معترض ایرانی کشته شده (۱۳۷۱–۱۳۹۸) From Wikipedia, the free encyclopedia
پویا بَختیاری (۱۹ شهریور ۱۳۷۱ – ۲۵ آبان ۱۳۹۸) یکی از کشته‌شدگان اعتراضات آبان ۱۳۹۸ ایران بود.[1] او ساکن مهرشهر کرج بود و به همراه مادر و خواهرش در این اعتراضات حضور داشت. بختیاری به‌وسیلهٔ اصابت گلوله به جمجمه از سوی نیروهای امنیتی وابسته به جمهوری اسلامی ایران کشته شد. والدینش منوچهر بختیاری و ناهید شیرپیشه پس از کشته‌شدن او بازداشت شدند.
پویا بختیاری | |
|---|---|
 | |
| زادهٔ | ۱۹ شهریور ۱۳۷۱ |
| درگذشت | ۲۵ آبان ۱۳۹۸ (۲۷ سال) |
| علت مرگ | اصابت گلوله به جمجمه |
| آرامگاه | بهشت سکینه، ایران |
| تحصیلات | مهندسی برق |
| پیشه | شاغل در کارگاه خانوادگی |
| شناخته‌شده برای | کشته شدن در اعتراضات آبان ۱۳۹۸ ایران |
| والدین |
|
پویا بختیاری در ۱۹ شهریور سال ۱۳۷۱ متولد شد.[2] او فارغ‌التحصیل رشتهٔ مهندسی برق بود و یک کارگاه کوچک متعلق به خانواده را مدیریت می‌کرد. وی قصد مهاجرت به کانادا را داشت و به خوشنویسی، شعر و تاریخ ایران علاقه‌مند بود.[1][3]
منوچهر بختیاری، پدر پویا بختیاری، که پنج سال در جنگ ایران و عراق حضور داشته‌است، اعلام نمود که پسر ۲۷ ساله‌اش در روز ۲۵ آبان ۱۳۹۸،[1] در خیابان رزهبان،[4] فاز ۴ مهرشهر کرج به ضرب گلوله کشته شد.[1] به گفتهٔ او، پویا به همراه خواهر و مادرش در دومین روز از اعتراضات مردمی به افزایش قیمت بنزین به راهپیمایی معترضان پیوست که جمجمه‌اش هدف گلوله قرار گرفت و پیش از رسیدن به بیمارستان جان باخت. او به نقل از همسرش (مادر پویا بختیاری) می‌گوید: «یک لحظه دیدم که جمعیت جنازه یک نفر را برداشتند و دیدم پسرم است» او دربارهٔ وضعیتش می‌گوید: «همسرم [به لحاظ روحی] از دست رفته‌است؛ چرا که به چشم خود مغز متلاشی پسرش را دیده‌است».[1][2]
پدر پویا بختیاری در گفتگویی با مسیح علینژاد گفت: «پسرم را کشتید مرا هم اعدام کنید، پسر من اهل شعر و فرهنگ بود نه اشرار، مردم خسته هستند. مسؤلان ما دزد و اختلاس‌گر هستند. برای همین به امثال پسر من می‌گویند اشرار، در حالی که اشرار، خودشان هستند.»[5] او در مصاحبه‌ای با دیلی تلگراف گفت: «پویا سرشار از عشق به ایران بود، اما رژیم ایران مخالف این نوع ذهنیت است. آنها نمی‌خواهند این نوع تفکر برای کشور ما کار کند و آنها را با گلوله‌ها از بین می‌برند».[6]
مادر پویا بختیاری که معلم است در بخشی از گفتگویش با وبسایت ایران وایر گفت:
در حال شعار دادن بودم که ناگهان دیدم سیل جمعیت مردم دارند به سمت پایین بلوار، جایی که من ایستاده بودم می‌آیند و فریاد می‌زنند: «می‌کشم، می‌کشم، آن که برادرم کشت.»
جسد پویا را روی دست گرفته بودند. صورت خونی پویا در حالی که بدنش روی دست مردم حمل می‌شد، آخرین تصویری است که من از او در ذهن دارم. فوراً او را به بیمارستان قائم کرج رساندیم که دیدیم دیر شده و او در همان لحظه شلیکِ گلوله جان داده‌است.
