اسید آمینه پروتئین‌زا

اسید آمینه‌های پروتئین‌زا یا اسید آمینه‌های استاندارد، اسید آمینه‌هایی هستند که در ساختار پروتئین‌ها به‌کار می‌روند و تعداد آن‌ها ۲۰ عدد است. علاوه بر این اسید آمینه‌ها، اسید آمینه‌های غیر استاندارد نیز وجود دارند.

ساختارها

ساختار و نماد ۲۰ اسید آمینه

• 
  آلانین
  (Ala / A)
• 
  آرژنین
  (Arg / R)
• 
  آسپارژین
  (Asn / N)
• 
  اسید آسپارتیک
  (Asp / D)
• 
  سیستئین
  (Cys / C)
• 
  اسید گلوتامیک
  (Glu / E)
• 
  گلوتامین
  (Gln / Q)
• 
  گلیسین
  (Gly / G)
• 
  هیستیدین
  (His / H)
• 
  ایزولوسین
  (Ile / I)
• 
  لوسین
  (Leu / L)
• 
  لیزین
  (Lys / K)
• 
  متیونین
  (Met / M)
• 
  فنیل‌آلانین
  (Phe / F)
• 
  پرولین
  (Pro / P)
• 
  سرین
  (Ser / S)
• 
  ترئونین
  (Thr / T)
• 
  تریپتوفان
  (Trp / W)
• 
  تیروزین
  (Tyr / Y)
• 
  والین
  (Val / V)

آمینه‌های غیر استاندارد

• 
  سلنوسیستئین
  (Sec / U)
• 
  پیرولیزین
  (Pyl / O)

خواص شیمیایی

خواص شیمیایی کلی

اسید آمینه	نماد	نام اختصاری	Avg. Mass (Da)	pI	pK1 (α-COOH)	pK2 (α-+NH3)
آلانین	A	Ala	۸۹٫۰۹۴۰۴	۶٫۰۱	۲٫۳۵	۹٫۸۷
سیستئین	C	Cys	۱۲۱٫۱۵۴۰۴	۵٫۰۵	۱٫۹۲	۱۰٫۷۰
اسید آسپارتیک	D	Asp	۱۳۳٫۱۰۳۸۴	۲٫۸۵	۱٫۹۹	۹٫۹۰
اسید گلوتامیک	E	Glu	۱۴۷٫۱۳۰۷۴	۳٫۱۵	۲٫۱۰	۹٫۴۷
فنیل‌آلانین	F	Phe	۱۶۵٫۱۹۱۸۴	۵٫۴۹	۲٫۲۰	۹٫۳۱
گلایسین	G	Gly	۷۵٫۰۶۷۱۴	۶٫۰۶	۲٫۳۵	۹٫۷۸
هیستیدین	H	His	۱۵۵٫۱۵۶۳۴	۷٫۶۰	۱٫۸۰	۹٫۳۳
ایزولوسین	I	Ile	۱۳۱٫۱۷۴۶۴	۶٫۰۵	۲٫۳۲	۹٫۷۶
لیزین	K	Lys	۱۴۶٫۱۸۹۳۴	۹٫۶۰	۲٫۱۶	۹٫۰۶
لوسین	L	Leu	۱۳۱٫۱۷۴۶۴	۶٫۰۱	۲٫۳۳	۹٫۷۴
متیونین	M	Met	۱۴۹٫۲۰۷۸۴	۵٫۷۴	۲٫۱۳	۹٫۲۸
آسپاراژین	N	Asn	۱۳۲٫۱۱۹۰۴	۵٫۴۱	۲٫۱۴	۸٫۷۲
پیرولیزین	O	Pyl
پرولین	P	Pro	۱۱۵٫۱۳۱۹۴	۶٫۳۰	۱٫۹۵	۱۰٫۶۴
گلوتامین	Q	Gln	۱۴۶٫۱۴۵۹۴	۵٫۶۵	۲٫۱۷	۹٫۱۳
آرژینین	R	Arg	۱۷۴٫۲۰۲۷۴	۱۰٫۷۶	۱٫۸۲	۸٫۹۹
سرین (اسید آمینه)	S	Ser	۱۰۵٫۰۹۳۴۴	۵٫۶۸	۲٫۱۹	۹٫۲۱
ترئونین	T	Thr	۱۱۹٫۱۲۰۳۴	۵٫۶۰	۲٫۰۹	۹٫۱۰
سلنوسیستئین	U	Sec	۱۶۸٫۰۵۳
والین	V	Val	۱۱۷٫۱۴۷۸۴	۶٫۰۰	۲٫۳۹	۹٫۷۴
تریپتوفان	W	Trp	۲۰۴٫۲۲۸۴۴	۵٫۸۹	۲٫۴۶	۹٫۴۱
تیروزین	Y	Tyr	۱۸۱٫۱۹۱۲۴	۵٫۶۴	۲٫۲۰	۹٫۲۱

