بازیگر و کارگردان تئاتر ایرانی (۱۳۳۶–۱۴۰۲) From Wikipedia, the free encyclopedia
آتیلا پسیانی (۱۰ اردیبهشت ۱۳۳۶ – ۱۴ مهر ۱۴۰۲)[۱] بازیگر و کارگردانِ تئاتر ایرانی بود.[۲] سریال‌های گمگشته (۱۳۸۰) و چاردیواری (۱۳۸۹) در نقش «تقی تاکسی» از ماندگارترین نقش‌آفرینی‌های او هستند.[۳][۴][۵][۶]
آتیلا پسیانی | |
|---|---|
 پسیانی در سال ۱۳۹۷ | |
| زادهٔ | ۱۰ اردیبهشت ۱۳۳۶ |
| درگذشت | ۱۴ مهر ۱۴۰۲ (۶۶ سال) |
| آرامگاه | قطعه هنرمندان بهشت زهرا، تهران |
| محل تحصیل | دانشکده هنرهای زیبا |
| پیشه‌ها |
|
| سال‌های فعالیت | ۱۳۴۷–۱۴۰۲ |
| همسر | شیطان مهسا (ا. ۱۳۵۷) |
| فرزندان |
|
| والدین | جمیله شیخی (مادر) هلال پسیانی (پدر) |
او در طول بیش از چهار دهه فعالیت، یکی از پرکارترین بازیگران ایرانی به‌شمار می‌رفت و در بیش از ۴۰ نمایش، حدود ۸۰ فیلم، و بیش از ۷۰ مجموعه حضور یافت.[۷] پسیانی یکی از پیشگامان تئاتر تجربی در ایران دانسته می‌شود.[۸]
آتیلا پسیانی در ۱۰ اردیبهشت ۱۳۳۶ در تهران زاده شد. او فرزند بازیگر جمیله شیخی بود.[۹] در دوران کودکی، پدرش حین مأموریتی در بهشهر درگذشت و او به‌همراه مادرش به تهران بازگشت.[۱۰]
پسیانی در ۱۳۴۶ در ده سالگی به همراه مادرش در تمرین تئاتر نمایش حکومت زمان‌خان اثر میرزا آقا تبریزی حضور یافت و با بازیگری آشنا شد.[۱۱] او در این نمایش دو نقش، یعنی ولیعهد شاه قاجار و شاگرد دلاک را بازی کرد. بازیگر این نقش‌ها آن زمان برای اجرا حاضر نشد و به درخواست رکن‌الدین خسروی پسیانی با بداهه‌کاری‌های‌اش به بازیگران این نمایش پیوست. او برای این کار ۲۴۰ تک‌تومانی دستمزد گرفت.[۱۰]
به گفتهٔ پسیانی او در ۱۱ سالگی با دیدن نمایش پژوهشی ژرف و سترگ و نو، در سنگواره‌های دوره بیست و پنجم زمین‌شناسی یا چهاردهم، بیستم، و غیره، فرقی نمی‌کند به این نتیجه رسید که قطعاً در کار نمایش خواهد بود. او در ۱۶ سالگی وارد کارگاه نمایش شد. پسیانی فارغ‌التحصیل دانشکده هنرهای زیبا بود.[۱۲] او در دانشگاه در کلاس‌های افرادی مانند بهرام بیضایی، حمید سمندریان و شمیم بهار شرکت کرد.[۱۰]
نخستین تجربهٔ سینمایی او در سال ۱۳۴۸ در تله‌فیلم گم‌شده‌ای به‌نام آرتیست اثر ابراهیم وحیدزاده بود که ۴۰ ثانیه در آن نقش داشت. او از سال ۱۳۶۳ حضور در تئاتر را با نمایش هفت‌خان رستم آغاز کرد و بازی در سینما را از سال ۱۳۶۰ با فیلم عفریت تجربه کرد.[۱۳][۱۴] او سال بعد در مرگ سفید حضور داشت که همسرش نیز از بازیگران آن بود. پسیانی برای مدتی از سینما فاصله گرفت و در سال ۱۳۶۵ با طلسم یکی از برجسته‌ترین نقش‌هایش را بازی کرد.[۱۰]
بخشی از پرکاری پسیانی به دلیل بازی او در نقش‌های مکمل، همکاری با طیف متنوعی از سینماگران، بدون ملاک‌های ایدئولوژیک، و چهره منعطفی بود که می‌توانست قالب‌های گوناگون به خود بگیرد.[۱۵] پسیانی طی حدود پنج دهه فعالیت با طیف گسترده‌ای از کارگردانان کار کرد. او با تأسیس گروه تئاتر بازی، جریان‌سازی مطلوبی در تئاتر ایران و روند پیشرفت آن رقم زد.[۱۶] فرزاد مؤتمن پسیانی را بازیگری تکنیکی با تمرکزی بالا در صحنه دانست که قادر بود نقش‌های پیچیده و روانشناختی را به گونه‌ای ادراک‌پذیر بازی کند.[۱۰]
