![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ac/Hydrogenation_on_catalyst.svg/langfa-640px-Hydrogenation_on_catalyst.svg.png&w=640&q=50)
کاتالیز ناهمگن
From Wikipedia, the free encyclopedia
در شیمی، کاتالیز ناهمگن(به انگلیسی: Heterogeneous catalysis) گونه ای از کاتالیز است که در آن فاز کاتالیزور متفاوت از فاز واکنشگر[1] یا محصولات است. این فرایند با کاتالیز همگن که در آن واکنشگرها، محصولات و کاتالیزورها در یک فاز وجود دارند، در تضاد است. فازها از حالتهای فیزیکی جامد، مایع و گاز قابل تمایزند. همچنین در مخلوطهای غیرقابل امتزاج (به عنوان مثال روغن و آب) یا هرجایی که به وسیله فصل مشترک تمایز ایجاد میشود، وجود دارند. کاتالیزورها ترکیبات مفیدی هستند زیرا سرعت واکنش را افزایش میدهند[2] بدون اینکه خودشان مصرف شوند و بنابراین قابل استفاده مجدد نیز هستند.
![Thumb image](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ac/Hydrogenation_on_catalyst.svg/220px-Hydrogenation_on_catalyst.svg.png)
کاتالیز ناهمگن معمولاً شامل کاتالیزورهای فاز جامد و واکنشگرهای فاز گاز است.[3] در این حالت، یک چرخه جذب، واکنش و دفع مولکولی در سطح کاتالیزور وجود دارد. ترمودینامیک، انتقال جرم و انتقال گرما بر سرعت (سینتیک) واکنش تأثیر دارند.
کاتالیز ناهمگن از اهمیت بالایی برخوردار است زیرا تولید سریعتر، در مقیاس بزرگ و تشکیل محصول انتخابی را امکانپذیر میکند. [4] تقریباً ۳۵٪ از تولید ناخالص داخلی(GDP) جهان تحت تأثیر کاتالیز ناهمگن است.[5] تولید ۹۰٪ مواد شیمیایی (از نظر حجم) به کمک کاتالیزورهای جامد صورت میگیرد.[6] صنایع شیمیایی و انرژی به شدت به کاتالیز ناهمگن متکی هستند. به عنوان مثال، در فرایند هابر-بوش از کاتالیزورهای مبتنی بر فلز برای سنتز آمونیاک، که یک جز مهم در تولید کودهای شیمیایی است، استفاده میشود. در سال ۲۰۱۶، ۱۴۴ میلیون تن آمونیاک تولید شدهاست.[7]