پیشاور
شهری در پاکستان From Wikipedia, the free encyclopedia
پیشاوَر (در زبان پشتو: پښور، در اردو: پشاور) پایتخت ایالت خیبر پختونخواه و مرکز پشتون‌ها در کشور پاکستان است این ایالت در منطقه حساس گذرگاه چهار آسیا قرار دارد و در زمان های بسیار قدیم در جاده ابریشم قرار داشت و آسیای میانه و جنوب آسیا را بهم متصل میکرد این شهر که مرکز ایالت خیبر پختونخوا هست منطقه مورد مناقشه قبایلی بین افغانستان و پاکستان اختلاف بر سر خط دیورند هست.
پیشاور
| |
|---|---|
| پیشاور | |
 Clockwise from top: Islamia College, Cunningham clock tower, Sunehri Mosque, Bala Hissar Fortress, Bab-e-Khyber, Mahabat Khan Mosque | |
| نام(های) مستعار: شهر گل‌ها آمستردام آسیا | |
  پیشاور Location within Pakistan  پیشاور پیشاور (پاکستان)  پیشاور پیشاور (آسیا) .svg) پیشاور پیشاور (زمین) | |
| مختصات: ۳۴°۰۱′ شمالی ۷۱°۳۵′ شرقی | |
| کشور |  پاکستان |
| استان |  خیبر پختونخوا |
| منطقه | ناحیه پیشاور |
| شوراهای اتحادیه در پاکستان | ۹۲ |
| حکومت | |
| • نوع | Metropolitan city |
| • Mayor | Arbab Asim |
| • Deputy Mayor | Syed Qasim Ali Shah |
| • Deputy Commissioner | Syed Qasim Ali Shah |
| • Assistant Commissioner Peshawar | Muhammad Mughees SanaUllah |
| مساحت | |
| • پایتخت ایالت | ۸۷ کیلومتر مربع (۳۴ مایل مربع) |
| ارتفاع | ۳۳۱ متر (۱۰۸۶ فوت) |
| بیشترین ارتفاع | ۴۵۰ متر (۱۴۸۰ فوت) |
| جمعیت (2017) | |
| • پایتخت ایالت | ۱٬۹۷۰٬۰۴۲ |
| • رتبه | 1st, Khyber Pakhtunkhwa 6th, Pakistan |
| • تراکم | ۲۳۰۰۰/کیلومتر مربع (۵۹۰۰۰/مایل مربع) |
| • کلان‌شهری | ۴٬۲۶۹٬۰۷۹ |
| Peshawar منطقه شهری | |
| منطقهٔ زمانی | یوتی‌سی +۵ (ساعت رسمی پاکستان) |
| کد منطقه | 091 |
| زبان‌ها | زبان پشتو |
| HDI | 0.55 (data for 2012–2013)  |
| HDI Category | Medium |
| وبگاه | City District Government of Peshawar |
فاصله این شهر تا پایتخت، ۱۷۰کیلومتر می‌باشد. پیشاور به شهر گل‌ها نیز معروف است و در هر چهار فصل سرسبز و دارای گل‌های متنوع است. این شهر در دهانه ورودی دره خیبر واقع شده که شاهراه قدیمی ارتباط آسیای میانه به شبه قاره هند است.[1]
شهر پیشاور از دو بخش قدیمی و امروزی تشکیل شده‌است. بخش قدیمی آن به سبک شهرهای پرجمعیت آسیای میانه ساخته شده و خانه‌هایی از خشت با کوچه‌های تنگ دارد. بخش نوساز شهر که در واقع یک منطقهٔ نظامی است، دارای خانه‌هایی بزرگ و خیابان‌هایی منظم است و تأسیساتی متعلق به نیروی هوایی پاکستان در آن قرار دارد.[2]
جمعیت پیشاور از دو گروه که عمدهٔ آن پشتون های بومی پاکستان و مهاجرین افغان تشکیل شده‌است. افزون بر این دو گروه قومی، اقوام مهاجر از افغانستان که تاجیک، هزاره و همچنین کولی‌ها نیز در این شهر به سر می‌برند. بیشتر مردم این شهر به زبان پشتو سخن می‌گویندو زبان رسمی این شهر پشتو هست در عین حال، زبان‌های ، انگلیسی و اردو نیز در پیشاور به عنوان زبان دوم گویشورانی دارد.[2]
فاصلهٔ پیشاور تا گذرگاه مرزی تورخم، ۴۵کیلومتر و از شهرک مرزی تورخم تا کابل، ۲۲۴کیلومتر است. روزانه صدها افغان و پاکستانی در بزرگراه پیشاور-کابل، رفت‌وآمد می‌کنند.[3]
نام «پیشاور» یک کلمه ایرانی و از نام شاپور یکم، پادشاه ساسانی برگرفته شده[نیازمند منبع] که این شهر را تصرف نمود و امپراتوری کوشان را به ایران ملحق کرد.
