کرایسیپوس

کرایسپوس از سلی (/kraɪˈsɪpəs, krɪ-/؛ به‌یونانی: Χρύσιππος ὁ Σολεύς، Chrysippos ho Soleus؛ ح. ۲۷۹ – ح. ۲۰۶ پیش از میلاد) یک نویسنده، ریاضی‌دان و فیلسوف مکتب رواقی اهل یونان بود. وی اهل سولی، کیلیکیه بود، اما در جوانی به آتن نقل مکان کرد، جایی که شاگرد کلئانتس در مکتب رواقی‌گری شد. حدود ۲۳۰ سال قبل از میلاد وقتی کلئانتس درگذشت، کرایسپوس سومین رئیس مدرسه شد. کرایسپوس یک نویسنده پرکار بود و آموزه‌های اساسی زنون رواقی، بنیان‌گذار مکتب را گسترش داد، از این رو عنوان بنیان‌گذار دوم رواقی‌گری را به دست آورد.^[3]

Chrysippus
کپی رومی یک نیم‌تنه هلنیستی از کرایسپوس (موزه بریتانیا)
زادهٔ	ح. ۲۷۹ پیش از میلاد
درگذشت	ح. ۲۰۶ پیش از میلاد (۷۳ سال) آتن
علت مرگ	مرگ از خنده زیاد به یک خر که انجیر می‌خورد
ملیت	یونانی
دوره	فلسفه هلنیستی
حیطه	فلسفه غرب
مکتب	رواقی‌گری
علایق اصلی	منطق فیزیک فلسفه اخلاق
ایده‌های چشمگیر	اسلوب سازی رواقی‌گری Pneuma نام‌گرایی[1][2]
تأثیرگرفته از زنون رواقی کلئانتس Diodorus Cronus Philo ارسطو افلاطون
تأثیرگذار بر مکتب رواقی‌گری

کرایسپوس، پسر آپولونیوس از تارسوس، در سلی ،کیلیکیه قفقاز متولد شد.^[4] او بسیار کوتاه قد بود^[5] و مشهور است که به عنوان یک دونده از راه دور آموزش دیده بود.^[6] در جوانی، با مصادره به نفع خزانه پادشاه، دارایی قابل توجهی را از دست داد که به او ارث رسیده بود.^[7] کرایسپوس به آتن نقل مکان کرد و در آنجا شاگرد کلئانتس شد که در آن زمان رئیس (محقق) مکتب رواقی‌گری بود.^[8]

کرایسپوس تلاش ویژه‌ای برای حل مغالطات زبانی و پارادوکس‌ها داشت.^[9] دیوژن لائرتیوس در کتاب خود می‌نویسد او ۲۳ جلد کتاب حاوی ۱۲ مبحث نوشت تا فقط پارادوکس دروغگو را حل کند؛ ۱۷ جلد دیگر نیز حاوی ۷ مبحث نوشت که ابهام نحوی را بررسی کند؛ و ۹ مبحث دیگر برای ۲۶ جلد کتاب دیگرش درنظر گرفت.^[10] سرجمع، وی فقط ۲۸ مبحث را در ۶۶ جلد کتاب به حل معماهای زبانی پرداخته است.^[10]

درگذشت

تصویر حکاکی یک کتاب ایتالیایی مربوط به سال ۱۶۰۶ که لحظات آخر زندگی فیلسوف رواقی، کرایسپوس را نشان می‌دهد که گفته می‌شود با خندیدن از تماشای یک خر که انجیر می‌خورد درگذشت.

او طی ۱۴۳مین المپیاد (۲۰۸–۲۰۴ قبل از میلاد) در سن ۷۳ سالگی درگذشت.^[11] دیوژن لائرتی دو شرح مختلف از مرگ او ارائه می‌دهد: در اولین گزارش، کرایسپوس که سرگیجه داشت در یک جشن شراب زیادی نوشید و به سرعت مرد. در روایت دوم، او در حال تماشای یک خر بود که انجیر می‌خورد و فریاد می‌زد: «اکنون به خر شراب خالص بده تا انجیر را بشوید»، پس از آن در اثر خنده زیاد درگذشت.^[12]

برادرزاده‌اش آریستوکرئون مجسمه‌ای را به افتخار او در کرامیکوس برپا کرد.^[13] کرایسپوس توسط شاگردش زنون رواقی از تارسوس جانشین رئیس مدرسه رواقی‌گری شد.^[14]

جستارهای وابسته

• اشاره
• فهرست مرگ‌های غیرعادی

پانویس

1. John Sellars, Stoicism, Routledge, 2014, pp. 84–85: "[Stoics] have often been presented as the first nominalists, rejecting the existence of universal concepts altogether. … For Chrysippus there are no universal entities, whether they be conceived as substantial نظریه مثل or in some other manner.".
2. Chrysippus – Internet Encyclopedia of Philosophy
3. (Dorandi 1999، ص. 40)
4. (Gould 1970، ص. 7), citing Diogenes Laërtius, vii. 179; Galen, Protreptic, 7; de Differentia Pulsuum, 10
5. Diogenes Laërtius, vii. 182
6. Diogenes Laërtius, vii. 179
7. Diogenes Laërtius, vii. 181. The king is not named, but Cilicia was contested between Ptolemy II Philadelphus and Antiochus I Soter during this period, cf. (Green 1993، ص. 639)
8. Diogenes Laërtius, vii. 179. The claim that he studied under Zeno is less likely because Zeno died in 262/1. Cf. (Dorandi 1999، ص. 40)
10. (Barnes 1999، ص. 71)
11. Dorandi, Tiziano (1999), "Chronology", in Algra, Keimpe; Barnes, Jonathan; Mansfeld, Jaap; Schofield, Malcolm (eds.), The Cambridge History of Hellenistic Philosophy, Cambridge University Press, ISBN 0-521-61670-0
12. Diogenes Laërtius, vii. 185
13. Plutarch, De Stoicorum Repugnantiis; Diogenes Laërtius, vii. 183
14. Eusebius, Praeparatio Evangelica, 15. 18; Diogenes Laërtius, vii. 35

منابع

• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Chrysippus». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۴ اوت ۲۰۲۰.

پیوند به بیرون