وقتی پزشکان گفتند پویا تمام کرده‌است، با صدای بلند در بیمارستان شعار دادم.
— مادر پویا بختیاری[7]
پیکر پویا بختیاری روز ۲۸ آبان ۱۳۹۸ در بهشت سکینهٔ کرج در قطعه ۲۶، ردیف ۱۳، شماره ۵۲ به خاک سپرده شد.[1]
پویا بختیاری روز ۲۵ آبان ۱۳۹۸ ویدئوهایی را از اعتراضات آن روز و شب فیلم‌برداری کرده‌است که پس از کشته‌شدن وی از تلفن همراه شخصی‌اش استخراج و منتشر شده‌است. در این ویدئوها پویا بختیاری پیش از اصابت گلولهٔ مأموران، جریان اعتراضات روز و شب ۲۵ آبان در کرج را روی تصاویر روایت می‌کند.[8] او در بخشی از صحبت‌هایش روی تصاویر اعتراضات می‌گوید:[8]
«من هم پسر کسی هستم، آمدم اینجا جان خودم را به خطر انداختم، مادرها، پدرها شما هم بگویید بچه‌هایتان بیایند بیرون»
— پویا بختیاری، [9]
پس از انتشار ویدیوی اول توسط بی‌بی‌سی فارسی، ویدیوی کامل توسط مسیح علینژاد منتشر شد و مشخص شد که بی‌بی‌سی فارسی در پخش اولیه ویدیو بخشی از سخنان پویا را سانسور کرده بوده‌است. سخنان بخش سانسور شده ویدیو:[10][11][12]
دم همه مردم گرم، مردم این فرصت رو از دست ندین یکبار برای همیشه این رژیم تبهکار و فاسد رو که چهل ساله مردم کشور عزیز ایران رو بدبخت کرده برای یکبار از بین ببریم.
— [13]
پدر پویا بختیاری با هدف برگزاری مراسم چهلم پویا، که مصادف با ۵ دی ماه بود فراخوانی را برای یادبود کشته شدگان اعتراضات ۱۳۹۸ پیشنهاد داد. فراخوانی که با استقبال گسترده‌ای از سوی طیف‌ها و چهره‌های مختلف همراه بود.[14][15] حکومت جمهوری اسلامی، با فراخواندن پدر پویا بختیاری تلاش داشت تا وی را از برپایی مراسم یادبود منع کند، منوچهر بختیاری در این خصوص گفت که سه ساعت در اطلاعات بوده و از وی خواسته شده تا مراسم را در آرامستان بهشت سکینه برگزار نکند. بختیاری در این خصوص گفت که علی‌رغم تهدیدات نهادهای امنیتی مراسم را اجرا می‌کند. علت مخالفت از سوی نهادهای امنیتی با برپایی چنین تجمعاتی، ترس جمهوری اسلامی از شکل‌گیری تجمعات اعتراضی تعبیر شد.[16]
در شامگاه ۲ دی خبرگزاری مهر از بازداشت اعضای خانوادهٔ پویا بختیاری خبر داد. دلیل بازداشت «قرار گرفتن خانوادهٔ پویا در روند پروژهٔ ضدانقلابی ورشکستگان فراری» عنوان شده‌است.[17] نیروهای امنیتی دست‌کم ۹ تن از اعضای خانوادهٔ بختیاری از جمله یک کودک یازده ساله را بازداشت کرده‌اند.[18][19] منوچهر بختیاری و ناهید شیرپیشه (پدر و مادر)، مونا (خواهر پویا) و آصف و مهرداد بختیاری (عموهای پویا)، از جمله اعضای خانوادهٔ بختیاری هستند که در شامگاه ۲ دی بدون ارائهٔ حکم بازداشت و حکم اجازه ورود به منزل دستگیر شدند و تا اواسط دی در حبس بودند.[20] در ۱۷ دی ۱۳۹۸ اعلام شد مادر، خواهر و یکی از عموهای پویا از آزاد شده‌اند اما پدر و یکی از عموهای او همچنان در بازداشت هستند.[21]