به عقیدهٔ ایرنا، پسیانی، «درگیری درخوری با نقش پیدا می‌کند و در مواجهه با آن، گارد سرسختانه‌ای نمی‌گیرد. به همین دلیل، عمده نقش‌هایی که ایفا کرده، با صمیمیت و راحتی خاصی همراه بوده است که سبب شده تا مخاطب، به آن نزدیک شود.» این ویژگی در شمایل اخلاقی او نیز بود و به همین دلیل در سال‌های ابتدایی حضور خود در بازیگری، همچنان مورد توجه کارگردانان مختلف بود.[۱۷]
پسیانی به ندرت با رسانه‌ها گفتگوهای اختصاصی و مصاحبه داشت. آخرین حضور عمومی او مربوط به مراسم بزرگداشتی بود که در ۱۰ اردیبهشت ۱۴۰۲ برای وی برگزار شد.[۱۸]
پسیانی در سال ۱۳۵۶ با بازیگر فاطمه نقوی آشنا شد و سال بعد با او ازدواج کرد. این دو صاحب دو فرزند بازیگر، ستاره و خسرو شدند. این زوج در سال ۱۳۶۸ گروه تئاتر بازی با هدف توسعهٔ تئاتر تجربی را بنیان‌گذاری کردند.[۱۹]
پسیانی در آبان ۱۴۰۰ در مصاحبه با فریدون جیرانی گفت که ۱۷ سال است که تلویزیون نگاه نمی‌کند و حتی سریال‌های خود را نمی‌بیند. این صحبت‌ها واکنش‌های زیادی از کیهان و اخبار ۲۰:۳۰ تا منتقدان و سریال‌سازان و کاربران فضای مجازی در پی داشت. در نهایت دو روز بعد پسیانی با انتشار پستی در اینستاگرام از همکاران و بینندگان تلویزیون عذرخواهی کرد.[۲۰][۲۱]
پسیانی در سال‌های آخر زندگی به سرطان مبتلا بود. همزمان با سالروز تولد او مراسم بزرگداشتی برای پسیانی در ۱۰ اردیبهشت ۱۴۰۲ برگزار شد.[۲۲] در ۲۸ شهریور ۱۴۰۲ اعلام شد که او در بیمارستانی در فرانسه بستری شده است.[۲۳] او بر اثر عوارض بیماری در ۱۴ مهر ۱۴۰۲ در این کشور درگذشت.[۲۴] پیکر او در ۱۹ مهر به ایران بازگردانده شد و روز بعد در قطعه هنرمندان بهشت زهرای تهران دفن شد.[۲۵][۲۶]
پسیانی که فعالیت در تئاتر را با پیوستن به «کارگاه نمایش» در سال‌های نخست دهه ۱۳۵۰ آغاز کرد و پس از انقلاب ۱۳۵۷ تا پیش از بیماری در سال‌های پایانی زندگی، یکی از راهبران تئاتر تجربی بود.[۱۵] پسیانی از دهه ۱۳۶۰ خورشیدی به بعد حضور فعالی در عرصه تئاتر ایران داشت که شامل اجراهای جشنواره‌ای و آزاد می‌شد. او با آثار خود در چندین دوره جشنواره تئاتر فجر حضور داشت که از این میان می‌توان به جشنواره فجر سال ۱۳۷۰ اشاره کرد. پسیانی در این دوره واقعه‌خوانی جهاز جادو نوشته محمد چرمشیر را کارگردانی کرد و در کنار آثاری نظیر سایه ماه به کارگردانی انوشیروان ارجمند، مرگ یزدگرد به نویسندگی بهرام بیضایی و کارگردانی گلاب آدینه، دلدار به نویسندگی و کارگردانی حسین نوری، و مال‌کنون به نویسندگی و کارگردانی مریم معترف و عزت‌الله مهرآوران به روی صحنه برد.[۲۷][۲۸]
| سال | نام مجموعه | سمت | کارگردان | توضیحات | نقش |
|---|---|---|---|---|---|
| ۱۴۰۰ | برف بی صدا می‌بارد | بازیگر | پوریا آذربایجانی | شبکه۳ | |
| هم بازی | سروش محمدزاده | شبکه ۲ | |||
| ۱۳۹۹ | با خانمان | برزو نیک‌نژاد | شبکه ۳ | ||
| بوم و بانو | سعید سلطانی | محرم ۹۹ شبکه ۲ | |||
| ۱۳۹۸ | مرضیه | فلورا سام | شبکه ۲ | ||
