نمایش خانگی/پخش از تابستان ۹۸ |
| ۱۳۹۹ | با خانمان | برزو نیک نژاد | شبکه ۳/پخش در زمستان ۹۹ |
| ۱۴۰۱ | دردسرهای شیرین | سهیل موفق | شبکه ۵/ پخش در نوروز ۱۴۰۱ |
| ۱۴۰۱ | دیو و ماه‌پیشونی | حسین قناعت | شبکه نمایش خانگی/پخش از زمستان ۱۴۰۱ |
 | این بخش به هیچ منبع و مرجعی استناد نمیکند. |
| جشنواره | قسمت | فیلم | نتیجه | جایزه |
|---|---|---|---|---|
| بیست و چهارمین جشنواره فیلم فجر | بهترین بازیگر نقش اول زن | کافه ستاره | نامزدشده | سیمرغ بلورین |
| چهاردهمین جشنواره فیلم فجر | بهترین بازیگر نقش اول زن | دو فیلم با یک بلیط | نامزدشده | سیمرغ بلورین |
| نهمین جشنواره فیلم فجر | بهترین بازیگر نقش اول زن | خواهران غریب | نامزدشده | دیپلم افتخار |
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
Remove ads