کمپانی هند شرقی فرانسه
From Wikipedia, the free encyclopedia
کمپانی هند شرقی فرانسه (فرانسوی: Compagnie française pour le commerce des Indes orientales) یک شرکت تجاری امپراتوری بود که در سال ۱۶۶۴ برای رقابت با کمپانیهای هند شرقی انگلیس (بعداً بریتانیا) و هلند در هند شرقی تأسیس شد و در سال ۱۷۱۹ در هندوستان مستقر گردید.
نام بومی | Compagnie française pour le commerce des Indes Orientales |
---|---|
نوع | شرکت سهامی عام |
صنعت | تجارت |
سرنوشت | در ۱۷۶۹ منحل و فعالیتهایش توسط پادشاهی فرانسه جذب شد؛ در ۱۷۸۵ بازسازی و در ۱۷۹۴ ورشکسته شد. |
بنا نهاده | ۱۶۶۴ |
دفتر مرکزی | پاریس |
هند هلندی | ۱۶۰۵–۱۸۲۵ |
---|---|
هند دانمارکی | ۱۶۲۰–۱۸۶۹ |
هند فرانسوی | ۱۷۶۹–۱۹۵۴ |
خانه هند | ۱۴۳۴–۱۸۳۳ |
کمپانی هند شرقی پرتغال | ۱۶۲۸–۱۶۳۳ |
هند بریتانیایی (۱۶۱۲–۱۹۴۷) | |
کمپانی هند شرقی بریتانیا | ۱۶۱۲–۱۷۵۷ |
قوانین کمپانی در هند | ۱۷۵۷–۱۸۵۸ |
راج بریتانیا | ۱۸۵۸–۱۹۴۷ |
حکومت بریتانیا در برمه | ۱۸۲۴–۱۹۴۸ |
دولتهای شاهزادهای | ۱۷۲۱–۱۹۴۹ |
چندپارگی هند | ۱۹۴۷ |
این کمپانی با برنامهریزی ژان باپتیست کلبرت و اعطای امتیاز توسط پادشاه فرانسه لویی چهاردهم به منظور تجارت در نیمکره شرقی تأسیس شد. این کمپانی از ترکیب سه شرکت قبلی یعنی Compagnie de Chine (تأسیس در سال ۱۶۶۰)، Compagnie d'Orient و Compagnie de Madagascar تشکیل شد. اولین مدیرکل کمپانی فرانسوا د لا فای بود که در آن زمان دو مدیر عامل مؤسسات تجاری موفق درکنارش بودند: یکی فرانسوا کارون که ۳۰ سال برای کمپانی هند شرقی هلند کار کرده بود، از جمله بیش از ۲۰ سال در ژاپن،[1] و دیگری مارکارا آوانچینتز، بازرگان ارمنی از اصفهان، ایران.[2]
کمپانی هند شرقی فرانسه که در ۱۶۶۴ بنا نهاده شده بود در مقایسه با کمپانی هند شرقی بریتانیا به موفقیت چندانی دست نیافت و نتوانست خود را از نظر مالی حفظ کند. این شرکت به علت مشکلات مالی در ۱۷۶۹ یعنی حدود ۲۰ سال قبل از انقلاب فرانسه منحل و کلیه داراییها و فعالیتهایش جذب پادشاهی فرانسه شد. لوئی شانزدهم در آن سال حکمی صادر کرد که شرکت را ملزم به واگذاری تمام داراییها، سرمایه و حقوق خود به ۳۰ میلیون لیر میکرد. پادشاه موافقت کرد که تمام بدهیها و تعهدات این شرکت را بپردازد، هرچند دارندگان سهام شرکت و یادداشتها فقط ۱۵٪ از ارزش اسمی سرمایهگذاریهای خود را تا پایان انحلال شرکت در سال ۱۷۹۰ دریافت کردند.[3]
کمپانی هند شرقی فرانسه در ۱۷۸۵ دوباره بازسازی شد[4] و سهامی به تعداد ۴۰٬۰۰۰ سهم و با ارزش ۱۰۰۰ لیور فرانسه صادر کرد[3] با این وجود، این سهام را انقلاب فرانسه تأیید نکرد، و در ۳ آوریل ۱۷۹۰ مجلس جدید فرانسه با شور و اشتیاق اعلام کرد که از این پس تجارت پر سود خاور دور «برای همه فرانسویها آزاد خواهد بود».[4] به این ترتیب این شرکت، که نه به رقابت و نه به رسمیتزدایی عادت کرده بود، با افت مداوم روبرو شد و سرانجام در سال در ۱۷۹۴ اعلام ورشکستگی کرد و انحلال یافت.[3]