| ۱۳۹۶ | زیر پای مادر | بهرنگ توفیقی | شبکه ۱ | ||
| خندوانه | رامبد جوان | شبکه نسیم | |||
| ۱۳۹۵ | آرام می‌گیریم | روح‌اله سهرابی | شبکه ۲ | ||
| کشیک قلب | حسین مهکام | شبکه ۱ | |||
| ۱۳۹۴ | آسمان من | محمدرضا آهنج | شبکه ۳ | ||
| ۱۳۹۳ | بزم آخر | سجاد شهریاری | محرم ۹۳ - شبکه ۲ | ||
| خندوانه | مهمان | رامبد جوان | شبکه نسیم | ||
| پرده‌نشین | بازیگر | بهروز شعیبی | شبکه ۱ | ||
| انقلاب زیبا | بهرنگ توفیقی | ||||
| مدینه | سیروس مقدم | ماه رمضان ۹۳ - شبکه ۱ | |||
| بین خومون بمونه | علی عطشانی | شبکه ۲ | |||
| ۱۳۹۲ | بی‌قرار | فلورا سام | ماه محرم ۹۷ - شبکه ۲ | ||
| مادرانه | جواد افشار | ماه رمضان ۹۲ - شبکه ۳ | |||
| ۱۳۹۱ | یه تیکه زمین | مهدی کرم پور | شبکه ۲ | ||
| دیوار | سیروس مقدم | شبکه ۱ | |||
| خداحافظ بچه | منوچهر هادی | ماه رمضان ۹۱ - شبکه ۳ | |||
| ۱۳۹۰–۱۳۹۱ | راستش را بگو | محمدرضا آهنج | شبکه ۱ | ||
| ۱۳۹۰ | سه، پنج، دو | حسین سهیلی‌زاده | شبکه تهران | ||
| ۱۳۸۹ | تله فیلم اوباش | محمد خراط زاده | |||
| تله فیلم عاشقانه‌ای برای سرباز رحمت | پوریا آذربایجانی | شبکه ۳ | |||
| تله فیلم زمانی برای شخم زدن | سیروس مقدم | شبکه ۱ | |||
| ۱۳۸۸–۱۳۸۹ | زیر هشت | ||||
| ۱۳۸۸ | تله فیلم گام‌های معلق | شاهرخ دولکو | شبکه ۲ | ||
| چاردیواری[۳۱] | سیروس مقدم | نوروز ۸۹ - شبکه ۱ | |||
| عملیات ۱۲۵ - سری دوم | محمدرضا آهنج | شبکه تهران | |||
| رستگاران | سیروس مقدم | شبکه ۳ | |||
| ۱۳۸۷ | تله فیلم حول حالنا | ابراهیم شیبانی | نوروز ۸۸ - شبکه ۲ | ||
| تله فیلم آماده باش | بهرنگ توفیقی | شبکه ۱ | |||
| تله فیلم تخت جمشید، سر روزولت | سعید ابراهیمی‌فر | ||||
| تله فیلم بازگشت | علی غفاری | ||||
| ۱۳۸۶–۱۳۸۷ | گل‌های گرمسیری | محمدمهدی عسگرپور | |||
| ۱۳۸۶ | تله‌فیلم «اخراجی» | مهدی کرم پور | شبکه ۲ | ||
| بیداری | بهرام عظیم‌پور | شبکه ۳ | |||
| ۱۳۸۵–۱۳۸۶ | راه بی‌پایان | همایون اسعدیان | |||
| ۱۳۸۵ | زیر تیغ | محمدرضا هنرمند | شبکه ۱ | ||
| آخرین گناه | حسین سهیلی‌زاده | ماه رمضان ۸۵ - شبکه ۲ | |||
| ۱۳۸۴–۱۳۸۵ | اولین شب آرامش | احمد امینی | شبکه ۳ | ||
| ۱۳۸۴ | تله فیلم مادر صدایم را می‌شنوی | کامبیز کاشفی | شبکه یک | ||
| ۱۳۸۲–۱۳۸۳ | عشق گمشده | حسین سهیلی‌زاده | شبکه ۳ | ||
| ۱۳۸۲ | رانت خوار کوچک | ماه رمضان ۸۲ - شبکه تهران | |||
| ۱۳۸۱–۱۳۸۲ | باغ بلور | رامبد جوان | پخش نشد. | ||
| ۱۳۸۰ | گمگشته | ماه رمضان ۱۳۸۰ - شبکه یک | |||
| ۱۳۷۸–۱۳۷۹ | مرگ در سکوت | شهریار بحرانی | شبکه ۱ | ||
| ۱۳۷۷–۱۳۷۸ | شرکت | عبدالله باکیده | شبکه ۲ | ||
| ۱۳۷۷–۱۳۷۶ | هفت‌سنگ | عبدالرضا نواب صفوی | |||
| ۱۳۷۶ | تله‌تئاتر دست‌های آلوده[۳۲] | صادق هاتفی | |||
| ۱۳۷۵ | سیمرغ[۳۳] | حسین قاسمی‌جامی | شبکه ۱ | ||
| ۱۳۷۵–۱۳۷۴ | خانواده رضایت | حمید امجد | شبکه تهران | ||
| ۱۳۷۲–۱۳۷۱ | آپارتمان | اصغر هاشمی | شبکه ۱ | ||
| ۱۳۷۰ | فراموشخانه (فراماسونری) | عبدالرضا نواب صفوی | |||