در ۵ دی ۱۳۹۸ در حالی که خانوادهٔ پویا همچنان در بازداشت بودند، نیروهای امنیتی، بسیج و لباس شخصی با ماشین‌های زرهی و آب‌پاش در گورستان بهشت سکینه مستقر شدند و در ورودی آن محل، ایست و بازرسی برپا شد.[22] تصاویری که در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد پرواز یک هلیکوپتر بر فراز این گورستان را نشان می‌دهد.[23] طبق اخبار منتشر شده حاضران در بهشت سکینه شعار «مرگ بر دیکتاتور» سر دادند و چند تن از آنها توسط نیروهای امنیتی بازداشت شدند.[23]
به گفتهٔ بستگان پویا بختیاری، نیروهای امنیتی قطعه ۲۶ که محل دفنِ پیکر پویا در آنجا واقع شده‌است را بسته و محاصرهٔ پلیسی کرده بودند.[24] فقط تعدادی از اعضای بازداشت‌نشدهٔ خانوادهٔ پویا اجازه پیدا کردند با حضور مأموران امنیتی در کنار آرامگاه پویا بختیاری حاضر شوند و توسط همین مأمورها تا خودروهای‌شان مشایعت شدند.[24]
داریوش مهرجویی، رخشان بنی‌اعتماد، جعفر پناهی، محسن امیریوسفی و رضا درمیشیان از جمله سینماگرانی بودند که با وجود فضای امنیتی شدید برای یادبود چهلمین روز درگذشت پویا بختیاری در بهشت سکینه کرج حضور یافتند.[25]
ما مثل همیم، همه‌مان مثل همیم، همه آنهایی که در این راه فرزندشان را به کشور و میهن هدیه کردند با هم هم‌احساسند، درد هم را بهتر می‌فهمیم برای اینکه درد از دست دادن عزیز، پسری که با زحمت بزرگش کردم، به ثمر رساندمش، به قد و بالایش نگاه کردم، برای هیچ مادری آسان نیست. از همین روست که این مادران قصد دارند مثل مادران خاوران، مثل مادران پارک لاله و مثل مادران صلح، برای دهمین، صدمین و هزارمین بار کنار هم بشینند و هسته‌ای از مادران دوباره داغدار را تشکیل دهند.
— [13]
«مدت زمان زیادی از وقایع آبان ماه نگذشته‌است. دوربین‌های ما مستندسازان خاموش بود و موبایل‌های جوانان این مرز و بوم روشن. ثبت حقیقت به حضور و دریافت جایزه نیست، به جسارتِ بودن است در تنگناهای اجتماعی. کاری که مردم به سرانجام رسانیدند و ما نظاره‌گر. این جایزه تقدیم می‌شود به روح بلندِ جسورترین دوربین و مستندساز این سرزمین، پویا بختیاری و همه دوربین‌های تا ابد روشن.»
«پویا بختیاری، مهندس برق و سرشار از زندگی که عاشق خواندن یکی از ترانه‌های الویس پریسلی بود، از آنچه که آن را رژیم جانی و فاسد ایران توصیف می‌کرد کلافه شده بود. پویا ماه گذشته به اعتراضات پیوست و مادرش ناهید نیز همراهش بود؛ ولی زمانی که نیروهای امنیتی به مردم حمله کردند، مادر و پسر از هم جدا شدند و بعد ناهید، مادرش، با کابوس هر مادر دیگری مواجه شد. بدن بی‌جان پسرش را دید که دست تظاهرکننده‌هاست و گلوله‌ای به سرش خورده و به دست نیروهای امنیتی رژیم کشته شده‌است. ناهید امروز همراه با بسیاری از خانواده‌ها و شهروندان دیگر در سراسر ایران به سوگ فرزندش نشسته‌است، اما در عین حال می‌گوید که آرمان‌های پویا آرمان‌های اوست و می‌خواهد که شاهد رسیدن مردم ایران به آزادی باشد»
منوچهر بختیاری، پدر پویا از مایک پومپئو تشکر کرد و نوشت:
سعدیا مرد نکونام نمیرد هرگز
مرده آن است که نامش به نکویی نبرند
اینجانب منوچهر بختیاری پدر جاوید پویا بختیاری از مایک پمپئو وزیر امور خارجه آمریکا که جان‌باختن فرزندم در برابر چشمان مادرش را جهانی و جاودانه نامیدند مراتب سپاس و تشکر خود را اعلام می‌نمایم.