خواص زنجیر جانبی

اسید آمینه	نماد	نام اختصاری	زنجیرهٔ جانبی	Hydro- phobic	pKa	Polar	پی‌اچ	Small	Tiny	آروماتیک یا آلیفاتیک	شعاع واندروالسی
آلانین	A	Ala	-CH3	X	-	-	-	X	X	-	۶۷
سیستئین	C	Cys	-CH2SH	-	۸٫۱۸	-	acidic	X	-	-	۸۶
اسید آسپارتیک	D	Asp	-CH2COOH	-	۳٫۹۰	X	acidic	X	-	-	۹۱
اسید گلوتامیک	E	Glu	-CH2CH2COOH	-	۴٫۰۷	X	acidic	-	-	-	۱۰۹
فنیل‌آلانین	F	Phe	-CH2C6H5	X	-	-	-	-	-	آروماتیک	۱۳۵
گلایسین	G	Gly	-H	X	-	-	-	X	X	-	۴۸
هیستیدین	H	His	-CH2-C3H3N2	-	۶٫۰۴	X	weak basic	-	-	آروماتیک	۱۱۸
ایزولوسین	I	Ile	-CH(CH3)CH2CH3	X	-	-	-	-	-	آلیفاتیک	۱۲۴
لیزین	K	Lys	-(CH2)4NH2	-	۱۰٫۵۴	X	basic	-	-	-	۱۳۵
لوسین	L	Leu	-CH2CH(CH3)2	X	-	-	-	-	-	آلیفاتیک	۱۲۴
متیونین	M	Met	-CH2CH2SCH3	X	-	-	-	-	-	-	۱۲۴
آسپاراژین	N	Asn	-CH2CONH2	-	-	X	-	X	-	-	۹۶
پیرولیزین	O	Pyl
پرولین	P	Pro	-CH2CH2CH2-	X	-	-	-	X	-	-	۹۰
گلوتامین	Q	Gln	-CH2CH2CONH2	-	-	X	-	-	-	-	۱۱۴
آرژینین	R	Arg	-(CH2)3NH-C(NH)NH2	-	۱۲٫۴۸	X	strongly basic	-	-	-	۱۴۸
سرین (اسید آمینه)	S	Ser	-CH2OH	-	-	X	-	X	X	-	۷۳
ترئونین	T	Thr	-CH(OH)CH3	-	-	X	weak acidic	X	-	-	۹۳
سلنوسیستئین	U	Sec	-CH2SeH	X	۵٫۷۳	-	-	X	-	-
والین	V	Val	-CH(CH3)2	X	-	-	-	X	-	آلیفاتیک	۱۰۵
تریپتوفان	W	Trp	-CH2C8H6N	X	-	-	-	-	-	آروماتیک	۱۶۳
تیروزین	Y	Tyr	-CH2-C6H4OH	-	۱۰٫۴۶	X	-	-	-	آروماتیک	۱۴۱

منابع

مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Proteinogenic amino acid». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۹ اکتبر ۲۰۰۸.