| ۱۳۶۴ | تله‌تئاتر «مبارزان کازبا» | جمشید جهان‌زاده | |||
| ۱۳۶۳ | محله بهداشت | داریوش مودبیان | شبکه ۲ | ||
| ۱۳۶۳–۱۳۶۲ | عالیجناب ببری، طوفان عظیم جنگل | اسماعیل پوررضا | |||
| ۱۳۶۲ | تله تئاتر ماه‌پنهان است | خسرو شایسته | |||
| تله‌فیلم «شب‌گروهبان»[۳۴] | |||||
| ۱۳۶۱ | محله برو بیا | داریوش مودیان | |||
| ۱۳۵۷ | سکوت و سلام | شاهرخ غیاثی | فیلم کوتاه | ||
| ۱۳۵۶ | لحظه | محمد صالح‌علاء |
| سال | نام مجموعه | نقش | کارگردان |
|---|---|---|---|
| ۱۴۰۱ | بی‌گناه | فرهنگ کثرتی | مهران احمدی |
| ۱۴۰۱ | آفتاب‌پرست | پلیس | برزو نیک‌نژاد |
| ۱۴۰۰ | مردم معمولی | ایرج جاوید | رامبد جوان |
| ۱۳۹۷ | ممنوعه | یحیی کریمی | امیر پورکیان |
| ۱۳۹۶ | آشوب | کاظم راست‌گفتار | |
| سال | نتیجه | - | - | بخاطر فیلم |
|---|---|---|---|---|
| ۱۳۸۵ | نامزدشده | تندیس زرین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد | دوره ۱۰ جشن خانه سینما (مسابقه) | چه کسی امیر را کشت؟ |
| ۱۳۸۲ | سومین بازیگر نقش مکمل مرد سال | دوره ۱۸ منتخب نویسندگان و منتقدان (بهترین‌های سال) | گاهی به آسمان نگاه کن | |
| ۱۳۸۱ | نامزدشده | تندیس زرین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد | دوره ۶ جشن خانه سینما (مسابقه) | شام آخر |
| ۱۳۸۱ | نامزدشده | لوح زرین بهترین بازیگر مرد | دوره ۲ منتخب سایت ایران اکتور (بهترین‌های سال) | آب و آتش |
| ۱۳۸۱ | سومین بازیگر نقش مکمل مرد سال | دوره ۱۷ منتخب نویسندگان و منتقدان (بهترین‌های سال) | شام آخر | |
| ۱۳۸۰ | پیروز | تندیس زرین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد | دوره ۵ جشن خانه سینما (مسابقه) | آب و آتش |
| ۱۳۸۰ | سومین بازیگر نقش مکمل مرد سال | دوره ۱۶ منتخب نویسندگان و منتقدان (بهترین‌های سال) | آب و آتش | |
| ۱۳۸۰ | نامزدشده | لوح زرین بهترین بازیگر مرد | دوره ۱ منتخب سایت ایران اکتور (بهترین‌های سال) | نسل سوخته |
| ۱۳۷۹ | دومین بازیگر نقش مکمل مرد سال | دوره ۱۵ منتخب نویسندگان و منتقدان (بهترین‌های سال) | نسل سوخته | |
| ۱۳۷۹ | سومین بازیگر نقش مکمل مرد سال | دوره ۱۵ منتخب نویسندگان و منتقدان (بهترین‌های سال) | هیوا | |
| ۱۳۷۹ | نامزدشده | تندیس زرین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد | دوره ۴ جشن خانه سینما (مسابقه) | نسل سوخته |
| ۱۳۷۸ | دومین بازیگر نقش مکمل مرد | دوره ۱۴ منتخب نویسندگان و منتقدان (بهترین‌های سال) | دو زن | |
| ۱۳۷۸ | نامزدشده | تندیس زرین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد | دوره ۳ جشن خانه سینما (مسابقه) | دو زن |
| ۱۳۷۳ | نامزدشده | سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد | دوره ۱۳ جشنواره فیلم فجر (مسابقه سینمای ایران) | در کمال خونسردی |
| ۱۳۶۵ | نامزدشده | لوح زرین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد | دوره ۵ جشنواره فیلم فجر (مسابقه سینمای ایران) | طلسم |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