تیر ۱۳۹۹، منوچهر بختیاری، پدر پویا بختیاری که به همراه همسرش به جزیره کیش سفر کرده بود بازداشت شد.[81] ۲۵ مرداد ۱۳۹۹، مادر منوچهر بختیاری از اعتصاب غذای فرزند خود خبر داد.[82] پدر پویا بختیاری در ۱۵ آذر ۱۳۹۹ پس از تحمل حدود پنج ماه بازداشت، با قرار وثیقه آزاد شد.[83]
۱۲ آبان ۱۳۹۹، بی بی زهرا بختیاری، مادربزرگ پویا بختیاری، با انتشار یک ویدئو از ناپدید شدن پسرش مهرداد بختیاری، خبر داد. او در بخشی از این ویدئو گفت: «پویایم را کشتید. منوچهرم را چهار ماه است که دزدیده‌اید و برده‌اید. مهردادم رفت نان بگیرد، تا صبح نیامده است… چه دشمنی با من دارید؟ جمهوری اسلامی، من با شما دشمنی ندارم، بچه من را آزاد کنید.»[84][85]
روز شنبه ۲۹ آذر ۱۳۹۹ بنابر گفته منوچهر بختیاری، برادرش مهرداد عموی پویا بختیاری، به ۵ سال حبس تعلیقی و ۲ سال ممنوعیت خروج از کشور محکوم شد.[86]
۲۲ خرداد ۱۴۰۰، ناهید شیرپیشه به همراه نرگس محمدی، جعفر عظیم‌زاده، مادر ابراهیم کتابدار و پوران ناظمی که برای دیدار با خانوادهٔ نوید افکاری به شیراز سفر کرده بود، در مقابل زندان عادل‌آباد شیراز بازداشت و پس از چند ساعت آزاد شد.[87]
۱۹ آبان ۱۴۰۰ در نخستین روز دادگاه بین‌المللی مردمی آبان برای رسیدگی به کشتار و سرکوب در جریان اعتراضات سراسری سال ۱۳۹۸، ناهید شیرپیشه، مادر پویا بختیاری گفت: «به خانه ما یورش آوردند، تصاویر پسرم را از روی دیوار خانه کندند.» او اشاره کرد که مأموران دفتر خاطرات فرزندش و خودش و همچنین کامپیوتر و شناسنامهٔ پویا بختیاری و گواهی فوت او را نیز با خود بردند. وی دربارهٔ اعتراضات گفت: «این ادامهٔ ظلم ۴۰ ساله بود که ما مردم نجیب و صبور را به خیابان کشید.» او همچنین گفت که دادخواهی در ایران «جرم بسیار سنگینی» است. مادر پویا بختیاری خواستار محاکمه بالاترین مقام‌های جمهوری اسلامی به دلیل صدور دستور قتل معترضان شد.[88]
۱۴ بهمن ۱۴۰۰ ناهید شیرپیشه مادر پویا بختیاری در ویدئویی خبر داد که وزارت اطلاعات او را تحت فشار قرار داده تا «یک گوشی همراه بدون امکانات سیستم عامل اندروید» داشته باشد. او در این ویدئو در حالی که مقابل دفتر پیشخوان دولت مربوط به امور مشترکان تلفن همراه ایستاده بود گفت که برای چندمین بار برای «سوزاندن سیم‌کارت» خود به این دفتر مراجعه کرده‌است. او در ادامه گفت مأموران امنیتی برای چندمین بار «بدون اجازه» وارد خانه‌اش شده و به زور گوشی را از دست او گرفته و برده‌اند و او هر بار مجبور می‌شود برای خرید سیم‌کارت و گوشی جدید حقوق یک ماه خود را پرداخت کند. مأموران به او گفته بودند که باید «گوشی ساده» بدون امکانات اندروید تهیه کند.[89]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
