ارقم بن ابی‌ارقم

ارقم بن عبدمناف، معروف به ارقم بن ابی ارقم از صحابه صدر اسلام و از سابقون در اسلام بود. او هفتمین شخصی بود که اسلام را پذیرفت.

طرح‌نگاره‌ای از خوش‌نویسی نام ارقم بن ابی ارقم

مادرش از بنی‌خزاعه و پدرش از بنی مخزوم از قریش بود.^[1]

لقب ارقم، قبل از اسلام، ابوعبدمناف، و بعد از اسلام, ابوعبدالله و ابوعبدالرحمن بود.

بر اساس نقلی، او هفتمین مسلمان بوده است. پیامبر اسلام پس از هجرت، بین او و زید بن سهل پیمان برادری بست. وی در غزوه بدر، احد و دیگر غزوات شرکت داشت و از راویان حدیث پیامبر اسلام بود.

شهرت ارقم به خاطر این است که خانه وی در مکه بر دامنه کوه صفا، محل امنی برای مسلمانان، و محل تجمع مسلمانان نخستین بود و در آنجا محمد مردم را به اسلام دعوت می‌کرد.^{[2] [3]}

در نقلی آمده است که زمانی چهل مرد و بیش از ده زن در آنجا مخفی شده بودند .^{[4] [5]}

محمد در سال چهارم بعثت همراه یارانش در آنجا به سر می برد و کسانی که قصد مسلمان شدن داشتند، به آنجا، هدایت می شدند. ^{[6] [7]}

این خانه در تاریخ اسلام به‌گونه ای اهمیت داشته که به صورت یک مقطع تاریخی درآمده است و حوادث دوران مکه در کتاب های سیره با ذکر اینکه قبل از خانه ارقم رخ داده یا بعد از آن، مشخص می‌شود.^[8]

زندگی

وی در سال ۵۹۰ میلادی دیده به جهان گشود و در سال ۶۷۵ درگذشت. او در قضایای سیاسی و اجتماعی نیز نقش داشت ولی برخی کارهایش مورد نقد است. وی از اولین افرادی است که اسلام را پذیرفت و در پاره‌ای منابع وی را هفتمین کسی می‌دانند که اسلام آورد. دار ارقم که از مکان‌های نزدیک به کعبه بود از محل‌های اصلی تجمع صحابه بود.

منابع

1. ر.ک: ابن سعد ج۳، ص۲۴۲
2. فاکهی، اخبار مکه، ج۴، ص۱۴
3. ابن‌سعد، طبقات الکبری،‌ ۱۴۱۰ق، ج۳، ص۱۸۳-۱۸۴
4. التاریخ القویم، ج۲، ص۸۸
5. ابن‌قانع بغدادی، معجم الصحابة، ۱۴۲۴ق، ج۲، ص۴۴۹
6. ابونعیم اصفهانی، معرفة الصحابة، ۱۴۱۹ق، ج۱، ص۲۹۳
7. جعفریان، آثار اسلامی مکه و مدینه، ۱۳۸۷ش، ص۱۵۷
8. التاریخ القویم، ص۹۰

• ابن ابی حاتم، عبدالرحمان، الجرح و التعدیل، حیدر آباد، دکن، ۱۳۷۱ق/۱۹۵۲م.
• ابن اثیر، علی، اسدالغابه، قاهره، ۱۲۸۰ق.
• ابن حبان، محمد، مشاهیر علماءالامصار،به کوشش فلایشهمر، قاهره، ۱۳۷۹ق، ۱۹۵۹م.
• ابن حبیب، محمد، المحتبر، به کوشش ایلزه لیشتن اشتتر، حیدرآباد دکن، ۱۳۶۱ق/۱۹۴۲م.
• ابن حجر عسقلانی، احمد، الاصابه، قاهره، ۱۳۲۸ق.
• ابن حزم، علی، جمهرة انساب العرب، قاهره، ۱۹۸۲م.
• ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، بیروت،‌دار صادر.
• ابن عبدالبر، یوسف، الاستیعاب، قاهره، ۱۳۸۰ق/۱۹۶۰م..
• ابن قدامه، عبدالله، التبیین فی انساب القرشیین، به کوشش نایف دلیمی، بیروت، ۱۴۰۸ق/ ۱۹۸۸م.
• ابن هشام، عبدالملک، السیرة النبویه، به کوشش مصطفی سقا و دیگران، قاهره، ۱۳۵۵ق.
• https://en.wikipedia.org/wiki/Al-Arqam_ibn-abil-Arqam