پیشاور از کانون‌های مهم بازرگانی در جاده ابریشم، محلی برای گذر فرهنگ شبه قاره هند به آسیای میانه و پایتخت زمستانی امپراتوری کوشانی بوده‌است.[4] کانیشکا، پادشاه کوشانی، پیشاور را پایتخت خود قرار دارد و در این شهر نیایشگاهی همراه با تندیسی به طول ۱۵۰ فوت ساخت که در روزگار خود بنایی مهم بود.[5][6][7]
منطقهٔ پیشاور از روزگاران باستان از زیستگاه‌های آریاییان بوده‌است. قوم ایرانی‌تبار پشتون، که امروزه در پیشاور در اکثریت هستند از هزارهٔ یکم پیش از میلاد از رشته‌کوه سلیمان در بلوچستان به این منطقه کوچیدند.
پیشاور از دیرباز مورد توجه و محل رفت‌وآمد پادشاهان ایران از جمله سلطان محمود غزنوی و نادرشاه افشار برای ورود به شبه قاره هند بوده‌است.[1]
شهر پیشاور در دوران غزنوی از نقاط ارتباطی مهم بود. در ۵۷۵ مُعزالدین محمدِسام غوری، پیشاور را تسخیر کرد. کمتر از پنجاه سال بعد، چنگیزخان به پیشاور حمله برد و آنجا را ویران ساخت.[8]
پیشاور در ۱۱۶۰ به تصرف احمدشاه دُرّانی درآمد. در سدهٔ سیزدهم، سیک‌های پنجاب آن را تسخیر کردند و در ۱۲۶۵/ ۱۸۴۹ به تصرف بریتانیا درآمد و تا تأسیس ایالت خیبر پختونخواه جزو پنجاب بود.[8]
باغ شاهی، موزه، کلیسای کاتولیک و دانشگاه پیشاور از جمله مناطق دیدنی این شهر به‌شمار می‌رود. دانشگاه اسلامی پیشاور در سال ۱۹۱۳ میلادی ایجاد شد که به دانشگاه پیشاور ارتقاء یافت.[9]
از بزرگان قدیم این شهر می‌توان به ادیب پیشاوری اشاره کرد.
امروزه پیشاور از مراکز انتشار کتاب به زبان فارسی در خارج از ایران و افغانستان است.[10] تمرکز انتشارات کتب فارسی بیشتر در بازار قصه‌خوانی است و بیشتر توسط پشتون‌های شیعه صورت می‌گیرد.[11]
بازار قصه‌خوانی که از شلوغ‌ترین مناطق پیشاور است، محله‌های زیادی دارد و یکی از این محلات، شیعه‌نشین است. در گذشته قصه‌خوان‌های حرفه‌ای در کاروان‌سراها و قهوه‌خانه‌های این محله از شاهنامه و حماسه هندی ماهابهاراتا داستان‌های شورانگیزی را روایت می‌کردند و در همین‌جا اخبار شهر و کشور رد و بدل می‌شد.[12] مشتریان این بازار عمدتاً بازرگانان و خریداران پاکستانی، هندی و مهاجران افغان هستند که قهوه‌خانه‌ها، تیکه‌کبابی‌ها، چاپلی‌کبابی‌ها، دکه‌های قدیمی خشکبار و غرفه‌های مدرن پوشاک و لوازم خانگی را رونق بخشیدند.[12]
پیشاور میزبان شمار فراوانی از پناهندگان افغان است.
شهر پیشاور، با وجود نارسایی‌های زیادی که در سامانهٔ درمانی و خدمات بهداشتی خود دارد، هر ماه پذیرای شمار زیادی از بیماران افغان است. پیشاور از سال ۱۹۸۰ تا ۱۹۸۹ که ارتش شوروی پیشین در افغانستان حضور داشت، شاهد حضور نهادها و سازمان‌های نیکوکاری جهانی اعم از کشورهای اسلامی و غیر اسلامی بود که به این شهر رونق بخشید و بیش از ۷۰۰ سازمان مردم‌نهاد در بخش‌های گوناگون، از جمله تأسیس مراکز بهداشتی و کمک‌رسانی در آن فعالیت می‌کردند.[13]
بیمارستان رحمان که در منطقه حیات آباد پیشاور واقع است، در نزد افغانها چه در داخل افغانستان و چه در پیشاور شهرت ویژه‌ای پیدا کرده‌است.[12]
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
