پتر کبیر
تزار و بنیانگذار امپراتوری روسیه / From Wikipedia, the free encyclopedia
پیتر یکم (به انگلیسی: Peter I، به روسی: Пётр I Алексеевич؛ ۹ ژوئن ۱۶۷۲ – ۸ فوریه ۱۷۲۵) مشهور به پتر کبیر، آخرین پادشاه روسیه تزاری بود که از ۷ مه ۱۶۸۲ تا ۸ فوریه ۱۷۲۱، به عنوان تزار روسیه و از ۱۷۲۱ تا زمام مرگش در ۱۷۲۵، به عنوان اولین امپراتور روسیه بر این کشور حکومت کرد. دوران سلطنت پتر بر روسیه آغاز عصر جهش و پیشرفت در آن کشور بود که بعدها به «دورۀ پترین» مشهور شد. او توانست، روسیه را با اصلاحات و کشورگشاییهای فراوان به یک ابرقدرت اروپایی تبدیل کند.
پتر کبیر | |||||
---|---|---|---|---|---|
پیتر یکم تزار همه روسها امپراتور روسیه | |||||
امپراتور روسیه | |||||
سلطنت | ۲ نوامبر ۱۷۲۱ – ۸ فوریهٔ ۱۷۲۵ | ||||
پیشین | بنیانگذار امپراتوری روسیه | ||||
جانشین | کاترین یکم | ||||
تزار همه روسها | |||||
سلطنت | ۷ مه ۱۶۸۲ – ۲ نوامبر ۱۷۲۱ | ||||
تاجگذاری | ۲۵ ژوئن ۱۶۸۲ | ||||
پیشین | فیودور سوم | ||||
جانشین | آخرین تزار روسیه تزاری | ||||
فرمانروای مشترک | ایوان پنجم (۱۶۸۲–۱۶۹۶) | ||||
نایبالسلطنه | سوفیا آلکسینوا (۱۶۸۲–۱۶۸۹) | ||||
زاده | ۹ ژوئن ۱۶۷۲ مسکو، روسیه تزاری | ||||
درگذشته | ۸ فوریهٔ ۱۷۲۵ (۵۲ سال) سنت پترزبورگ، امپراتوری روسیه | ||||
آرامگاه | قلعه پتر و پل، کلیسای سنت پیتر و پل | ||||
همسران | اودوکسیا لوپوخینا ۱۶۸۹–۱۶۹۸ مارتا آلِکسِییِونا (بعدها کاترین یکم) از ۱۷۰۷ | ||||
فرزند(ان) | الکسی پتروویچ آنا، دوشس هلشتاین-گوتورپ الیزابت، امپراتریس روسیه ناتالیا پترونا | ||||
| |||||
خاندان | رومانوف | ||||
پدر | الکسی یکم | ||||
مادر | ناتالیا ناریشکینا | ||||
امضاء |
بیشتر دوران سلطنت ۲۹ سالۀ پتر صرف جنگهای طولانی علیه امپراتوریهای عثمانی و سوئد شد. علیرغم مشکلات اولیه، جنگهای او در نهایت موفقیتآمیز بودند و منجر به گسترش حوضۀ نفوذ روسیه به دریای آزوف و دریای بالتیک شدند و بدین ترتیب، زمینه برای رشد نیروی دریایی امپراتوری روسیه فراهم گشت. پیروزیهای او در جنگ بزرگ شمالی به دوران سوئد به عنوان یک قدرت بزرگ و تسلط آن بر منطقۀ بالتیک پایان داد و در عین حال، جایگاه روسیه را تا حدی بالا برد که به عنوان یک امپراتوری به رسمیت شناخته شد.
پتر شخصاً یک انقلاب فرهنگی را رهبری کرد که بسیاری از سیستمهای اجتماعی و سیاسی سنتگرا و قرون وسطایی را با سیستمهایی که مدرن، علمی، اروپایی و مبتنی بر روشنگری محض بودند، جایگزین نمود. او تقویم روسیه را به گاهشماری ژولینی تغییر داد و در سال ۱۷۰۳، اولین روزنامه روسی را تاسیس کرد. در سال ۱۷۰۸ دستور تغییر خط مدنی را که اصلاحاتی در املای روسی بود و عمدتا توسط خودش طراحی شده بود، صادر کرد. او شهر سنت پترزبورگ را در ساحل نوا در می ۱۷۰۳ تأسیس کرد و در سال ۱۷۱۲، پایتخت روسیه را از مسکو به آنجا منتقل کرد. او آموزش عالی و صنعتیسازی را در امپراتوری روسیه ترویج کرد. آکادمی علوم روسیه و دانشگاه دولتی سن پترزبورگ در سال ۱۷۲۴، یک سال قبل از مرگ او تأسیس شدند.
پتر کبیر بیش از هر چیز، برای نوسازی روسیه و تبدیل آن به یک قدرت بزرگ اروپایی شناخته میشود. برخی ابداعات او مانند ایجاد مجلس سنا روسیه در سال ۱۷۱۱، دانشکده روسیه در سال ۱۷۱۷ و جدول رتبهها در سال ۱۷۲۲ تأثیری ماندگاری بر تاریخ روسیه گذاشت. منشأ بسیاری از نهادهای دولت روسیه به دورۀ سلطنت او میرسد.